Του Copyleft*
- Για την ώρα, οι Κούρδοι φαίνονται αναποφάσιστοι, αν και έχουν αρκετούς λόγους για να μην υποστηρίξουν τον Ερντογάν. Η επέμβαση στην Αφρίν είναι πράγματι ο πρώτος λόγος, αλλά όχι ο μόνος. Ένα σημαντικό γεγονός είναι ότι ο Demirtas κρατείται στη φυλακή αδίκως, παρά την απαλλαγή από διάφορες κατηγορίες.
Όπως είναι σε όλους/ες γνωστό, η Τουρκία ετοιμάζεται για πρόωρες γενικές εκλογές, οι οποίες θα λάβουν χώρα στις 24 Ιουνίου, στη σκιά μιας παρατεταμένης κατάστασης εκτάκτου ανάγκης. Οι εκλογές θα είναι προεδρικές και κοινοβουλευτικές ταυτόχρονα. Αν και οι εκλογές ήταν για τις 3 Νοεμβρίου 2019, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε πως θα επισπεύδονταν, ύστερα από κοινή απόφαση που πήραν το ΑΚΡ και το ΜΗΡ. Ο λόγος γι αυτή την απόφαση, σύμφωνα με κάποιους, ήταν να επιταχυνθεί η εφαρμογή του προεδρικού συστήματος, αλλά και να εμποδιστεί η αυξανόμενη δημοφιλία της αντιπολίτευσης. Αν αυτό ισχύει, σημαίνει ότι ο Ερντογάν, από την μια, παραδέχεται το γεγονός ότι ο ίδιος και το ΑΚΡ έχουν χάσει έδαφος και ότι, από την άλλη, η αντιπολίτευση έδει αυξήσει τη δημοφιλία της, ειδικά μετά την τοποθέτηση δυνατών προεδρικών υποψηφιοτήτων εκ μέρους των κομμάτων CHP και του IYI. Την ίδια στιγμή, σχετικά με την τουρκική στρατιωτική επιχείρηση στην Αφρίν και τις επιδράσεις της στους Κούρδους ψηφοφόρους, οι ανησυχίες του Ερντογάν είναι δικαιολογημένες. Άλλωστε τις επιβεβαιώνουν και οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Σύμφωνα με τις πιο αξιόπιστες δημοσκοπήσεις, η συμμαχία του Ερντογάν μετά δυσκολίας ξεπερνά το 44% στην καλύτερη περίπτωση, ένα σενάριο εφιαλτικό για τον ίδιο, καθώς σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί και δεύτερος γύρος, όπου οι πιθανότητες να κερδίσει θα μειωθούν.
Αν αυτό το σενάριο του δεύτερου γύρου επαληθευθεί, ο υποψήφιος του CHP, Muharrem Ince, είναι πιθανό να κερδίσει, εάν υποστηριχθεί από τους Κούρδους ψηφοφόρους. Ο Ince αναμένεται προς το παρόν να αποσπάσει χοντρικά 25% και η Meral Aksene γύρω στο 17%, αν και αυτά αλλάζουν. Παρόλο το γεγονός ότι είναι στη φυλακή για ενάμιση χρόνο, ο υποψήφιος του HDP, Selahattin Demirtas, δύναται να αποσπάσει το 12%. Οι δύο άλλοι υποψήφιοι, ο Temel Karamollaoglu του SP και ο Dogu Perincek του VP θα λάβουν γύρω στο 3% και 0,2% αντίστοιχα. Με άλλα λόγια, αν ο Ερντογάν δεν εκλεγεί από τον πρώτο γύρο, οι κουρδικές ψήφοι θα καθορίσουν το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στο δεύτερο γύρο.
Για την ώρα, οι Κούρδοι φαίνονται αναποφάσιστοι, αν και έχουν αρκετούς λόγους για να μην υποστηρίξουν τον Ερντογάν. Η επέμβαση στην Αφρίν είναι πράγματι ο πρώτος λόγος, αλλά όχι ο μόνος. Ένα σημαντικό γεγονός είναι ότι ο Demirtas κρατείται στη φυλακή αδίκως, παρά την απαλλαγή από διάφορες κατηγορίες. Σύμφωνα με μερικές πηγές, ο Demirtas μπορεί να απελευθερωθεί σε περίπτωση δεύτερου γύρου, ώστε να κατευθυνθούν κουρδικές ψήφοι προς τον Ερντογάν, αλλά είναι απίθανο να συμβεί, αν λάβουμε υπόψη μας ότι έπρεπε να κάνει την προεκλογική του ομιλία στο TRT από τη φυλακή όπου βρίσκεται. Ακόμα πιο σημαντικό όμως είναι το γεγονός ότι οι Κούρδοι δεν ψηφίζουν τον Ερντογάν λόγω των κοινωνικών, πολιτικών και στρατιωτικών καταπιέσεων που έχουν υποστεί τα τελευταία χρόνια, ενώ δείχνουν πολύ ανήσυχοι για τη συμμαχία του Ερντογάν με το υπερεθνικιστικό MHP. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι κάποιοι Κούρδοι δεν θα υποστηρίξουν τον Ερντογάν. Αν και οι συντηρητικοί Κούρδοι διατηρούν τις αμφιβολίες τους λόγω των πρόσφατων πολιτικο-στρατιωτικών γεγονότων, ακόμα και τώρα είναι πιθανό να τον ψηφίσουν. Ωστόσο, η συμμετοχή στις συγκεντρώσεις του στις κουρδικές περιοχές είναι αρκετά χαμηλή.
Βάζοντας κατά μέρους τις αβέβαιες κουρδικές ψήφους, ο Ince φαίνεται να πιάνει τον Ερντογάν στο δεύτερο γύρο. Στο σημείο αυτό ο Ερντογάν θα έχει γύρω στο 43% και ο Ince 42%, ενώ οι αναποφάσιστοι ψηφοφόροι θα είναι γύρω στο 9-10%. Το υπόλοιπο 5-6% μάλλον δεν θα ψηφίσει καθόλου. Ένα σενάριο με μικρότερες πιθανότητες είναι να έρθει δεύτερη η Aksener. Αν συμβεί αυτό, αυτοί που δεν θα ψηφίσουν θα ανέλθουν στο 11%, καθώς οι περισσότεροι από τους αναποφάσιστους Κούρδους δεν θα ψηφίσουν την Aksener λόγω του εθνικισμού της. Από τη στιγμή που έβαλε υποψηφιότητα ο Ince, η υποστήριξη προς την Aksener άρχισε να μειώνεται, επομένως είναι δύσκολο να μπει στο δεύτερο γύρο. Όλα αυτά βέβαια αφορούν το σενάριο όπου ο Ερντογάν δεν κερδίζει στον πρώτο γύρο.
Τώρα, σε περίπτωση που κερδίσει ο Ερντογάν από τον πρώτο γύρο, αυτό θα οφείλεται σε δύο πιθανούς λόγους. Πρώτον, υπάρχει μια θεωρία ότι ο Ερντογάν θα αλλοιώσει τα αποτελέσματα, εάν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά γι αυτόν μετά τα πρώτα εκλογικά αποτελέσματα. Ανεξάρτητα πόσο αμφιλεγόμενο μπορεί να ακούγεται αυτό, είναι μια πιθανότητα, ακόμα και μια βεβαιότητα για κάποιους, αν αναλογιστεί κανείς τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος που έλαβαν χώρα τον Αύγουστο του 2017. Τι συνέβη τότε; Το AKP και το MHP είχαν προτείνει συνολικά 21 τροπολογίες στο Σύνταγμα, οι οποίες τέθηκαν σε δημόσια ψηφοφορία. Πράγματι, οι ψήφοι του ΝΑΙ έφτασαν το 51,41% και οι αντίστοιχοι του ΟΧΙ το 48,59% ύστερα από αλλαγές της τελευταίας στιγμής στα αποτελέσματα και άλλα σημαντικά ζητήματα, πριν και μετά το δημοψήφισμα, όπως η καταστολή των ψηφοφόρων του ΟΧΙ, η μη τήρηση των απαγορεύσεων σχετικά με την εκλογική ψήφο των αποδήμων -αυτό επίσης προκάλεσε διπλωματική κρίση με τη Γερμανία και την Ολλανδία- και κυρίως η αποδοχή 1,5 εκατομμυρίου ασφράγιστων ψηφοδελτίων από το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο. Σύμφωνα με τους τουρκικούς νόμους, ένα ψηφοδέλτιο χωρίς σφραγίδα ήταν άκυρο. Το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο τύπωσε 18 εκατομμύρια επιπλέον ψηφοδέλτια και λίγο αργότερα η κυβέρνηση άλλαξε το νόμο που καθιστά υποχρεωτική τη σφραγίδα στα ψηφοδέλτια, γεγονός που μεγάλωσε τις ανησυχίες έτι περαιτέρω. Εάν αυτό το πράγμα ξανασυμβεί και αποδειχθεί με ατράνταχτα τεκμήρια από τους σχετικούς θεσμούς, τότε η νομιμότητα του Ερντογάν να τρωθεί κατά πολύ σε διεθνές επίπεδο.
Ο δεύτερος λόγος είναι γιατί ο τουρκικός λαός είναι ευχαριστημένος με την κυβέρνηση Ερντογάν, παρόλα τα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα ή τα πρόσφατα οικονομικά γεγονότα. Η τουρκική λίρα εξακολουθεί να χάνει αξία σε σχέση με τα ξένα νομίσματα. Η τουρκική κυβέρνηση συνεχίζει να ισχυρίζεται ότι η άνοδος του αμερικανικού δολαρίου έναντι της τουρκικής λίρας είναι το αποτέλεσμα χειραγώγησης εκ μέρους κάποιων ξένων πηγών που παραμένουν ανώνυμες. Αλήθεια ή ψέματα, η κοινή γνώμη δεν έχει επηρεαστεί πολύ από αυτές τις ενημερώσεις, ενώ έχει ειπωθεί ότι, ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι ο νικητής των εκλογών, η τουρκική οικονομία θα αντιμετωπίσει μια αναπόφευκτη κρίση ακολουθούμενη από μια σκληρή υποτίμηση. Μια πρόσφατη έκθεση του οίκου Fitch τοποθετεί 25 τουρκικές τράπεζες υπό “αρνητική παρακολούθηση” εξαιτίας των συνολικών τους χρεών, τα οποία υπερβαίνουν τα $180 δις. Η “αρνητική παρακολούθηση” αναμένεται να κρατήσει 6 μήνες. Οι δαπάνες για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, η κατάρρευση του κατασκευαστικού τομέα, η υπόθεση Zarrab στις ΗΠΑ και οι πιθανές κοστοβόρες συνέπειές της, το αυξανόμενο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, μαζί με την πρόσφατη υποτίμηση της λίρας έναντι του αμερικανικού δολαρίου, δεν είναι τα αποτελέσματα μόνο των κατεστραμμένων τουρκο-αμερικανικών σχέσεων, αλλά και τα αναμενόμενα αποτελέσματα κακών κυβερνητικών πολιτικών.
Συμπερασματικά, οι Τούρκοι πολίτες θα δηλώσουν εάν είναι πραγματικά ευχαριστημένοι με την υπάρχουσα κατάσταση ή όχι, απλώς χρησιμοποιώντας το δημοκρατικό δικαίωμα της ψήφου, όσο ακόμα το έχουν. Αυτή τη φορά μπορεί να είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου.
* (ψευδώνυμο Τούρκου υπηκόου)
