Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
18.2°C21.8°C
2 BF 49%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
19 °C
17.0°C20.3°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C16.6°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
17.1°C19.1°C
5 BF 37%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C17.1°C
2 BF 56%
Ο θρήνος και ο θυμός για τον Μίκη
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο θρήνος και ο θυμός για τον Μίκη

Ο θρήνος για την «παιδοκτονία» που έκανε ο Μίκης Θεοδωράκης την περασμένη Κυριακή δεν έχει κοπάσει. Ένα μεγάλο μέρος των αριστερών έχασαν τον συμβολικό τους πατέρα. Αυτόν που μουσικά τους συνέδεε με τον πραγματικό πατέρα, με τη μάνα, με τον βαθύ παιδικό τους χρόνο.

«Μάνα μου και Παναγιά». Το εξώφυλλο στους «Λιποτάκτες», ένα εξαιρετικό 45άρι με τέσσερα τραγούδια σε στίχους του αδελφού του Γιάννη, ήταν ένα λευκό προφίλ. Φυσικά του ίδιου του Μίκη. Φάμπας στην κλασική κιθάρα, Χιώτης στο μπουζούκι, με έντονα κρουστά στην ενορχήστρωση, ο Μίκης στη φωνή. Το έργο αυτό με συγκινεί πολύ (με νανούριζαν μωρό, άρα μου έχει εντυπωθεί ώς η επιτομή της μουσικής). Κλείνει κάτι πιο πολύ από την «Αυγή αφράτη τσεκουριά στην πλάτη», από το «Θα γίνεις δικιά μου», κάτι από τα «δακρυσμένα μάτια», κάτι από το «χάθηκα».

Στο ίδιο δακρυσμένο κλίμα μπορεί κανείς να πει ότι κινούνται τα «Επιφάνεια» σε ποίηση Σεφέρη. Αλλά και πιο μοναχικά άσματα, όπως το «Αυτούς που βλέπεις πάλι θα τους ξαναδείς» σε ποίηση Κατσαρού. Τον λυρικό ιστό τον ξαναβρήκε έντονα σε μια μουσική αναλαμπή, το 1975 στις «Μπαλάντες» σε ποίηση Μανόλη Αναγνωστάκη και το 1976 στα «Λυρικά» σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη. «Την πόρτα ανοίγω το βράδυ»... Ο Μίκης είχε βρει μια πολύ μεγάλη εσωτερική ισορροπία με την ποίηση του Γιάννη Ρίτσου. Και με τον «Επιτάφιο» και αργότερα με τη «Ρωμιοσύνη». Ακόμα και με τα μεταγενέστερα και πιο λαϊκότροπα «Λιανοτράγουδα». Το «Άξιον Εστί» σε ποίηση Ελύτη, το «Μαουτχάουζεν» σε ποίηση Καμπανέλη, το «Canto General» σε ποίηση Νερούντα, ακόμα και το "Romancero Gitano" σε ποίηση Λόρκα, φυσικά και με τον φθαρμένο από την κατάχρηση «Ζορμπά», ο Μίκης διάλεγε πατήματα για να οργανώσει σταθερά τον βαθύ λυγμό του τόπου σε ένα πιο διεθνοποιημένο επίπεδο.

Θυμάμαι σε μια επέτειο του Πολυτεχνείου που ο Μίκης ως συνήθως την είχε «κοπανήσει» πολιτικά, ήρθε να καταθέσει στεφάνι ο Γιάννης Ρίτσος. Χειροκροτούσαμε οι φοιτητές, μια ώρα. Όχι μόνο γιατί ο γλυκός (μας) Γιάννης είχε μείνει, αλλά γιατί αυτή η παραμονή μεγέθυνε την απουσία του άλλου.

Το 1978 κυκλοφόρησε τον δίσκο «Οκτώβρης '78». Είχα νιώσει δυσάρεστα από την επανάληψη, από τον προβλέψιμο χαρακτήρα των τραγουδιών. Ευτυχώς λίγο αργότερα άρχισε να παρουσιάζει τα συμφωνικά του έργα.

Αυτές τις μέρες πολλοί αναπόλησαν τον Μάνο Χατζιδάκι. Γιατί ο αναρχικός Μάνος συγκρούονταν σφοδρά με ό,τι τον κακοποιούσε αισθητικά. Και η πολιτική για τον Μάνο ήταν πρωτίστως πράξη αισθητικής κατηγορίας. Ας θυμηθούμε τις επιθέσεις που δέχονταν όταν διηύθυνε το Τρίτο Πρόγραμμα. Ιδίως από κρετίνους. Ο Μάνος Χατζιδάκις, ιδίως στη μουσική για τα μπαλέτα του Μωρίς Μπεζάρ («Όρνιθες» του Αριστοφάνη), είχε φτάσει σε ένα εκπληκτικό μουσικό ύψος. Όπως στον «Μεγάλο Ερωτικό» ή από διαφορετική οδό στα «Παράλογα» ή στους «Δεκαπέντε εσπερινούς». Πάντα διέφευγε προς μια μουσική και προσωπική «αταξία», σε έναν ιδιοφυή μουσικό αιφνιδιασμό, ώστε εντέλει να είναι εξαιρετικά συνεπής. Δεν πήγε ποτέ από την «άλλη μεριά». Ο Μίκης πήγε;

Στο κείμενο χρησιμοποίησα τρίτο πρόσωπο. Πρέπει να κρατηθούμε. Η πικρή κουβέντα λέγεται εύκολα σε όλες τις διασπάσεις. Αυτό που έκανε ο Θεοδωράκης ήταν η απόσπαση από τον χώρο της συλλογικής μνήμης. Δεν ξέρω «τι συνείδηση» είχε από αυτό το κόψιμο του σχοινιού που επιχείρησε την περασμένη Κυριακή. Τι εποπτεία είχε. Το σίγουρο είναι πως κάποιοι δεν τον προφύλαξαν. Όμως αυτό που δεν έκαναν εκείνοι, πρέπει να το κάνουμε εμείς. Να φυλάξουμε ήσυχα τα δικά μας πράγματα. Τα ακούσματα, τις μεγάλες συγκινήσεις. Και να ’χουμε στο νου μας:

«...Καιρός να ετοιμάσεις τις τρεις βαλίτσες -τα βιβλία, τα χαρτιά, τα πουκάμισα- και μην ξεχάσεις εκείνο το ρόδινο φόρεμα που τόσο σου πήγαινε παρ΄ ότι το χειμώνα δε θα το φορέσεις...» μας λέει ο Ρίτσος στο συγκλονιστικό του «Τελευταίο καλοκαίρι».

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL