Υπάρχει ελπίδα για την επίλυση του Κυπριακού; Ναι, απαντά στην ‘Α” ο Τουμάζος Τσιελεπής, μέλος του Π.Γ. του ΑΚΕΛ και της ομάδας στήριξης του Ελληνοκύπριου διαπραγματευτή, αλλά μόνο εάν δεσμευτεί η Κυπριακή Δημοκρατία να συνεχίσει τη διαπραγμάτευση στη βάση του πλαισίου Γκουτιέρες.
Συνέντευξη στην Κάκη Μπαλή
* Μετά το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά ο Ακιντζί είπε ότι “απέτυχε η τελευταία προσπάθεια της γενιάς του” για την επίλυση του Κυπριακού. Ανεξάρτητα από το ποιος κατηγορεί ποιον για το ναυάγιο, συμμερίζεστε αυτή την εκτίμηση;
Σίγουρα εύχομαι να αποδειχθεί λανθασμένη η εκτίμηση του κ. Ακιντζί ότι το Κραν Μοντανά ήταν η τελευταία προσπάθεια της γενιάς του για λύση του Κυπριακού. Εκτιμώ, ωστόσο, ότι ο ΟΗΕ δεν πρόκειται να αναλάβει νέα πρωτοβουλία αν δεν το ζητήσουν και οι δύο κοινότητες και αν δεν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Ο γ.γ. ήδη δεν πρόλαβε να αναλάβει καθήκοντα και παρά τις προσπάθειές του που εκτιμούνται δεόντως, γνώρισε δύο φορές την αποτυχία, στη Γενεύη και στο Κραν Μοντανά. Για να εμπλακεί ξανά, είναι λογικό να διασφαλίσει εκ των προτέρων ότι οι πιθανότητες επιτυχούς κατάληξης αυτή τη φορά θα είναι αυξημένες.
* Εκτιμάτε ότι για το ναυάγιο είχαν ευθύνες και η κυπριακή και η ελληνική πλευρά;
Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι είναι η Τουρκία που διατηρεί κατοχικά στρατεύματα στο νησί και με αυτή την έννοια έχει την πρωταρχική ευθύνη να συνεργαστεί για λύση. Αυτό, όμως, δεν απαλλάσσει την κυπριακή πλευρά από δικές της ευθύνες. Οφείλαμε να αξιοποιήσουμε με πιο αποτελεσματικό τρόπο τη θέση του ΟΗΕ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμα και της Βρετανίας, για τερματισμό της Συνθήκης Εγγύησης και των επεμβατικών δικαιωμάτων από την πρώτη μέρα της λύσης, για άμεση αποχώρηση δραστικού αριθμού κατοχικών στρατευμάτων και συμπλήρωση του χρονοδιαγράμματος πλήρους αποχώρησής τους μέσα σε δύο χρόνια. Το μόνο ζήτημα που όλοι οι προαναφερθέντες άφηναν ανοιχτό για περαιτέρω διαπραγμάτευση ήταν το αν θα υπάρχει ρήτρα αναθεώρησης ή ρήτρα αποχώρησης των 650 Τούρκων και 950 Ελλήνων στρατιωτών που βρίσκονται στο νησί με βάση τη Συνθήκη Συμμαχίας του 1960, η οποία συνιστά και μέρος του υφιστάμενου Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
* Είχε αυτή η προσπάθεια επίλυσης περισσότερες πιθανότητες να πετύχει -και να γίνει αποδεκτή και από τις δύο κοινότητες- απ' ό,τι το σχέδιο Ανάν;
Ναι, πιστεύω ότι αυτή η προσπάθεια είχε περισσότερες πιθανότητες να πετύχει απ’ ό,τι το σχέδιο Ανάν επειδή η διαδικασία ήταν κυπριακής ιδιοκτησίας. Συνεπώς, οι δύο ηγέτες δεν θα είχαν την ευχέρεια να θέσουν μεν ένα νέο σχέδιο σε δημοψήφισμα αλλά οι ίδιοι να μην το στηρίξουν. Επιπλέον, είχαν επιτευχθεί χειροπιαστές βελτιώσεις σε σύγκριση με το σχέδιο Ανάν, για παράδειγμα στο θέμα της κατάργησης και όχι τροποποίησης της Συνθήκης Εγγύησης καθώς και στο χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των κατοχικών στρατευμάτων. Βεβαίως, υπήρξαν και κάποιες απώλειες, λόγω κυρίως της αδυσώπητης ροής του χρόνου, αλλά εκείνο που δεσπόζει είναι η προαναφερθείσα βελτίωση.
* Ποια είναι τα επόμενα βήματα που μπορεί να κάνει η Κυπριακή Δημοκρατία για να μη χαθεί η ελπίδα;
Έχω ήδη αναφέρει ποιο θα ήταν το πιο σημαντικό επόμενο βήμα που μπορεί να κάνει η Κυπριακή Δημοκρατία για να μην χαθεί η ελπίδα: Να δεσμευτεί ενώπιον του γ.γ. ότι είναι έτοιμη να συνεχίσει τη διαπραγμάτευση από εκεί που αυτή είχε μείνει στο Κραν Μοντανά στη βάση του πλαισίου Γκουτιέρες. Ενός πλαισίου το οποίο, μεταξύ άλλων, υιοθετεί τη θέση μας στο μείζον θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, ενώ αντιμετωπίζει με πολύ ικανοποιητικό τρόπο και το εδαφικό. Ωστόσο, δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι αυτό θα γίνει. Μάλλον θα συνεχίσουμε να απευθυνόμαστε δημοσίως στην Τουρκία γύρω από αυτά τα ζητήματα, κάτι που δεν είναι καθόλου υποβοηθητικό στην προσπάθεια αναβίωσης της διαπραγματευτικής διαδικασίας.
* Θέλουν στ’ αλήθεια οι δύο πλευρές, οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι, να αγωνιστούν για να ζήσουν μαζί;
Πιστεύω ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων και θέλουν και μπορούν να αγωνιστούν για να ζήσουν μαζί γιατί απλούστατα συνειδητοποιούν ότι δεν έχουμε εναλλακτική επιλογή. Αν δεν βρεθεί λύση, οι μεν Ελληνοκύπριοι στην πραγματικότητα θα έχουν σύνορα με την Τουρκία και θα χάσουν οριστικά βασικές τους επιδιώξεις, όπως η επιστροφή εδαφών και περιουσιών και ο τερματισμός του εποικισμού, ενώ οι Τουρκοκύπριοι θα αφανιστούν ως οντότητα.
* Ο Τουμάζος Τσιελεπής είναι νομικός - διεθνολόγος, μέλος του Π.Γ. ΑΚΕΛ και μέλος της ομάδας στήριξης του Ελληνοκύπριου διαπραγματευτή
