Τέλος για την Ευρώπη η επίκληση στην αλληλεγγύη και στα "ευρωπαϊκά ιδεώδη" για το προσφυγικό. Η "διαχείριση" δεν είναι πια τίποτα άλλο από τη γνωστή "αποτροπή", πασπαλισμένη με λογύδρια και δηλώσεις περί σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σεβασμού του διεθνούς δικαίου, που δείχνουν μάλιστα να αγνοούν επιδεικτικά όσα συμβαίνουν ειδικά στη Λιβύη και στα κέντρα κράτησης προσφύγων και μεταναστών εκεί, τις αναφορές για σκλαβοπάζαρα και τις ένοπλες ομάδες που εκτελούν χρέη... ακτοφυλακής.
Με τον παρά μου... κρατήστε ή πάρτε πίσω τους πρόσφυγες
Η στροφή του ενδιαφέροντος της Ε.Ε. στην αποτροπή από τα παράλια της Βόρειας Αφρικής ή ακόμα και η ανακοπή του προσφυγικού - μεταναστευτικού ρεύματος στις χώρες της Αφρικής που θεωρούνταν ως τράνσιτ, όπως το Μάλι, ήταν άλλωστε φανερή ήδη από τον Οκτώβριο του 2016, με την επίσκεψη της τότε καγκελαρίου της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ. Είναι γνωστό επίσης ότι η Ε.Ε. προσπαθούσε από το 2016 να προχωρήσει σε συμφωνίες επανεισδοχής με αρκετά αφρικανικά κράτη, με ανθρωπιστικές οργανώσεις, όπως η Διεθνής Αμνηστία, να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το τι σημαίνει μια τέτοια πολιτική σε χώρες που ήδη κατηγορούνται ότι παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Έκτοτε η Ε.Ε. έχει απλά εντείνει τις προσπάθειές της να προσφέρει επενδυτικά πακέτα σε αφρικανικά κράτη με αντάλλαγμα τη συγκράτηση προσφύγων και μεταναστών. Στις 22 Νοεμβρίου, μάλιστα, διοργανώθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο στις Βρυξέλλες ακόμα ένα συνέδριο υψηλού επιπέδου με θέμα "Προς μια ανανεωμένη συνεργασία με την Αφρική". Είχε προηγηθεί τον Ιούνιο ένα άλλο συνέδριο υψηλού επιπέδου, παρουσία Αφρικανών αξιωματούχων, ανάμεσα στους οποίους ξεχώριζε ο Λίβυος πρόεδρος της κυβέρνησης “εθνικής ενότητας” (κυβέρνηση του Βορρά) Αλ Σαράζ, της κυβέρνησης δηλαδή που η Ε.Ε. έχει επιλέξει να στηρίξει. Το θέμα του τότε συνεδρίου ήταν οι ευρωεπενδύσεις στην Αφρική με αντάλλαγμα το κλείσιμο της διαδρομής της κεντρικής Μεσογείου. Ο Λίβυος πρόεδρος της μιας εκ των δύο κυβερνήσεων που υπάρχουν στην ακόμα ταραχώδη Λιβύη, μάλιστα, είχε παραδεχθεί ότι του δόθηκε βοήθεια από την Ιταλία και τη Γερμανία όχι μόνο για την καταπολέμηση των διακινητών, αλλά και για την ανάπτυξη μέτρων ασφαλείας στο νότιο τμήμα της χώρας - το τμήμα δηλαδή που δεν αναγνωρίζει την κυβέρνησή του!
Θυμίζουμε επίσης ότι τον περασμένο Αύγουστο, στην ευρωαφρικανική «μίνι» σύνοδο κορυφής στο Παρίσι, ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν πρότεινε τη δημιουργία hotspot στον Νίγηρα και στο Τσαντ προκειμένου να γίνεται εκεί η ταυτοποίηση των ανθρώπων που δικαιούνται άσυλο.
Γερμανία - Αφγανιστάν
Τι γίνεται όμως με τους κατατρεγμένους που πρόλαβαν να πατήσουν το πόδι τους στην Ε.Ε.; Η κακή ημέρα από το 2016 είχε φανεί και σε αυτή την περίπτωση στο παράδειγμα των Αφγανών προσφύγων που αρχικά εξαιρέθηκαν από τη μετεγκατάσταση και στη συνέχεια είδαν το ποσοστό αναγνώρισης ασύλου να μειώνεται, παρά το γεγονός ότι η κατάσταση στο Αφγανιστάν δεν καλυτερεύει. Η Ε.Ε. και στην περίπτωση του Αφγανιστάν έχει προχωρήσει σε συμφωνία με τις εκεί αρχές για χρηματική βοήθεια με αντάλλαγμα την επιστροφή Αφγανών πολιτών, τον Οκτώβριο του 2016.
Η Γερμανία ήδη από την άνοιξη του 2016 είχε διώξει τους Αφγανούς πρόσφυγες από τα μαθήματα γερμανικής γλώσσας, το πρώτο βήμα ένταξης δηλαδή και από το 2017 μάλιστα πέρασε και σε επιστροφές στο Αφγανιστάν!
Η ενίσχυση δε της ξενοφοβίας και η μετατόπιση σε όλο και πιο δεξιές θέσεις -αν όχι ακροδεξιές- στην Ευρώπη έχουν μετατρέψει τους πρόσφυγες πια σε αποδιοπομπαίο τράγο κι αυτό φαίνεται σε κάθε προεκλογική αναμέτρηση στον Βορρά.
Χαρακτηριστικές είναι και οι τελευταίες δηλώσεις του υπηρεσιακού υπουργού Εσωτερικών της Γερμανίας Τ. Ντε Μεζιέρ στην κυριακάτικη "Bild" ότι οι πρόσφυγες που θα επιστρέψουν στις πατρίδες τους μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου μπορεί να λάβουν μέχρι 1.000 ευρώ και οι οικογένειες μέχρι 3.000 ευρώ. «Υπάρχουν ευκαιρίες στην πατρίδα σας και θα σας στηρίξουμε με συγκεκριμένη βοήθεια για την επανένταξή σας» δήλωσε ο Γερμανός υπουργός, προσθέτοντας ότι οι πρόσφυγες μπορεί να πάρουν τα ποσά για ενοίκια τους πρώτους 12 μήνες, ανακαινίσεις ή και εξοπλισμό κουζίνας ή μπάνιου.
Το πρόγραμμα «Η χώρα σας, το μέλλον σας, τώρα!» έχει προκαλέσει αντιδράσεις στη Γερμανία, ενώ την ίδια ώρα Γερμανοί πιλότοι αρνούνται να συμμετάσχουν στις απελάσεις προσφύγων των οποίων το αίτημα για την παροχή ασύλου έχει απορριφθεί. Σύμφωνα με τα γερμανικά ΜΜΕ, πιλότοι έχουν σταματήσει συνολικά 222 προγραμματισμένες πτήσεις προς το Αφγανιστάν.
Τέλος η μετεγκατάσταση
Την ίδια ώρα, παρελθόν είναι η μετεγκατάσταση στην Ε.Ε. για όσες χώρες δηλαδή εφάρμοσαν την απόφαση αυτή.
Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θεωρεί σκόπιμο στην παρούσα φάση να παρουσιάσει νέα πρόταση μετεγκατάστασης, όπως απάντησε την περασμένη εβδομάδα εκ μέρους της ο αρμόδιος επίτροπος Μετανάστευσης Δημήτρης Αβραμόπουλος σε ερώτηση 64 ευρωβουλευτών από έξι πολιτικές ομάδες (GUE/NGL, EFDD, S&D, VERTS/ALE, PPE, ECR) για την εφαρμογή των αποφάσεων μετεγκατάστασης. Την ερώτηση συνυπέγραφαν οι ευρωβουλευτές της αντιπροσωπείας του ΣΥΡΙΖΑ στην ευρωομάδα της Αριστεράς Δημήτρης Παπαδημούλης (αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου), Στέλιος Κούλογλου και Κωνσταντίνα Κούνεβα.
"Πρώτη προτεραιότητα είναι να μετεγκατασταθούν, το συντομότερο δυνατόν, όλοι οι επιλέξιμοι υποψήφιοι που βρίσκονταν στην Ιταλία και την Ελλάδα την 26η Σεπτεμβρίου 2017. Επιπλέον, η Επιτροπή δεν μπορεί να συνεχίσει να βασίζεται σε ad hoc μέτρα. Η μεταρρύθμιση του συστήματος του Δουβλίνου αποτελεί τη μοναδική λύση διαρθρωτικού χαρακτήρα. Επείγει η επίτευξη προόδου στην κατεύθυνση πολιτικής συμφωνίας στο θέμα αυτό" ανέφερε.
Για τις χώρες τώρα που δεν δέχτηκαν να εφαρμόσουν τη μετεγκατάσταση (Ουγγαρία, Πολωνία και Τσεχία), από το καλοκαίρι η Κομισιόν είχε ανακοινώσει ότι προχωρούν οι επί παραβάσει διαδικασίες, ενώ την περασμένη εβδομάδα ανακοινώθηκε ότι παραπέμπονται ενώπιον του Ευρωπαϊκή Δικαστηρίου.
Η επίσκεψη Ερντογάν και η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας
Την ίδια ώρα, η Ε.Ε. θεωρεί πως με τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας έχει ξεμπερδέψει με τις ροές από αυτή την πλευρά των συνόρων της. Ωστόσο, η αύξηση των αφίξεων των τελευταίων μηνών και ο εγκλωβισμός των αιτούντων άσυλο, όπως επιβάλλει η συμφωνία έχουν οδηγήσει στον υπερπληθυσμό των hotspots των νησιών και σε άθλιες συνθήκες ζωής μέσα σε αυτά, σε συνδυασμό με τον ερχομό του χειμώνα με πρόσφυγες να μένουν σε καλοκαιρινές σκηνές χωρίς θέρμανση.
«Μη αποδεκτή» χαρακτήρισε την κατάσταση ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς προ ημερών. Ο ίδιος όμως επέμενε πριν από δύο μήνες στην τήρηση του γεωγραφικού περιορισμού που κρατούσε τους πρόσφυγες στα νησιά και σε αυτές τις άθλιες συνθήκες. Παράλληλα, εδώ και έναν χρόνο συνεχίζεται ένας πόλεμος "χαρακωμάτων" μεταξύ υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και τοπικών δημάρχων, με τους δημάρχους να αντιδρούν στην επέκταση των κέντρων κράτησης και να ζητούν αποσυμφόρηση. Η αποσυμφόρηση αυτή όμως μπορεί να επέλθει μόνο με την μεταφορά των προσφύγων στην ενδοχώρα.
Και κάπου εκεί έρχεται η επίσκεψη Ερντογάν, κατά την οποία, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η Τουρκία δέχθηκε να επιστρέφουν στο έδαφός της πρόσφυγες που έχουν μεταφερθεί από τα νησιά στην ενδοχώρα εφόσον δεν γίνει δεκτή η αίτησή τους για άσυλο. Κυβερνητικές πηγές έκαναν λόγο για άμεση εφαρμογή μόλις ολοκληρωθούν οι απαραίτητες γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Το πότε ακριβώς θα γίνει εφικτό κάτι τέτοιο, κατά πόσο και με ποιο τρόπο θα εφαρμοστεί μένει να το δούμε. Όπως μένει να δούμε και αν θα θρηνήσουμε και φέτος νεκρούς πρόσφυγες από το κρύο, κάτι που ο Γ. Μουζάλας δεν απέκλεισε σε συνέντευξή του στο Spiegel Online την ημέρα που έφτανε ο Τούρκος Πρόεδρος στην Αθήνα, μιλώντας παράλληλα για προσπάθειες ώστε κάτι τέτοιο να αποφευχθεί.
