Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
13.4°C17.6°C
3 BF 66%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.9°C15.9°C
1 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Σποραδικές νεφώσεις
15 °C
9.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C14.7°C
2 BF 77%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
13.0°C14.5°C
1 BF 75%
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Διαστημική διαλεκτική
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Διαστημική διαλεκτική

Lyonel Feininger, "Sleeping Woman", 1913

Είναι κάποιους μήνες τώρα που προσπαθώ πάλι να καταλάβω τι είναι αυτό που λέμε "διαλεκτική". Θυμάμαι ότι την είχα καταλάβει πριν πολλά χρόνια, όταν ως φοιτητής διάβαζα μετά μανίας μαρξιστικά κείμενα. Δυστυχώς, έπειτα από τόσα χρόνια, δεν θυμόμουν τι είναι αυτό που τότε καταλάβαινα. Γι’ αυτό και άρχισα να προσπαθώ πάλι, περίπου από το μηδέν. Λέω περίπου, γιατί αυτό που θυμάμαι -αυτό ευτυχώς δεν το ξέχασα ακόμα- είναι ότι τίποτα δεν εξαφανίζεται χωρίς να αφήνει κάποιο “ίχνος” του. Γι’ αυτό και όταν κάτι εμφανίζεται δεν είναι από παρθενογένεση, αλλά προκύπτει από κάτι προηγούμενο που εξαφανίστηκε, αφήνοντας όμως το “ίχνος” του. Και το “ίχνος”, στη δική μου περίπτωση για τη διαλεκτική, ήταν μια θολή αντίληψη για συγκρούσεις μεταξύ θέσεων και αντι-θέσων που παράγουν συνθέσεις και στη συνέχεια συγκρούονται με νέες αντιθέσεις τους παράγοντας νέες συνθέσεις κ.ο.κ. Όλα αυτά όμως ήταν εντελώς μπερδεμένα στο μυαλό μου...

Το κουβάρι ξετυλίχτηκε με αφορμή την τοποθέτηση του νέου προέδρου του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού (ΕΛΔΟ) κυρίου Χριστόδουλου Πρωτοπαππά. Να φανταστεί κανείς ότι ακόμα και την πολιτική του Μητσοτάκη κατάλαβα, όχι απλώς τη διαλεκτική. Θεία φώτιση; Όχι βέβαια. Ως μαρξιστής και ψυχαναλυτικώς ερωτοτροπόν άτομο, προσπάθησα να συνδέσω πράγματα που αρχικά φάνταζαν άσχετα μεταξύ τους. Όπως άσχετες φαντάζουν μεταξύ τους και οι εικόνες που θυμόμαστε από ένα όνειρο μόλις ξυπνήσουμε. Αν δεν τις σημειώσουμε αμέσως, για να μπορέσουμε στη συνέχεια να τις συνδέσουμε και να ερμηνεύσουμε το όνειρο, λίγο αργότερα θα ξεχαστούν. Έτσι θα χαθεί και η πιθανότητα ερμηνείας του ονείρου, αφού δεν θα θυμόμαστε τις εικόνες. Κάνοντας κάτι ανάλογο με τα γεγονότα των πρόσφατων ημερών, κατάλαβα και πάλι τη διαλεκτική.

Αρχικά κατέγραψα την αφήγηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον εξωγήινο στον Υμηττό με αφορμή τη συζήτηση για το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού του φύλου. Κάτι δεν καταλάβαινα σ' αυτή την αφήγηση. Όχι τα περί εξωγήινου -αλίμονο τώρα-, αλλά ποιος το αφηγούνταν στον Μητσοτάκη. Ο ψυχίατρος ή ο εξωγήινος; Μετά κατέγραψα το σκηνικό παραίτησης του κορυφαίου επιστήμονα Σταμάτη Κριμιζή από τον ΕΛΔΟ μόλις τέσσερις εβδομάδες απ' όταν ανέλαβε πρόεδρος. Επειδή το αμερικανικό “follow the money” (ακολούθησε το χρήμα) που μας είπε παραείναι χοντρό, τη στιγμή που καθόλου money δεν πήρε ακόμα ο ΕΛΔΟ, ούτε καν ΑΦΜ διαθέτει στα Νησιά Κέιμαν ή έστω στη ΔΟΥ Αγίας Βαρβάρας Αττικής, μου δημιουργήθηκαν έντονες απορίες για τον λόγο παραίτησής του. Εγώ πάλι, ακολουθώντας το ελληνικό “Δεν ήξερες, δεν ρώταγες;” (αγγλιστί, follow the... mind) θα ρωτήσω τη “σφόδρα φιλοκυβερνητική” "Athens Voice", στην οποία έδωσε συνέντευξη αμέσως μόλις παραιτήθηκε ο κύριος Κριμιζής, για ποιον λόγο τελικά παραιτήθηκε. Μόλις μου πουν, θα σας τον πω. Τελευταία κατέγραψα, την τοποθέτηση του κυρίου Πρωτοπαπά Χριστοδούλου (δούλος του Χριστού) στον ΕΛΔΟ. Αρχικά δεν κατάλαβα αν τοποθετήθηκε για να κουφάνουμε κάποιους “Ευρωπαίους κουφάλες”, όπως τους αποκαλεί.

Εξουθενωμένος διανοητικά πλέον, ξάπλωσα - “για να δω τι θα πει και το μαξιλάρι”, όπως έλεγε και ο Φλωράκης. Και να! Ούτε ο ύπνος του δικαιωμένου (καλύτερος από τον ύπνο δικαίου) δεν θα ήταν τόσο παραγωγικός! Ύπνος γεμάτος θέσεις, αντιθέσεις, συνθέσεις, (διαστημικές) κινήσεις... Στον ύπνο μου είχα συσχετίσει τους εξωγήινους του Μητσοτάκη στον Υμηττό με τον Άγιο Πορφύριο στα Καυσοκαλύβια του Πρωτοπαππά. Μετά συσχέτισα: α) τις τέσσερις βδομάδες που χρειάζεται κάποιος πεζή, ακολουθώντας το χρήμα (follow the money) μέχρι το Βατοπέδι τού Εφραίμ με β) τα μόλις τέσσερα λεπτά λόγω “συμπίεσης του χρόνου” κατά τον Άγιο Πορφύριο -follow the... mind- όπως αναφέρει ο Πρωτοπαππάς. Τόσο χρειάζεται κάποιος αν βάλει νέφτι στο μεσο-οπίσθιο σημείον του - κατά Ζουράρι. Στη συνέχεια συσχέτισα τις θέσεις της Δεξιάς με τις αντι-θέσεις της Αριστεράς σε διαστημικό -λόγω περίπτωσης- περιβάλλον και είδα ότι η έλλειψη βαρύτητας των θέσεων και αντι-θέσεων, τις καθιστά ίδιες και αλληλοαναιρούμενες. Αντί σύνθεσης, φτιάχνουν μια τρύπα στο... διάστημα. Όλο αυτό το ονομάζω “διαστημική διαλεκτική”.

Το μόνο περίεργο ήταν ότι, έπειτα από έναν τόσο παραγωγικό ύπνο, εμένα με έπιασε τρόμος μόλις ξύπνησα. Άρχισα να τρέμω στην ιδέα μήπως, από προχειρότητές μας, αυτές οι διαστημικές “συνθέσεις” κυριαρχήσουν και επί των επίγειων, με κίνδυνο να γίνεται, πέρα από την τρύπα στο διάστημα, και μια τρύπα στο νερό...

* Ο Κώστας Βρατσάλης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL