του Πάνου Τριγάζη*
Παρά τη μίζερη και εθνικά ανεύθυνη στάση της Ν.Δ., αρχίζει ο διάλογος Ελλάδας - ΠΓΔΜ στο πλαίσιο του ΟΗΕ για το ονοματολογικό. Ο άνθρωπος που διεκδικεί να κυβερνήσει άμεσα τον τόπο δεν ενδιαφέρεται για την ταχύτερη δυνατή επίλυση των εθνικών και άλλων προβλημάτων της Ελλάδας προτάσσοντας την πτώση της σημερινής κυβέρνησης. Αν αύριο προκύψει κάποια κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις (ο μη γένοιτο), η ηγεσία της Ν.Δ. θα ζητήσει σύμπτωση των κυβερνητικών εταίρων προκειμένου «να βάλει πλάτη» για την αντιμετώπισή της;
Στελέχη της Ν.Δ. διατείνονται ότι το ονοματολογικό στις σχέσεις Ελλάδας - ΠΓΔΜ δεν είναι ώριμο για λύση. Στο σημείο αυτό γεννάται πλήθος ερωτημάτων. Εδώ και είκοσι επτά χρόνια το πρόβλημα είναι σε εκκρεμότητα. Πότε θα είναι ο κατάλληλος χρόνος για τη λύση του; Αν δεν είναι ευκαιρία τώρα για διάλογο με την κυβέρνηση της ΠΓΔΜ, της οποίας ηγείται ο μετριοπαθής Ζόραν Ζάεφ, μήπως να περιμένουμε την επιστροφή του εθνικιστικού VMRO;
Κάποιος ισχυρίστηκε ότι τυχόν λύση θα είναι «ρουσφέτι του Τσίπρα στο ΝΑΤΟ». Όμως, δεν είναι μόνο το ΝΑΤΟ που θέλει να εντάξει ως μέλος την ΠΓΔΜ, αλλά ενδιαφέρεται διακαώς και η Ε.Ε., ως μέρος της στρατηγικής της για την ένταξη όλων των δυτικών Βαλκανίων. Η ΠΓΔΜ έχει περάσει επιτυχώς το στάδιο της υποψήφιας χώρας, αλλά η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων μπλοκάρεται από την Ελλάδα. Πόσο καιρό ακόμα η χώρα μας θα έρχεται σε αντίθεση με τους εταίρους της λόγω μη επίλυσης του ζητήματος;
Κάποιοι στην Ελλάδα πόνταραν επί δεκαετίες στο ενδεχόμενο διάλυσης του γειτονικού κράτους, το οποίο άλλοτε αποκαλούν «μόρφωμα» και άλλοτε «κρατίδιο». Πίστευαν μάλιστα ότι η ώρα είχε έρθει με την πρόσφατη μετεκλογική πολιτική κρίση στη γείτονα. Με τη βοήθεια, όμως, της διεθνούς κοινότητας επιτεύχθηκε κυβερνητική συνεργασία της Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης με άλλα κόμματα αφήνοντας εκτός κυβέρνησης το VMRO.
Ορθότατα δε η ελληνική κυβέρνηση, διά του ΥΠΕΞ Νίκου Κοτζιά, χαιρέτισε την εξέλιξη αυτή ως βήμα για τη σταθερότητα στην ΠΓΔΜ, κάτι που δεν άρεσε σε εγχώριους εθνικιστικούς κύκλους. Αλήθεια, τυχόν διάλυση της γειτονικής χώρας θα ήταν προς όφελος της εθνικής ασφάλειας της Ελλάδας και της ειρήνης στα Βαλκάνια;
Η Αριστερά, ακόμα και στα δύσκολα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, οργάνωνε εκστρατείες υπέρ της διαβαλκανικής συνεργασίας, προέτρεπε ελληνικούς δήμους να αδελφοποιηθούν με αντίστοιχους φορείς στη Βουλγαρία, τη Γιουγκοσλαβία, τη Ρουμανία και άλλες χώρες της περιοχής, έριχνε γέφυρες φιλίας με τους γειτονικούς λαούς. Αντιθέτως οι εμφανιζόμενοι ως υπερπατριώτες αρνούνται το όραμα του εκ των πρωτεργατών της ελληνικής ανεξαρτησίας Ρήγα Φεραίου, που καλούσε σε ενότητα και αλληλεγγύη όλους τους λαούς των Βαλκανίων.
Μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου δημιουργήθηκαν προϋποθέσεις για τη μετατροπή του συνόλου των Βαλκανίων «σε ειρηνικό διαμέρισμα στο κοινό ευρωπαϊκό σπίτι», όπως έλεγε τότε ο ΣΥΝ. Η ελπίδα αυτή χάθηκε προσωρινά από τη βίαιη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, που προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις αποσταθεροποίησης.
Ο ΣΥΝ και τότε είχε εισηγηθεί στις κυβερνήσεις μια διάσκεψη «τύπου Ελσίνκι» με στόχο το απαραβίαστο των διεθνών συνόρων και την άρση των αλυτρωτισμών. Επιπλέον είχαμε συγκαλέσει στο Ζάππειο, το 1995, Βαλκανικό Φόρουμ Αριστερών και Προοδευτικών Δυνάμεων, με συμμετοχή 15 κομμάτων από την περιοχή (δύο από την ΠΓΔΜ) και 13 από την Ευρώπη.
Με άλλα λόγια, ποτέ δεν εγκαταλείψαμε το όραμα της διαβαλκανικής συνεργασίας για αλληλέγγυο και ειρηνικό μέλλον των λαών της περιοχής. Ούτε η Ν.Δ. ούτε το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του 1990 είχαν τέτοια οράματα, προωθώντας την ιδέα της «οικονομικής διείσδυσης» της Ελλάδας στις γειτονικές χώρες αντί της βαλκανικής συνανάπτυξης που πρότεινε ο ΣΥΝ.
Υπενθυμίζω ότι πρώτος ο ΣΥΝ από όλα τα πολιτικά κόμματα της χώρας εισηγήθηκε, αντί των άκαμπτων «τριών όρων», τη λύση σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις, καταγγέλλοντας τόσο την Ν.Δ. όσο και το ΠΑΣΟΚ για την απόρριψη, το 1992, του «πακέτου Πινέιρο», που είχε τότε προταθεί από την πορτογαλική προεδρία της Ε.Ε. Και τι συνέβη στη συνέχεια; Φέραμε ως διαμεσολαβητή τον Χόλμπρουκ και με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου υποστηρίξαμε την ένταξη της γειτονικής χώρας στον ΟΗΕ με την προσωρινή ονομασία πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, δηλαδή την αναγνωρίσαμε με όνομα που περιέχει τον όρο Μακεδονία.
Τέλος, μία διάσταση που διαφεύγει των απορριπτικών της ταχύτερης δυνατής λύσης είναι ότι με την πάροδο του χρόνου η γειτονική χώρα έχει αναγνωριστεί ως Δημοκρατία της Μακεδονίας από αριθμό χωρών που υπερβαίνει τα δύο τρίτα του συνολικού αριθμού των χωρών - μελών του ΟΗΕ που απαιτούνται για την ένταξη ενός κράτους στον παγκόσμιο οργανισμό. Άρα, αν δεν βιαστεί η Ελλάδα για την επίλυση του ονοματολογικού, η ΠΓΔΜ είναι πιθανόν να ενταχθεί στον ΟΗΕ και σε άλλους οργανισμούς με το όνομα Μακεδονία σκέτο. Με άλλα λόγια η πολιτική τού «όλα ή τίποτα» μπορεί να οδηγήσει στο τίποτα.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΣΕΠ)
