Σε μια περίοδο που οι απανωτές κρίσεις -οικονομική, προσφυγική, πολιτική- οδήγησαν την Ε.Ε. σε τέλμα και τελικά σε συνολική κρίση ταυτότητας, η Ευρωπαϊκή Αριστερά ανέλαβε πρωτοβουλία για μια «δημιουργική επαναπροσέγγιση» του Μανιφέστο του Βεντοτένε, του κειμένου που για πολλούς θεωρείται ως το θεμέλιο κείμενο του ευρωπαϊκού φεντεραλισμού.
Σχεδόν 80 χρόνια πριν, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ιταλών αντιφασιστών του Βεντοτένε, ένα μικρό νησάκι στα ανοιχτά της Νάπολης, τρεις Ιταλοί, ο Αλτιέρο Σπινέλι, ο Ερνέστο Ρόσι και ο Ευγένιο Κολόρνι, εμπνεύστηκαν για πρώτη φορά την ιδέα μιας ενωμένης Ευρώπης χωρίς πολέμους. Οι τρεις αντιφασίστες, μαζί με μια ομάδα άλλων κρατουμένων, το καλοκαίρι του 1941 κατέληξαν σε ένα κείμενο, το οποίο και έβγαλαν λαθραία από το νησί. Το κείμενο, με το όνομα «Manifesto di Ventotene», διακινήθηκε ανάμεσα στους αντιστασιακούς και τους αντιφασίστες της Ιταλίας, ενώ το 1944 υιοθετήθηκε ως το Μανιφέστο της Ευρωπαϊκής Αντίστασης και ως το πρόγραμμα του Φεντεραλιστικού Ευρωπαϊκού Κινήματος.
Επιπλέον, το Μανιφέστο του Βεντοτένε αντανακλά το όραμα της ενωμένης και δημοκρατικής Ευρώπης απέναντι στην Ευρώπη του ανταγωνισμού και της λιτότητας, καθώς οι συγγραφείς του ασκούσαν έντονη κριτική στην οικονομία που προσπαθούσε να ξεφύγει από τον κρατικό έλεγχο, όπως και στις απολυταρχικές τάσεις του νεοφιλελευθερισμού.
Παραμένοντας λοιπόν επίκαιρο ακόμα και σήμερα, το Μανιφέστο αυτό κινητοποίησε 13 ευρωβουλευτές της Αριστεράς -μεταξύ των οποίων η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς Γκάμπι Τσίμερ, ο αντιπροόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης και ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιος Κούλογλου- να ζητήσουν από διανοούμενους και πολιτικές προσωπικότητες της Αριστεράς, ανάμεσα στους οποίους και Έλληνες, να διερευνήσουν την αναγκαιότητα των αξιών του στη σύγχρονη Ευρώπη.
Η συλλογή των εν λόγω άρθρων -η οποία δημοσιεύτηκε σε κατ’ αρχήν ηλεκτρονική έκδοση ενός e-book- παρουσιάστηκε τη Δευτέρα στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Τύπου των Βρυξελλών, παρουσία ορισμένων από τους συγγραφείς.
Απάντηση στον ευρωσκεπτικισμό
Η πρόεδρος της Ευρωομάδας της Αριστεράς GUE/NGL Γκάμπι Τσίμερ ανοίγοντας την εκδήλωση υπογράμμισε την αναγκαιότητα να δοθεί απάντηση στον ευρωσκεπτικισμό και τον απομονωτισμό, με τον οποίο απειλεί, και τόνισε ότι το Μανιφέστο του Βεντοτένε, τόσα χρόνια πριν, διατύπωνε ακριβώς αυτό τον κίνδυνο.
«Είναι σημαντικό να οικοδομήσουμε, βήμα-βήμα, μια νέα Ευρωπαϊκή Αριστερά, ικανή όχι μόνο να θέτει ερωτήματα, μα και να δίνει και απαντήσεις, ικανή να προβάλει και να χτίσει ένα νέο δρόμο προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση, με όραμα, αλλά και με την ικανότητα να προβαίνει σε συμμαχίες», τόνισε ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Δημήτρης Παπαδημούλης σε παρέμβασή του, προσθέτοντας ότι η πρωτοβουλία του Progressive Caucus, που αποτελεί πλατφόρμα διαλόγου στο Ευρωκοινοβούλιο, με τη συμμετοχή ευρωβουλευτών της GUE/NGL, των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων, είναι «ένα πρώτο βήμα στην προσπάθειά μας να δημιουργήσουμε κάτι νέο, κάτι καινούργιο, στο όνομα μιας προοδευτικής και δημοκρατικής Ευρωπαϊκής Αριστεράς». «Έχουμε καθήκον για κάτι τέτοιο, αφού από τη μια ελλοχεύει ο νεοφιλελευθερισμός, από την άλλη ο κίνδυνος της Ακροδεξιάς» ανέφερε ο ίδιος.
Μεταξύ των συγγραφέων και ομιλητών ήταν οι Λουτσιάνα Καστελίνα, Δημήτρης Χριστόπουλος, Λούμπος Μπλάχα, Μιχάλης Σπουρδαλάκης και Ζαν-Πιερ Ντιμπουά.
Λ. Καστελίνα: Λείπει η κοινή κοινότητα
«Η σημερινή Ε.Ε. είναι πολύ διαφορετική από αυτήν που περιγράφεται στο Μανιφέστο. Η επαναπροσέγγισή αυτού του πρώτου εμβρύου της Ένωσης λοιπόν είναι μια πολύ καλή άσκηση για να καταλάβουμε ότι αυτό που λείπει είναι η κοινή κοινότητα» υπογράμμισε η Λ. Καστελίνα, πρώην ευρωβουλευτής και μέλος του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, χαρακτηρίζοντας ως «απεχθή» το Σύμφωνο του Μάστριχτ και τη Συνθήκη της Λισσαβώνας.
Από την πλευρά του, ο Δημήτρης Χριστόπουλος, πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, εξέφρασε την άποψη πως τα τελευταία χρόνια η Αριστερά άφησε τον «νεοφιλελευθερισμό» να μονοπωλήσει το «πολιτικό αφήγημα», τονίζοντας την ανάγκη να «επαναδιεκδικήσει ζωτικό πολιτικό χωρό». «Φτιάχτηκε μια μέτρια Ευρώπη. Δεν είναι ό,τι χειρότερο. Είναι όμως μια Ευρώπη που είναι ικανή για το χειρότερο, προσπαθώντας να κάνει το καλύτερο. Αλλά το μέτριο δεν μπορεί να εμπνεύσει, ενώ το κακό μπορεί», υπογράμμισε ο ίδιος.
