Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
18.2°C21.8°C
2 BF 49%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
19 °C
17.0°C20.3°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C16.6°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
17.1°C19.1°C
5 BF 37%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C17.1°C
2 BF 56%
50 χρόνια από το πραξικόπημα των συνταγματαρχών / Η ελληνική κοινότητα Τεργέστης και ο ιστορικός ρεβιζιονισμός
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

50 χρόνια από το πραξικόπημα των συνταγματαρχών / Η ελληνική κοινότητα Τεργέστης και ο ιστορικός ρεβιζιονισμός

Του Στάθη Λουκά

Το κοινό που υπάρχει -μεταξύ άρθρων αθηναϊκών εφημερίδων «θετικής» επανεκτίμησης της δικτατορίας, της πρόκλησης των οπαδών της Λάτσιο να υβρίσουν τους οπαδούς της Roma με την εικόνα της Anna Frank, της επίθεσης στον Γαβρόγλου γιατί δεν υπηρέτησε φαντάρος τα χρόνια της δικτατορίας και της συνέντευξης «ηγετικού» μέλους του Δ.Σ. της κοινότητας και του περιβολιού του Προξενείου- πρέπει να μας ανησυχεί.

H ανησυχία επιτείνεται, αν ρίξουμε μια ματιά στον ευρωπαϊκό περίγυρο, όπου, σε τοπικές και εθνικές εκλογές, ενισχύονται κόμματα ακροδεξιά ή με τάσεις παραφασιστικές. Η ανησυχία αυτή με σπρώχνει -γιατί όπως γράφει ο ποιητής «δεν έχουμε καιρό. Σωστά μιλήσαν οι μαντατοφόροι» -να προβώ σε μια εκτίμηση για το πώς τοποθετηθήκανε διάφοροι παράγοντες της κοινότητας και θεσμικοί εκπρόσωποι στα 50 χρόνια από το χουντικό πραξικόπημα.

Όσα ακολουθούν αναφέρονται στη συνέντευξη παράγοντα της ελληνικής κοινότητας Τεργέστης σε Ιταλό δημοσιογράφο, για τα 50 χρόνια από το πραξικόπημα των συνταγματαρχών.

"Και πώς τη ζήσανε την περίοδο των συνταγματαρχών στο πλαίσιο της ιστορικής ελληνικής κοινότητας της Τεργέστης;" ρωτά ο δημοσιογράφος.

“Πρέπει να καταλάβουμε τη φύση αυτής της κοινότητας, σφοδρώς αστική, εύπορη κι επομένως 'συντηρητική', αλλά, πάνω απ' όλα, πολύ τεργεστίνικη, που, εκείνα τα χρόνια, στην πράξη, δεν είχε και πολλές κοινωνικές και πολιτιστικές σχέσεις με την Ελλάδα", απαντά ο παράγων της κοινότητας. Δεν ήταν, λοιπόν, ιδιαίτερα έντονος "ο αγώνας για την ελευθερία" που ζούσε η Ελλάδα εκείνη την περίοδο, και “αισθάνθηκε (η κοινότητα) μόνο μερικώς αγγιγμένη από τις ενέργειες και τις πρωτοβουλίες που, αντίθετα, οι Έλληνες φοιτητές στο πανεπιστήμιο της Τεργέστης οργάνωσαν στην πόλη, και που συζητήθηκαν μόνο πολύ αργότερα, τα τελευταία 20 χρόνια, μέσα στην κοινότητα". Από την απάντηση διαφαίνεται ότι επιδιώκεται μια πολύ κακόγουστη αναθεώρηση, ιδιαίτερα όταν κλείνουν 50 χρόνια από το πραξικόπημα.

Η Τεργέστη, εκείνα τα χρόνια, ήταν μια πόλη πολύ πιο σημαντική από σήμερα: ήταν η δεύτερη πόλη όπου συναντιόνταν οι δυο κόσμοι εκείνης της εποχής. Οι οικονομικές, εμπορικές, πολιτικές και άλλου είδους σχέσεις της κοινότητας με την Ελλάδα ήταν στενότερες και για έναν παραπάνω λόγο: δεν είχαν εντελώς εξαφανιστεί "ο αέρας και το περιβάλλον των μεγάλων οικογενειών" και των οικονομικών συναλλαγών που προϋπήρχαν. Δεν ήταν τυχαία η παρουσία ενός καλά στελεχωμένου Προξενείου. Δεν είναι τυχαίο να έχει πάει, μαζί με αντιπροσωπεία της χούντας, και αντιπροσωπεία από την κοινότητα της Τεργέστης στο νεκροταφείο του Ρίμινι, όπου είναι ενταφιασμένοι Έλληνες στρατιώτες πεσόντες στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στην περίοδο 1967-1974, οι διάφορες εκφράσεις της κοινότητας οργάνωσαν τον έλεγχο, από πολιτική άποψη, των φοιτητών που σπούδαζαν στο πανεπιστήμιο της Τεργέστης. Οι συνέπειες του έλεγχου αυτού ήταν πολλές, και επηρέαζαν τις ζωές και των φοιτητών (μη ανανέωση διαβατηρίων, μη ανανέωση αναβολής στρατιωτικής θητείας, χωρισμός ζευγαριών, ρήξη φιλιών κ.λπ.) και των οικογενειών στην Ελλάδα, με καταδιώξεις ποικίλων ειδών (αστυνομικές, οικονομικές κ.λπ.) εκ μέρους του καθεστώτος.

Η ελληνική αστική τάξη της Τεργέστης, με περιορισμένες εξαιρέσεις, κοιτούσε προς μια Άκρα Δεξιά (μοναρχική και φιλοφασιστική) και ανώτατες εκφράσεις και θεσμοί της συνεργάστηκαν με το τότε καθεστώς. Το 1969, με άλλους δυο Έλληνες νέους (ο ένας ήταν ο Κ. Μ., του ΠΑΚ του Α. Παπανδρέου), οργανώσαμε συνάντηση στο λιμανάκι της Sistiana με τον τότε αρχιμανδρίτη της Τεργέστης Τιμόθεο. Τότε τον συμβουλέψαμε να μην ανακατεύεται στην πολιτική διαπάλη και να πάψει να κάνει προπαγάνδα για το καθεστώς. Αυτός εγκατέλειψε τη συνάντηση, απειλώντας ότι "σ' εσάς τους κομμουνιστές, θα σας δείξω εγώ". Επανειλημμένως έλεγε στους φοιτητές, εκβιάζοντάς τους: "Είναι όλοι κομμουνιστές, εκείνοι που είναι ενάντια στην κυβέρνηση".

Θυμάμαι πώς αντέδρασαν οι Έλληνες αστοί -που γέμιζαν την εκκλησία- όταν, στις 25 Μαρτίου 1969 ή 1970, μαζί με έναν φίλο, διακόψαμε την ομιλία του αρχιμανδρίτη, που εξυμνούσε το καθεστώς των συνταγματαρχών. Οι χαφιέδες ήταν πληρωμένοι από την ΚΥΠ και τα σημεία αναφοράς τους μάς έγιναν γνωστά από έναν απ' αυτούς, χάρη στην ικανότητα διαμεσολάβησης και πειθούς του φίλου Κ. Μ.

Αρχές της άνοιξης 1972, μαζί με τον Κ.Μ., παροτρύναμε το άτυπο διευθυντικό όργανο του φοιτητικού κινήματος να μας βοηθήσει να παρεμποδίσουμε τον έλεγχο του αρχιμανδρίτη πάνω στους Έλληνες φοιτητές. Εκείνος μίλησε με τον διευθυντή του πανεπιστημιακού εστιατορίου και του ζήτησε να εμποδίσει την παρουσία του παπά, όπου αυτός ερχόταν να φάει κάθε Κυριακή, μετά τη λειτουργία, με μια εικοσαριά φοιτητές, εξαπλώνοντας τον έλεγχό του. Έτσι, μια Κυριακή, μόλις έφτασε με τη συνοδεία του, ο διευθυντής τον κάλεσε στο γραφείο του, κι αφού ο παπάς δεν είχε καμιά σχέση με το πανεπιστήμιο, του είπε να μην ξαναέρθει. Κατεβαίνοντας τη σκάλα, πλησίασε εμένα και τον K.M. και μας απείλησε με τη φράση "Αυτό θα μου το πληρώσετε".

Την ίδια εποχή, στάθηκε πασίδηλη η αποχή της ελληνικής κοινότητας από τη συναυλία που έκανε ο Θεοδωράκης στο Θέατρο Rossetti, τον Απρίλιο 1972.

Οι υπεύθυνοι του Προξενείου -που λίγο πολύ συνέπιπταν με την ηγετική ομάδα της κοινότητας- ταυτίζονταν με το καθεστώς και με τη μοναρχία τόσο πολύ που μέχρι την άνοιξη 1975 είχαν κρατήσει την ταμπέλα (ψηλά στο κτήριο με τα κόκκινα τούβλα, στην αρχή του Καναλιού), με τον τίτλο "Βασιλικό Προξενείο της Ελλάδος", παρ' όλο που, με το δημοψήφισμα του φθινοπώρου 1974, η μοναρχία είχε καταργηθεί. Η ταμπέλα ξεκρεμάστηκε μόνο μετά από παρέμβαση.

Το αντι-αριστερίστικο μένος της μοναρχοφασιστικής ομάδας του Προξενείου ήταν τόσο έντονο, που έσπευσαν να εμποδίσουν την καθηγήτρια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Γλώσσας να αποκτήσει την ελληνική υπηκοότητα, αρχές της δεκαετίας του '80.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL