Η ανακοίνωση για κατά πολύ μεγαλύτερο του προβλεπομένου πρωτογενές πλεόνασμα εντεκαμήνου θύμισε σε κάποιους tweet οικονομολόγου ακραίων νεοφιλελεύθερων απόψεων που παρουσίαζε πέρυσι τέτοιες μέρες το "υπερπλεόνασμα" εντεκαμήνου 2016 ως πλεόνασμα. Ρωτώντας πώς με "...πρωτογενές πλεόνασμα 2016 = 1,6 δισ..." η κυβέρνηση τόλμησε και έδωσε λεφτά στους συνταξιούχους. Και μπορεί το πρωτογενές πλεόνασμα να ήταν πολλαπλάσιο, σχεδόν 7,5 δισ. ευρώ, όμως τα "fake news" (ίσως η λέξη του 2017) αναπαρήγαγαν τον αντιπολιτευτικό λαϊκισμό.
Ανασκόπηση της φετινής ειδησεογραφίας θα έδειχνε ότι το προσφορότερο πεδίο για fake news ήταν η οικονομία. Για αρκετούς λόγους. Οικονομία είναι η τσέπη των πολιτών. Εργασία, αγορές, μισθοί, σε μεγάλο βαθμό η ίδια η καθημερινότητά τους. Έτσι, τα fake news στον συγκεκριμένο χώρο επηρεάζουν καίρια πολιτικές και ψηφοδοτικές επιλογές.
Άλλος λόγος είναι ο οικονομικός αναλφαβητισμός, που στην Ελλάδα αφορά ανησυχητικά μεγάλο ποσοστό πολιτών, οδηγώντας έτσι πολλούς σε επιλογές βασισμένες σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Τα τρανταχτά παραδείγματα είναι πολλά τις τελευταίες δεκαετίες. Από το σύνθημα δεκάδων χιλιάδων οπαδών που επαναλάμβαναν τη συνθηματολογική ατάκα του αρχηγού τους "Τιμές Αθηνών και όχι Βρυξελλών", παρ' ότι οι Βρυξέλλες έδιναν καλύτερες τιμές στους παραγωγούς, μέχρι το παράδειγμα του 2015, όταν κάποιοι υπέθεταν (και επιμένουν να ισχυρίζονται) πως, με ρήξη με τους δανειστές, θα φύτρωναν "δραχμόδενδρα" που θα μας έκαναν Ελβετία. Αλλά και πιο πρόσφατα, οι κινητοποιήσεις για τους πλειστηριασμούς, οι οποίες, παρά τις καλές προθέσεις τους, έδειξαν να αγνοούν τα βασικά, όπως λ.χ. τη διαφορά ιδιώτη - Δημοσίου, ή ακόμη η γενικότερη καχυποψία έως εχθρότητα διαφόρων "βολεμένων" (αν ήταν άνεργοι, δεν θα ήταν τόσο εχθρικοί στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας) όταν ακούν τη λέξη "επενδύσεις Είτε λέγεται Ελληνικό είτε νέο αεροδρόμιο, είτε αιολική ενέργεια, είτε φωτοβολταϊκά, είτε καύση βιορευστών, είτε προβλήτα.
Οι ευθύνες δεν βαρύνουν αποκλειστικά τους πολίτες. Είναι οι πολιτικοί που παρουσιάζουν τον υπέρογκο δανεισμό ως ευημερία, τις περικοπές μισθών ως εξυγίανση, τη λεηλασία των ταμείων ως επιτυχές PSI και γενικά το "άσπρο μαύρο". Όπως είναι και οι δημοσιογράφοι που άλλοτε εμφανίζουν το Χρηματιστήριο ως μηχανή που μοιράζει λεφτά και άλλοτε προκαλούν από τηλεοράσεως πανικό και bank-run επικαλούμενοι fake news.
Τα αίτια είναι πολλά και ποικίλα. Αντιμετωπίζονται ωστόσο με παιδεία, ώστε να μην εντυπωσιάζεται η κοινή γνώμη από επιχειρήματα - πυροτεχνήματα, με διαφάνεια, με ουσιαστικό πολιτικό διάλογο για κάποια, ελάχιστα έστω, κριτήρια ορθολογικής επιχειρηματολογίας από τα κόμματα αξιόπιστα ΜΜΕ. Και όχι μόνο αυτά.
