Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Για να μην μπερδευόμαστε: η λύση στο Μακεδονικό έχει αργήσει 25 χρόνια. Μια συμφωνία ανάλογη με αυτή που φέρνει η κυβέρνηση έπρεπε να έχει υιοθετηθεί εδώ και δυο δεκαετίες. Δεν ξέρω αν υπήρξε πράγματι ποτέ «εθνική» γραμμή. Υπήρχε απλώς μια γραμμή ρεαλισμού, της σύνθετης ονομασίας, στην οποία συνέκλιναν δυνάμεις της Αριστεράς, αλλά και του συντηρητικού και αστικού χώρου. Και οι μεν και οι δε «κώλωσαν» όποτε υπήρξε εθνικιστική έξαρση.
Το αποτέλεσμα ήταν να κακοφορμίσει ένα πρόβλημα που, πράγματι, κατά την εμβληματική ρήση του πατρός Μητσοτάκη, θα έπρεπε να το «έχουμε ξεχάσει σε δέκα χρόνια» απ’ όταν προέκυψε. Το γεγονός ότι σήμερα τη συμφωνία την επιθυμούν διακαώς το ΝΑΤΟ, η Ε.Ε. και πολλές εγχώριες καθεστωτικές δυνάμεις, στο πλαίσιο ενός ευρωατλαντικού σχεδιασμού με επικίνδυνες ψυχροπολεμικές απολήξεις, δεν την καθιστά αυτόματα ύποπτη, κακή και απορριπτέα.
Το ΚΚΕ κι άλλες αριστερές δυνάμεις έχουν πιθανότατα δίκιο όταν επισημαίνουν ότι η ευρωατλαντική ολοκλήρωση των Βαλκανίων μπορεί να αποδειχθεί παράγοντας νέας αποσταθεροποίησής τους. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ένας λαός δεν θα έχει δικαίωμα σε ένα όνομα και μια ταυτότητα επ’ άπειρον ή μέχρι διάλυσης του ευρωατλαντικού άξονα.
Αν, λοιπόν, μια ρεαλιστική θέση αρχής είναι ένας δίκαιος συμβιβασμός που ικανοποιεί τις εθνικές ευαισθησίες του ενός λαού χωρίς να συνθλίβει τις ευαισθησίες του άλλου, πρέπει να υποστηριχθεί μέχρι τέλους. Ειδάλλως, σύμφωνα με το ευφυές σχόλιο που διάβασα πρόσφατα, είναι σαν να αποκηρύσσεις την ελληνική επανάσταση επειδή αυτή διασώθηκε με την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων στο Ναυαρίνο...
Ωστόσο, η συγκυρία και το γεωπολιτικό παζλ που ευνοούν την τωρινή υπέρβαση της δηλητηριώδους εκκρεμότητας με τη FYROM δεν είναι αδιάφορα. Το αντίθετο. Κι αν η συμφωνία για τη «Βόρεια Μακεδονία» τελεσφορήσει και δρομολογηθούν λύσεις και στις άλλες εκκρεμότητες που άφησε η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, με αιματηρό επίλογο τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς του 1999, το επόμενο και πιο ουσιώδες ερώτημα είναι: Σε τι συνίσταται το σχέδιο ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης των Βαλκανίων, αν πράγματι υπάρχει ένα τέτοιο ενιαίο σχέδιο, ή αν, αντίθετα, στην εκ νέου «ανακάλυψη» των Βαλκανίων από τη Δύση συγκλίνουν και ανταγωνίζονται αρκετά παράλληλα μικρο -ή μακρο- ιμπεριαλιστικά σχέδια.
Γιατί έπειτα από πολλά χρόνια, που ακόμη και ο όρος «Βαλκάνια» ήταν λογοκριμένος στα επίσημα κείμενα της Ε.Ε. ως αρνητικά φορτισμένος, επανέρχεται στο προσκήνιο; Γιατί οι ευρωατλαντικές ηγεσίες βγάζουν από τη βαθιά κατάψυξη την ενταξιακή πορεία των δυτικών Βαλκανίων; Γιατί τελικά «εδώ ξανα-είναι Βαλκάνια»;
Μονοδιάστατες απαντήσεις δεν υπάρχουν. Τα προφανή είναι ότι FYROM και Κόσοβο έχουν επιλεγεί ως προνομιακά πεδία ανάπτυξης νατοϊκών δυνάμεων και εγκαταστάσεων, ότι η ομογενοποίηση των Βαλκανίων θεωρείται ζωτική για την ψυχροπολεμική διάταξη των νατοϊκών δυνάμεων έναντι της Ρωσίας, αλλά και για την αμυντική ένωση της Ε.Ε., το μόνο σημείο σύμπτωσης του πάλαι ποτέ γαλλογερμανικού άξονα.
Όμως, πολύ πιο επίκαιρη φαίνεται ότι γίνεται για τις πιο ακραίες δυνάμεις στην Ε.Ε. η χρήση των Βαλκανίων ως «υγειονομικής ζώνης» στις προσφυγικές ροές. Οι Βαλκάνιοι γείτονες πέρασαν επιτυχώς τις «εξετάσεις» του 2015 σφραγίζοντας τον βαλκανικό διάδρομο για λογαριασμό όλης της Ε.Ε. Τώρα ο ρόλος τους αναβαθμίζεται από τον ακροδεξιό Αυστριακό καγκελάριο Κουρτς, που συγκροτεί «άξονα προθύμων» για να σφραγιστεί ο νέος προσφυγικός διάδρομος -Αλβανία, Κόσοβο και FYROM. Ο Κουρτς, έχει βρει ήδη «προθύμους» όχι μόνο στις χώρες Βίσεγκραντ, αλλά και στον ξενοφοβικό Σαλβίνι της Ιταλίας και, κυρίως, στον Βαυαρό υπουργό Εσωτερικών της Γερμανίας και πρόεδρο των Χριστιανοκοινωνιστών Ζεεχόφερ, του οποίου το αντιπροσφυγικό σχέδιο απειλεί με διάλυση τον κυβερνητικό συνασπισμό της Μέρκελ. Η αυστριακή κυβέρνηση, που αναλαμβάνει την προεδρία της Ε.Ε., διακηρύσσει ανοικτά ως βασικό λόγο προώθησης της ένταξης των Δ. Βαλκανίων τη δημιουργία «κέντρων κράτησης προσφύγων» σ’ αυτές τις χώρες και τη χρήση τους για την ενίσχυση των εσωτερικών και εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε.
Εν ολίγοις, ποικίλοι παράγοντες δίνουν στην ευρωατλαντική ενσωμάτωση των Βαλκανίων μια εξόφθαλμα ρατσιστική, στρατοκρατική και ψυχροπολεμική διάσταση, καθιστώντας τα ξανά «πυριτιδαποθήκη». Αυτό είναι το πραγματικά μείζον θέμα που πρέπει να δει κανείς, αφού απαλλαγεί από τους περιττούς πια παραμορφωτικούς φακούς του ονοματολογικού της FYROM.
