Του Αδάμ Γιαννίκου
Οι καλές ειδήσεις όλες ακούγονται καλά μεταξύ τους· κάθε κακή είδηση, ωστόσο, ηχεί άσχημα με τον δικό της τρόπο. O Ντουρούλ Μπακάν, οδηγός νταλίκας στο επάγγελμα, πούλησε πριν επτά χρόνια το φορτηγό του και έγινε γλύπτης. Τα αγάλματα που φτιάχνει από κλαδιά δέντρων έχουν τραβήξει τη προσοχή διεθνών συλλεκτών. Χρησιμοποιεί μονάχα ένα καρφωτικό πιστόλι και τη φαντασία του. «Δεν μπορώ καν να περιγράψω τη σχέση μου με αυτά τα κλαδιά. Είναι μέλη της οικογένειάς μου, τόσο πολύ τα αγαπώ», λέει ο ίδιος σε συνέντευξή του. Τα συναρμολογεί όπως είναι, χωρίς κοψίματα και σκαλίσματα. «Η ζωή είναι όμορφη στην απλότητά της και τα ψεγάδια της. Τα ελαττώματα είναι μέρος της ταυτότητάς μας. Όλα αυτά τα κλαδιά που βλέπετε είναι γεμάτα ψεγάδια».
Ο Αλί Ακτάς εμπνέεται από την κουρδική παράδοση, γιατί «εκτός από τη γραπτή γλώσσα οι Κούρδοι βγάζουν τη χαρά και τον πόνο τους και στον κόσμο της ομιλούσας γλώσσας». Το σχετικό ρεπορτάζ παρουσιάζει τον «Κούρδο τραγουδιστή που βοηθά ώστε η γλώσσα να παραμείνει ζωντανή». Για τον Ακτάς τα γεγονότα του παρελθόντος, οι τραγωδίες ή οι ιστορίες έρωτα απηχούν στο παρόν. «Όταν ήσουν ερωτευμένος παλιά, δεν υπήρχε ίντερνετ όπως σήμερα. (...) Οι άνθρωποι εξέφραζαν τα συναισθήματά τους με αυτά τα τραγούδια. Αν αυτά δεν υπήρχαν, δεν θα υπήρχε και η γλώσσα που μιλάμε σήμερα». Ο Τζούλιους Μαλέμα, αρχηγός του κόμματος «Μαχητές της Οικονομικής Ελευθερίας» υπόσχεται την απαλλοτρίωση γης υπέρ των μαύρων χωρίς αποζημιώσεις. Στα δέκα του είχε οργανωθεί στο Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC), ξεκινώντας με το να σκίζει τις αφίσες κομμάτων της αντιπολίτευσης. Εκδιώχθηκε από το ANC, εξαιτίας των ριζοσπαστικών του θέσεων, και έφτιαξε το δικό του κόμμα -το τρίτο μεγαλύτερο σήμερα στο κοινοβούλιο της Νότιας Αφρικής. «Είναι πολύ απλό. Η γη ανήκει στο κράτος. Όπως ακριβώς συμβαίνει στην Κίνα», εξηγεί σε συνέντευξή του. Στο ερώτημα αν σέβεται την κληρονομιά του Μαντέλα, ο Μαλέμα, ο οποίος έχει καταδικαστεί για ρητορική μίσους, απαντά ότι τότε οι συνθήκες ήταν άλλες, αλλά «και δεν είμαστε Μαντέλα».
Τι σχέση έχουν ένας τούρκος οδηγός, ένας κούρδος τραγουδιστής και ένας νοτιοαφρικανός βουλευτής; Οι ιστορίες τους καταγράφονται στο TRT World, το αγγλόφωνο δίκτυο της τουρκικής δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Τα πρόσωπά τους διαδέχονται αυτά των μεγάλων πρωταγωνιστών της διεθνούς επικαιρότητας και στήνουν από κοινού μια αφήγηση για τον κόσμο alla turca. Στα ροντό της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής, το ρεφραίν της διεθνούς είδησης επανέρχεται ελαφρώς παραλλαγμένο · τόσο ώστε να συνιστά μια νέα διακριτή ενότητα του ίδιου γεγονότος, που όμως κάνει την είδηση να ηχεί αλλιώς. Τα τελευταία χρόνια το TRT World αντιγράφει το υπό σαουδαραβικό διωγμό Al Jazeera του Κατάρ -χώρα με την οποία η Τουρκία του Ερντογάν έχει σφυρηλατήσει ιδιαίτερους δεσμούς, ήτοι επενδύσεις προς την Άγκυρα ύψους 20 δισ. δολαρίων. Το άκουσμα των ειδήσεων από το TRT World στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γίνεται αποδεκτό με ενθουσιασμό από σχολιαστές που αποθεώνουν την τουρκική ηγεσία, καταγγέλλουν Ρωσία και Δύση και καλούν για επιστροφή στις αληθινές αξίες του Ισλάμ.
Είναι οι δολοφονίες, τα βασανιστήρια και οι εκφοβισμοί των Πακιστανών δημοσιογράφων «η νέα κανονικότητα;» αναρωτιέται στο Facebook η εκπομπή του TRT «Newsmakers», αντιγράφοντας τον τίτλο σε παλαιότερο σχετικό άρθρο των New York Times. Το δίλεπτο βίντεο που συνοδεύει την ανάρτηση ξεκινά με την διαπίστωση ότι το Πακιστάν είναι μια από τις πιο επικίνδυνες για δημοσιογράφους χώρες στον κόσμο. Σύμφωνα, μάλιστα, με τους «Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα» (RSF), βρίσκεται στην 139η θέση ως προς την ελευθερία του Τύπου. «Μεταξύ 1992 και 2018 έχουν χάσει τη ζωή τους 60 δημοσιογράφοι». Το βίντεο-ρεπορτάζ αναφέρεται και στην περίπτωση της «πιο ιστορικής και έγκυρης» πακιστανικής εφημερίδας «Dawn» («Αυγή»), που πρόσφατα αντιμετώπισε προβλήματα διανομής εξαιτίας συνέντευξης, όπου o ισλαμιστής πρώην πρωθυπουργός του Πακιστάν, Ναουάζ Σαρίφ, κατήγγειλε τον στρατό για στήριξη τρομοκρατών. Παρεμπιπτόντως, στον δείκτη των RSF η Τουρκία κατατάσσεται στην 157η θέση, αλλά αυτό δεν χρειαζόταν να ακουστεί. Στο πεντάγραμμο των ειδήσεων, οι συμβολισμοί δεν αλλάζουν θέση. Είναι η επιλογή ρυθμού και οι δυνατότητες του οργάνου που κάνουν την είδηση να ηχεί διαφορετικά. Και να τραβά την προσοχή απ’ το δάσος στο δέντρο, χωρίς καν να χρειαστεί να κοπεί.
