Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, οπότε σταδιακά οι διετείς Παιδαγωγικές Ακαδημίες μετεξελίχθηκαν σε ανώτατα πανεπιστημιακά τμήματα τετραετούς φοίτησης, ένα από τα θέματα που τακτικά συζητούνται είναι τα γνωστικά αντικείμενα στα οποία πρέπει να διδάσκονται και να εξετάζονται οι υποψήφιοι δάσκαλοι.
Επί δεκαετίες η πρακτική του υπουργείου Παιδείας ήταν πως όλοι οι υποψήφιοι, ανεξαρτήτως της δέσμης ή αργότερα της κατεύθυνσης που ακολουθούσαν, ήταν κατάλληλοι για εισαγωγή στις παιδαγωγικές σχολές. Έτσι, είτε κάποιος προετοιμαζόταν για την Ιατρική και τις Πολυτεχνικές σχολές, είτε για τις Νομικές και Φιλολογικές, είτε για τις Οικονομικές γινόταν δεκτός· αρκεί, φυσικά, να επιτύγχανε την πολυπόθητη «βάση εισαγωγής».
Αποτέλεσμα της πρακτικής αυτής ήταν η άνιση κατανομή των εισακτέων στις παιδαγωγικές σχολές, καθώς η συντριπτική πλειονότητα προερχόταν από τη λεγόμενη «θεωρητική» κατεύθυνση. Παρ' όλα αυτά, τα προγράμματα σπουδών, ειδικώς των Παιδαγωγικών Τμημάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης, βρίθουν θετικών επιστημών: Μαθηματικά, Φυσική, Πληροφορική κ.λπ.
Η πλειονότητα, όμως, των υποψηφίων της θεωρητικής κατεύθυνσης και μόνο στο άκουσμα των λέξεων Μαθηματικά και Φυσική ανατριχιάζουν, ενώ επί της ουσίας δεν τα διδάσκονταν σχεδόν καθόλου! Δημιουργήθηκαν πολλά προβλήματα. Είναι γνωστές οι εκμυστηρεύσεις των διδασκόντων στις Παιδαγωγικές σχολές για τις απογοητευτικές επιδόσεις των φοιτητών στα Φυσικομαθηματικά, ιδίως όσων προέρχονται από τη θεωρητική κατεύθυνση, και ότι προσέφευγαν στη φροντιστηριακή βοήθεια για να τα βγάλουν πέρα...
Δημόσιες τοποθετήσεις σχολικών συμβούλων ανέδειξαν την ανεπάρκεια της επιλογής των υποψηφίων δασκάλων με τη λογική αυτή, καθώς καλούνταν να διδάξουν αντικείμενα για τα οποία δεν τρέφουν ιδιαίτερη εκτίμηση, στις πλέον ευαίσθητες ηλικίες, όπου η πρώτη επαφή είναι καθοριστική για τη συνέχεια. Μάλιστα, μετά τις αλλαγές στα ωρολόγια προγράμματα στις φυσικές επιστήμες, η έμφαση μετατοπίστηκε προς την πειραματική διαδικασία, στις δύο τελευταίες τάξεις του Δημοτικού.
Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, στις αρχές της δεκαετίας αποφασίστηκε η δημιουργία του λεγόμενου 4ου επιστημονικού πεδίου, όπου περιλήφθηκαν σχολές Παιδαγωγικές, Φυσικής Αγωγής, Θεατρολογίας, Μουσικών Σπουδών και συναφών αντικειμένων. Οι υποψήφιοι εξετάζονταν, πλέον, στα Μαθηματικά, αλλά όχι στις Φυσικές Επιστήμες, τις οποίες αργότερα θα διδάξουν.
Μάλιστα, η Φυσική καταργήθηκε προ τριετίας από τα μαθήματα Γενικής Παιδείας της Γ’ Λυκείου (!), ενώ η αποτυχία των μαθημάτων γενικής παιδείας στη Β' και τη Γ' Λυκείου έχει ομολογηθεί ακόμα και από τον υπουργό Παιδείας! Παρ’ όλα αυτά, οι βαθμολογίες των εισακτέων στο νέο πεδίο αποδείχθηκαν απογοητευτικές (βάση εισαγωγής ακόμα και κάτω των 10.000 μορίων!). Βέβαια, η χαμηλή απόδοση σχετίζεται και με τον πληθωρισμό παιδαγωγικών σχολών.
Αντί, όμως, της αναζήτησης λύσεων στον προβληματισμό της ποιότητας των εισακτέων στα Παιδαγωγικά τμήματα, η δημοσιοποιημένη πρόθεση του υπουργείου είναι η επιστροφή στην προ του 2011 λογική, η οποία έχει κριθεί αποτυχημένη! Με αποτέλεσμα τις εύλογες και έντονες διαμαρτυρίες επιστημονικών φορέων και συλλόγων.1
Τη στιγμή που, παγκοσμίως, γίνεται συζήτηση για τα περίφημα STEM’s (Φυσικές Επιστήμες, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά) και την αποτελεσματικότερη δυνατή εφαρμογή τους στην Εκπαίδευση, σε μια όλο και πιο τεχνοκρατούμενη κοινωνία και με δεδομένη τη σπουδαιότητα της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για τη μελλοντική πορεία των μαθητών στις υψηλότερες βαθμίδες, το υπουργείο Παιδείας οφείλει να αναζητήσει τη βέλτιστη δυνατή λύση στο πρόβλημα της επιλογής στελεχών για τα Δημοτικά σχολεία.
Εκτός και αν υπάρχει η σκέψη, μελλοντικά, να ανατεθούν αυτά τα μαθήματα στις αντίστοιχες ειδικότητες, στη λογική που διδάσκονται σήμερα η Πληροφορική, η Μουσική, η Θεατρολογία κ.λπ., δηλαδή από πτυχιούχους σχετικών σχολών.
Η λύση μπορεί να βρεθεί μόνο μέσω διαλόγου με τους επιστημονικούς φορείς, ξεκινώντας από το θεμελιώδες ερώτημα τι γνώσεις και ικανότητες πρέπει να αποκτήσουν οι αυριανοί πολίτες. Ειδάλλως θα αναπαράγονται διαρκώς τα λάθη του παρελθόντος, παραπέμποντας στις επόμενες γενεές την επίλυση ακριβώς των ίδιων προβλημάτων. Μόνο που, όσο αναβάλλεται η ορθή επίλυσή τους, τόσο δυσκολότερα θα λυθούν. Έχουμε τέτοια πολυτέλεια;
1 βλ. π.χ. την ανακοίνωση της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας: http://www.hms.gr/?q=node%2F1238
* Ο Μιχάλης Πετρόπουλος είναι φυσικός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, MSc στην εξειδίκευση καθηγητών Φυσικών Επιστημών, υποψήφιος διδάκτωρ στο ΕΑΠ
