Του Γιάννη Σχίζα
4 Οκτωβρίου είναι η διεθνής Ημέρα των Ζώων. Πολλοί είναι αυτοί που τα αγαπούν, εμβάλλοντας σε σκέψη ειδικούς ή και ευκαιριακούς ψυχαναλυτές: Μήπως τα αισθήματα που επενδύονται στα ζώα είναι αποτέλεσμα συναισθηματικών ελλειμμάτων στις ανθρώπινες σχέσεις; Ή μήπως προέρχονται από μια υπερχείλιση αισθημάτων στον ανθρώπινο κόσμο, που μεταφέρεται στα «όμορα» είδη; Πάντως, για τη δεύτερη περίπτωση ισχύει το ποιητικό επίγραμμα του Κύπριου Κώστα Μόντη: «Περίεργο πράγμα η καρδιά - όσο την ξοδεύεις τόσο περισσότερη έχεις».
Όταν δεν υποκαθιστούν ανθρώπινες επαφές και σχέσεις, τα ζώα συμβάλλουν στη συναισθηματική ανάπτυξη του ατόμου. Φυσικά δεν παύουν να υπάρχουν κι εκείνοι που διά μέσου των ζώων επικυρώνουν ενδόμυχα αισθήματα κυριαρχίας. Αγαπημένο μου παράδειγμα -αν και αραχνιασμένο πλέον- ήταν ο αρχικακούργος δόκτωρ Νο των ταινιών με τον Τζέιμς Μποντ, με την άσπρη σιαμαία γάτα του - και να μην παραλείψω τον Χίτλερ με το λυκόσκυλό του...
Τα ζώα, όπως και το οτιδήποτε της «ζωντανής» φύσης, έχουν κι αυτά την ιστορία τους και τις υπέρ αυτών συνηγορίες. Μία από αυτές σχετίζονταν με τον αρχηγό της φυλής Σουάμις, ονόματι Σιάτλ, που έλαβε πρόταση του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Φραγκλίνου Πιρς (1854) για την αγορά μεγάλης έκτασης. Γνωρίζοντας τη ληστρική ψυχοσύνθεση των λευκών εποίκων, ο Ινδιάνος απάντησε με ένα οικολογικό ευαγγέλιο: «Τι είναι ο άνθρωπος χωρίς τα ζώα; Αν εξαφανίζονταν όλα τα ζώα, ο άνθρωπος θα πέθαινε από μεγάλη πνευματική ερημιά».
Ο Σιάτλ προβάλλει ακόμη τη χρησιμοθηρική μεν αλλά συνετή σχέση των Ινδιάνων με τα ζώα ως τρόφιμα, σε μια εποχή που ο λευκός «Βουβαλοβασίλης» (Buffalo Bill) σκότωνε 4.200 βουβάλια σε 17 μήνες αφήνοντάς τα στη συνέχεια αφάγωτα στις πεδιάδες του West... Η χρησιμοθηρική σχέση ανθρώπου - ζώων κυριάρχησε στην Ιστορία, διαφοροποιώντας τα οικόσιτα από τα υπόλοιπα, αν και διαχρονικά υπήρξαν αξιοσημείωτες εξαιρέσεις: Παραδείγματος χάρη, αυτή της λαϊκής τραγουδίστριας Εύης Θώδη, που κυκλοφορούσε παλιά στο Κολωνάκι με ένα προβατάκι με λουρί...
Προ ετών είχε έλθει στην Αθήνα ο Χάρβεϊ Καϊτέλ, εξαιρετικός ηθοποιός, ο οποίος και ρωτήθηκε τι τον εντυπωσίασε σε αυτή την πόλη. Ο Καϊτέλ ανέφερε τα αδέσποτα ζώα, έχοντας εντυπωσιαστεί από κάποια μαθημένα να περνούν στις διαβάσεις πεζών με πράσινο.
Καταλαβαίνω τις αντιρρήσεις διαφόρων ζωοφιλικών οργανώσεων στον πολλαπλασιασμό και στη διακίνηση αδέσποτων ζώων, όμως, από την άλλη πλευρά, βλέπω αυτά τα «κοινόχρηστα», χαϊδεύσιμα ζώα - επαίτες ως στοιχεία ενός κοινού πλούτου, που γίνεται προβληματικός μόνο από ορισμένα μεγέθη και πάνω.
