Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.6°C16.5°C
1 BF 70%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
13 °C
11.1°C14.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
8.0°C14.4°C
2 BF 65%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
13 °C
12.8°C14.1°C
2 BF 82%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
5 °C
4.9°C11.8°C
0 BF 100%
LE MONDE / «Geringonca», η απρόσμενη συμμαχία
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

LE MONDE / «Geringonca», η απρόσμενη συμμαχία

Ο Πέδρο Νούνο Σάντος έχει σίγουρα χιούμορ. Ο γενικός γραμματέας της κυβέρνησης επί Κοινοβουλευτικών Ζητημάτων, μόλις 40 ετών, έχει τοποθετήσει σε εμφανές σημείο του γραφείου του μια γελοιογραφία του σκιτσογράφου Ελντέρ Ολιβέιρα, δημοσιευμένη στο πορτογαλικό περιοδικό «Expresso». Στο τιμόνι ενός αλλόκοτου τρικύκλου με εξάτμιση που καπνίζει, ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα κοιτάζει μπροστά, με τα λευκά μαλλιά του να κυματίζουν και με περιπαικτικό χαμόγελο στα σαρκώδη χείλη του. Με το ένα χέρι στον ώμο τού πρωθυπουργού και το άλλο τεντωμένο προς τα εμπρός, ο Γερόνιμο Ντε Σόουζα, γ.γ. του πορτογαλικού Κομμουνιστικού Κόμματος (PCP), του δείχνει τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει. Δίπλα τους, στο φτερό του οχήματος, η επικεφαλής του Αριστερού Μπλοκ Καταρίνα Μαρτίνς ρίχνει λάδι στην αλυσίδα του κινητήρα. Και ορίστε η σύνοψη του κοινοβουλευτικού συνασπισμού που βρίσκεται στο πηδάλιο της χώρας από τον Νοέμβριο του 2015. Μια συμμαχία που ο Βάσκο Πουλίδο Βαλέντε, πρώην βουλευτής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSD, δεξιό), χαρακτήρισε «geringonça», μια έννοια που θα μεταφράζαμε ως «μαραφέτι», «επινόημα». Ο περιφρονητικός αυτός όρος περιγράφει την έκπληξη που προκλήθηκε στη Λισσαβώνα από τις συμφωνίες που ενώνουν από τον Οκτώβριο του 2015 το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Κομμουνιστικό Κόμμα, τους Πράσινους και το Αριστερό Μπλοκ.

Μια τέτοια συμμαχία είναι πρωτοφανής στα σαράντα χρόνια της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Αν και το Σοσιαλιστικό Κόμμα κυβερνάει μόνο του, στη Βουλή στηρίζεται από τους τρεις άλλους σχηματισμούς με τους οποίους έχει υπογράψει διμερείς συμφωνίες όπου καθορίζονται οι επιδιώξεις κάθε μέρους για την πολιτική που θα εφαρμοστεί. Δεν ήταν εύκολο να σχηματιστεί ο συνασπισμός. Το πρώτο εμπόδιο ήταν η άρνηση του Κομμουνιστικού Κόμματος να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με το Αριστερό Μπλοκ. Οι διαπραγματεύσεις έγιναν ανάμεσα στους σοσιαλιστές και τους κομμουνιστές από τη μία πλευρά, τους σοσιαλιστές και τους επικεφαλής του Αριστερού Μπλοκ από την άλλη. Αυτό προκάλεσε έναν γενικότερο σκεπτικισμό μέχρι και μέσα στους κόλπους των κομμάτων που συμμετείχαν. Παρ’ όλα ταύτα, η σύγκλιση λειτούργησε και έφερε αποτελέσματα που ικανοποίησαν τόσο τους πολίτες όσο και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, έστω και για διαφορετικούς λόγους την κάθε πλευρά.

Όταν έγιναν γνωστά τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών της 4ης Οκτωβρίου 2015, προκλήθηκε μεγάλη αβεβαιότητα στη Λισσαβώνα. Η απερχόμενη κυβέρνηση συνεργασίας της Δεξιάς, μια συμμαχία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSD) και του Δημοκρατικού και Κοινωνικού Κέντρου - Λαϊκού Κόμματος (CDS-PP), που κυβερνούσε από το 2011, συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό με 36,86% των ψήφων, αν και έχει απολέσει 700.000 ψήφους σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές. Πληρώνει, μάλλον ανώδυνα, το κόστος της σκληρής λιτότητας της περιόδου 2011-2014. Όλα τα κόμματα της Αριστεράς αυξάνουν τα ποσοστά τους και έτσι, με 107 βουλευτές επί συνόλου 230, ο δεξιός συνασπισμός μειοψηφεί στο κοινοβούλιο. Η Αριστερά ωστόσο είναι διαιρεμένη. Ανάμεσα στο Σοσιαλιστικό και το Κομμουνιστικό Κόμμα βασιλεύει μια καχυποψία που χρονολογείται αμέσως μετά την «Επανάσταση των Γαρυφάλλων». Το Κομμουνιστικό Κόμμα είχε τότε αρνηθεί να στηρίξει τον υπερβολικά δεξιό για τα γούστα τους προσανατολισμό του Μάριο Σοάρες (1924-2017), της ιστορικής φυσιογνωμίας των Σοσιαλιστών που ορίστηκε πρωθυπουργός το 1974. Οι δύο ιστορικοί σχηματισμοί της Αριστεράς διαφωνούν και σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Κομμουνιστικό Κόμμα επιθυμεί την έξοδο της Πορτογαλίας, ενώ οι Σοσιαλιστές δεν παρουσιάζονται απλώς ως φιλοευρωπαϊστές, αλλά και προσηλωμένοι στις σχετικές με τη δημοσιονομική «ορθοδοξία» συμφωνίες με τις Βρυξέλλες. Σε αυτό το σημείο, οι διαφορές είναι μεγάλες και ανάμεσα στους Σοσιαλιστές και στο Αριστερό Μπλοκ, το οποίο προέκυψε το 1999 από τη συγχώνευση διάφορων κομμάτων και κινημάτων της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Το Αριστερό Μπλοκ έκτοτε τάσσεται υπέρ της εξόδου από το ευρώ, το οποίο θεωρούν πως αποτελεί εμπόδιο για την εθνική κυριαρχία και την άσκηση μιας αποτελεσματικής οικονομικής πολιτικής, υπέρ της αναδιάρθρωσης του πορτογαλικού χρέους και υπέρ της εξόδου από το ΝΑΤΟ.

Η πρωτοτυπία της πορτογαλικής «λύσης» έγκειται στους ιδιαίτερους όρους της συμμαχίας: κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, αποφασίστηκε ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα θα κυβερνήσει μόνο του. Ούτε οι Πράσινοι, που βρίσκονται πιο κοντά του, ούτε το Κομμουνιστικό Κόμμα ούτε το Αριστερό Μπλοκ θέλουν να μπουν στην κυβέρνηση. Στηρίζουν την κυβέρνηση στη Βουλή, ψηφίζοντας τους νόμους που εγκρίνουν, απέχοντας ή καταψηφίζοντας εκείνους που αποδοκιμάζουν, ενώ διατηρούν τη δυνατότητά τους για ανάληψη πρωτοβουλιών.

Με δεδομένο ότι κανένα από τα κόμματα του συνασπισμού δεν παραμέρισε τις διαφωνίες του με τους άλλους, οι διαπραγματεύσεις είναι διαρκείς. Η Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης επί Κοινοβουλευτικών Ζητημάτων υπερηφανεύεται για τον κεντρικό ρόλο της σε αυτή τη διαδικασία: «Το πορτογαλικό σύστημα είναι ημι-προεδρικό. Η κυβέρνηση αποφάσιζε, η Βουλή επικύρωνε. Με αυτή τη συμμαχία, η Βουλή ξανακέρδισε τον κεντρικό ρόλο της. Κάθε μέρα έχουμε συσκέψεις ανάμεσα στον αρμόδιο υπουργό, στο Αριστερό Μπλοκ και το Κομμουνιστικό Κόμμα. Έχει τύχει να κάνουμε δεκαέξι συσκέψεις την ίδια μέρα!».

Μέχρι στιγμής, ούτε το Αριστερό Μπλοκ ούτε το Κομμουνιστικό Κόμμα έχουν απειλήσει να εγκαταλείψουν τη συμμαχία και συνεπώς να ρίξουν την κυβέρνηση. Ακόμα κι αν οι αντιθέσεις είναι δύσκολο να γεφυρωθούν: «Είναι άμεση ανάγκη να τροποποιηθεί ο νόμος για την εργασία και να μπει ένα τέλος στο καθεστώς επισφάλειας. Όντως η ανεργία βρίσκεται σε πτώση, αλλά οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται δεν είναι ποιοτικές» σχολιάζει ο Αντόνιο Εσπεράνσα, υπεύθυνος του Κ.Κ. στην περιφέρεια της Μπράγκα, στον Βορρά. «Έχουμε διαφορές με αυτή την κυβέρνηση. Το σημαντικότερο όμως είναι να εμποδίσουμε την επιστροφή της νεοφιλελεύθερης Δεξιάς». Το Αριστερό Μπλοκ υπερηφανεύεται για τις πιέσεις που ασκεί στην κυβέρνηση μέσω δημόσιων παρεμβάσεων, κάτι που σε έναν βαθμό φαίνεται να λειτουργεί: «Το Σοσιαλιστικό Κόμμα σήμερα βρίσκεται πιο αριστερά απ’ όσο ήταν πριν από τη συμμαχία», υπογραμμίζει ο Φρέιρε. «Η επιρροή των κυβερνητικών εταίρων είναι εμφανής. Στο πρόγραμμά του, η ανάκαμψη του επιπέδου των μισθών και των συντάξεων προβλεπόταν για το μέσον της κοινοβουλευτικής περιόδου, τελικά όμως τέθηκε σε εφαρμογή από την αρχή».

Και το «geringonça», η «κυβέρνηση - μαραφέτι»; «Ξεκίνησε σαν προσβολή» διαβεβαιώνει ο Νούνο Σάντος. «Η χρήση αυτής της λέξης ήθελε να υπογραμμίσει πόσο εύθραυστες και πρόσκαιρες ήταν οι συμφωνίες μας. Ωστόσο, επί δύο χρόνια, αποδεικνύουμε ότι αυτό το ‘κατασκεύασμα’ είναι στέρεο και πετυχαίνει καλά αποτελέσματα».

* Ολόκληρο το άρθρο στη διεύθυνση http://monde-diplomatique.gr/?p=2303

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL