Του Μιχάλη Παπαγιαννάκη
"Οι σχεδιασμένες για άλλους σκοπούς υπερβολές και οι παλικαρισμοί στα εθνικά θέματα έχουν στο παρελθόν οδηγήσει σε 'απρόβλεπτες' για τους υπαίτιους καταστροφές στη Μικρά Ασία, αλλά και στην Κύπρο. Μπορεί έτσι να εξυπηρετούνται μικροκομματικές ή προσωπικές στοχεύσεις, αλλά οξύνεται η ήδη σημαντική αναντιστοιχία ανάμεσα στις σύγχρονες διεθνείς και ευρωπαϊκές πραγματικότητες και προοπτικές, από τη μια μεριά και την προαγωγή των καλώς εννοουμένων εθνικών συμφερόντων". Αυτό αναφέρει σε προχθεσινή δήλωσή του ο ευρωβουλευτής του ΣΥΝ Μιχάλης Παπαγιαννάκης. Και συνεχίζει:
"Η κυβέρνηση πράγματι δεν εκμεταλλεύθηκε την απόφαση της Λισσαβώνας - ολόκληρη και όπως έχει διατυπωθεί. Θριαμβολόγησε και παρακολούθησε με απάθεια τις εξελίξεις αντί να προωθήσει διάλογο και λύσεις γενικής, διεθνούς και ευρωπαϊκής αποδοχής. Η λύση πάντως της λεγόμενης "διπλής ονομασίας" περιέχει πράγματι στοιχεία υποκρισίας που μπορεί να δημιουργήσουν τριβές. Δέχεται ωστόσο επιθέσεις που, αν διαμορφώσουν την επίσημη θέση της χώρας μας, την οδηγούν σε αδιέξοδο, απομόνωση και διεθνή δυσπιστία. Γιατί οι "υπερπατριωτικές" κορόνες δεν απαντούν στο ερώτημα που συναντάμε παντού στην Ελλάδα: Πώς θα υποχρεωθούν οι βόρειοι γείτονες να μην αυτοαποκαλούνται όπως θέλουν; Και η μόνη δυνατή απάντηση που διαφαίνεται στις υπερβολικές τοποθετήσεις ορισμένων κύκλων είναι τέτοια που όλοι την απευχόμαστε για λόγους λογικής και υπεράσπισης του πραγματικού εθνικού συμφέροντος".
Με ποια κριτήρια το όνομα του κράτους
Πρόταση για "Βόρεια Μακεδονία"
Με στόχο την πληροφόρηση και τον προβληματισμό της ομάδας των βουλευτών της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς στην Ευρωβουλή, πάνω στο πρόβλημα της ονομασίας του κράτους των Σκοπίων, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΝ Μιχ. Παπαγιαννάκης κατέθεσε ένα ενημερωτικό σημείωμα στην ομάδα στις 25 Φεβρουαρίου 1992.
Στο κείμενο γίνονται και προτάσεις για το όνομα του νέου κράτους, όπως «Γιουγκοσλαβική (Νοτιοσλαβική) Μακεδονία», «Σλαβική Μακεδονία», «Μακεδονία του Βορρά», «Μακεδονία του Βαρδάρη». Στο σημείωμα, αναφέρεται: «Οι θέσεις του ΣΥΝ πάνω στο 'μακεδονικό ζήτημα' είναι επίσημα εκείνες των 'κριτηρίων της ΕΟΚ' για την αναγνώριση των πρώην γιουγκοσλαβικών δημοκρατιών. Υπενθυμίζω ότι αυτά τα τρία κριτήρια, που εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο Υπουργών στις 7.12.91, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την εγγύηση ότι δεν θα υπάρχουν εδαφικές διεκδικήσεις κατά των γειτονικών χωρών, ιδίως δε των χωρών - μελών της ΕΟΚ. Υπάρχει ένα καυτό ζήτημα: το όνομα της νέας ανεξάρτητης Δημοκρατίας που θα πάρει τη θέση της πρώην 'Ομόσπονδης Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας'. Η επίσημη θέση της Ελλάδας είναι ότι αν αυτό το όνομα είναι 'Δημοκρατία της Μακεδονίας' ή όποια άλλη αναφορά σε 'μακεδόνικη' ετυμολογία, τότε αυτό συνεπάγεται μιαν εδαφική διεκδίκηση, δεδομένου ότι η γεωγραφική περιοχή της παραδοσιακής ή ιστορικής Μακεδονίας είναι σήμερα μοιρασμένη ανάμεσα στην Ελλάδα (το μεγαλύτερο μέρος), τη Βουλγαρία (ένα μικρό μέρος) και τη Γιουγκοσλαβία (στην αρχή του αιώνα μας, είχε συμμετάσχει στο διαμοιρασμό, 1912-13).
Το να θέλει λοιπόν κάποιος να μονοπωλήσει το όνομα 'Μακεδονία' δείχνει μια τάση προς διεκδίκηση όλης της περιοχής, περιλαμβανομένης π.χ. και της Θεσσαλονίκης κ.λπ. Και υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις στα Σκόπια που μιλούν με τέτοιους όρους.
Στον ΣΥΝ οι γνώμες είναι μοιρασμένες πάνω σ' αυτήν την ερμηνεία. Υπάρχει μια τάση που υιοθετεί την επίσημη ή ημιεπίσημη θέση, σύμφωνα με την οποία στην περίπτωση της αναγνώρισης μιας 'Δημοκρατίας της Μακεδονίας' ευνοεί ως και μέτρα εμπορικού αποκλεισμού και άλλα μέτρα πίεσης, πάνω στο νέο κράτος.
Μια άλλη τάση λέει ότι ορθώς αποκλείεται το μονοπώλιο του νέου κράτους, επί της Μακεδονίας, δεν είναι δυνατόν να αρνείται κανείς σ' αυτό το κράτος την οποιαδήποτε 'Μακεδονική' αναφορά. Και ότι επομένως ήταν λογικό να συμφωνήσουμε με τους Ευρωπαίους εταίρους και το νέο κράτος πάνω σε ένα όνομα του τύπου 'Σλαβική Μακεδονία', 'Γιουγκοσλαβική Μακεδονία', 'Μακεδονία του Βορρά' (Βόρεια Μακεδονία), 'Μακεδονία του Βαρδάρη'. Και βεβαίως να σκεφτούμε τις σχέσεις της Ελλάδας με τις άλλες βαλκανικές χώρες μέσα σε μια πιο ευρεία προοπτική, ειρηνική, προοπτική οικονομικής και πολιτιστικής συνεργασίας, με το βλέμμα στραμμένο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη νέα αρχιτεκτονική της Ευρώπης.
Δυστυχώς αυτές οι σκέψεις παρεμποδίζονται από τα γεγονότα κι από την άρνηση συμβιβαστικών λύσεων από την πλειοψηφία των πολιτικών δυνάμεων στην Ελλάδα και στα Σκόπια. Ο αγώνας εναντίον του υπερεθνικισμού και των συνεπειών του γίνεται επίσης πιο δύσκολος όταν ορισμένες δυνάμεις στα Σκόπια ή σε ευρωπαϊκές χώρες παίρνουν θέσεις χωρίς καμιά σχέση με την Ιστορία και τη σημερινή πραγματικότητα: Ένα κόμμα των Σκοπίων που ανακοίνωσε ότι η πρωτεύουσα του νέου κράτους είναι η Θεσσαλονίκη και ότι εκεί θα οργανώσει το συνέδριό του. Ακόμη ο κ. Φλαμίνιο Πίκολι που έγραψε ένα άρθρο στο οποίο βεβαιώνει η Θεσσαλονίκη κατοικείται από... Σλάβους κι ότι θα έπρεπε να είναι αυτόνομη”.
* Τα κείμενα δημοσιεύτηκαν στην "Αυγή" στις 17 Οκτωβρίου και στις 8 Δεκεμβρίου του 1992
