Οι καλές ειδήσεις ήρθαν. Οι προσπάθειες του ελληνικού λαού να βγει από την κρίση καρποφορούν. Βρήκαμε τον δρόμο που οδηγεί στην έξοδο, στην ανάταξη της οικονομίας και στην ανάπτυξη.
Το οριστικό τέλος των Μνημονίων και της λιτότητας έχει πλέον ορατό ορίζοντα, που φτάνει μέχρι το καλοκαίρι του 2018. Αλλά είναι φανερό ότι αυτό από μόνο του δεν αρκεί για να δούμε τα θεμελιώδη μεγέθη της οικονομίας να ανταποκρίνονται στις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες.
Η δίκαιη ανάπτυξη απαιτεί διαρκή εγρήγορση και αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων και των εργαλείων που έχουμε στη διάθεσή μας. Υποκείμενο και φορέας αυτής της ανάπτυξης είναι σε κάθε περίπτωση ο εργαζόμενος στον αγροτικό χώρο, στη μεταποίηση και στον τομέα των υπηρεσιών.
Η πρώτη προϋπόθεση προς αυτή την κατεύθυνση είναι η παραγωγική ανασυγκρότηση της πατρίδας μας, που θα συνδυάζει αποτελεσματικά την ανάγκη της αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων με την ανάγκη της θεμελίωσης του νέου οικονομικού υποδείγματος.
Η παραγωγική ανασυγκρότηση αποκτά κρίσιμη σημασία πρωτίστως στην αγροτική οικονομία. Γιατί η ανάπτυξη του αγροτικού τομέα είναι βέβαιο ότι θα συμπαρασύρει στην ανάπτυξη το σύνολο της οικονομίας.
Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του πρωτογενούς τομέα της χώρας μας είναι τεράστια και η αξιοποίησή τους μπορεί να γυρίσει ταχύτερα τον τροχό της οικονομίας στην προοπτική της πλήρους απασχόλησης και της δημιουργίας εισοδημάτων.
Το ΠΑΑ (Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης) είναι το μοναδικό, αλλά ταυτόχρονα και ουσιαστικό χρηματοδοτικό εργαλείο της αγροτικής παραγωγής. Μετά και την αναμόρφωσή του για την προγραμματική περίοδο 2014 - 2020, μπορεί να κινητοποιήσει 4,7 δισ. Ευρώ από πόρους της Ε.Ε. και τουλάχιστον άλλα 2,5 δισ. ευρώ από την εθνική και την ιδιωτική συμμετοχή. Η μόχλευση αυτών των πόρων είναι καθοριστική προκειμένου να αλλάξει το παραγωγικό μας πρότυπο, καθώς μπορούν να ενισχυθούν οι επενδυτικές και οι παραγωγικές πρωτοβουλίες στον αγροτικό χώρο.
Στο πλαίσιο αυτό αναδεικνύεται και η ευθύνη «ενός εκάστου». Η Πολιτεία οφείλει την αναδιάταξη των δικών της δυνάμεων, γεγονός που απαιτεί την άμεση ολοκλήρωση του νέου οργανογράμματος, καθώς και την αναδιάταξη των υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ. Απαιτεί επίσης τον καθορισμό των άμεσων προτεραιοτήτων του υπουργείου σε συνδυασμό με την αποτελεσματική εφαρμογή των επιμέρους πολιτικών του. Υψηλή προτεραιότητα δε αποκτά η ανάκτηση της ευθύνης από το ΥΠΑΑΤ ενός σημαντικού τμήματος αρμοδιοτήτων, περίπου του 40% του συνόλου, που κακώς είχαν διασπαρθεί και ανατεθεί στο παρελθόν σε διάφορα υπουργεία και οργανισμούς.
Με τέτοιους όρους, το ΥΠΑΑΤ θα μπορεί να ανταποκριθεί με τρόπο ευέλικτο στις άμεσες και τις σύγχρονες ανάγκες του κόσμου της αγροτιάς. Θα μπορεί να προγραμματίζει και να ιεραρχεί τις προτεραιότητες για έργα που συμβάλλουν καθοριστικά στη μείωση του κόστους παραγωγής των αγροτικών προϊόντων, όπως είναι για παράδειγμα τα εγγειοβελτιωτικά έργα για την άρδευση. Ή όπως είναι εκείνες οι θεσμικές παρεμβάσεις που αφορούν την αντιμετώπιση των προβλημάτων ρευστότητας της αγροτικής οικονομίας, η διάσωση των βιώσιμων αγροτικών εκμεταλλεύσεων και η υπερχρέωση του αγροτικού χώρου.
Χωρίς αμφιβολία, η σημερινή κυβέρνηση και η ηγεσία του ΥΠΑΑΤ κινείται προς αυτή την κατεύθυνση και μάλιστα με ταχείς ρυθμούς.
Στην ίδια κατεύθυνση, ασφαλώς, κινείται και η ανάδειξη του κρίσιμου ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Η σαφής πολιτική βούληση της κυβέρνησης να αποκεντρώσει αρμοδιότητες και πόρους εκδηλώνεται ήδη με την εκχώρηση του 37,5% του ΠΑΑ στις Περιφέρειες. Το πρόγραμμα των νέων αγροτών, το Leader, τα σχέδια βελτίωσης καθώς και επενδύσεις στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων «τρέχουν», υλοποιούνται από τις Περιφέρειες και χρηματοδοτούνται με 1,2 δισ. ευρώ.
Είναι δεδομένο ότι η κυβέρνηση εμπιστεύεται έμπρακτα την Αυτοδιοίκηση και αυτό είναι ένα γεγονός που σηματοδοτεί την αποτελεσματική συνεργασία των φορέων της Πολιτείας, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην επιτάχυνση και την απλοποίηση των διαδικασιών υλοποίησης του ΠΑΑ. Ο κορυφαίος στόχος είναι να μη χαθεί ούτε 1 ευρώ από τους πόρους για την αγροτική ανάπτυξη. Την ίδια ώρα, ωστόσο, είναι αναγκαίο να αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος. Πρέπει να αποφύγουμε δηλαδή πρακτικές πελατειακού χαρακτήρα, προβλήματα ατελούς και κακής οργάνωσης των επιμέρους υπηρεσιών καθώς και πολιτικές με αποσπασματική λογική.
Μετά την ευθύνη των φορέων της Πολιτείας, καθοριστική είναι η ευθύνη των παραγόντων του αγροτικού χώρου. Οι ίδιοι οι αγρότες, οι παραγωγοί, οφείλουν -πριν απ’ όλα- να αξιοποιήσουν το νέο συνεργατικό πλαίσιο που έχει θεσμοθετηθεί πρόσφατα. Οι νέοι αγρότες, οι ομάδες παραγωγών και τα συνεργατικά - συνεταιριστικά σχήματα πρέπει να πάρουν πρωτοβουλίες που θα στοχεύουν σε πρωτοπόρες διαδικασίες ανανέωσης και καινοτομίας στην παραγωγή. Αυτό σημαίνει αξιοποίηση των εμπειριών του παρελθόντος, αποφυγή λαθεμένων επιλογών σε κορεσμένες δραστηριότητες και, πρωτίστως, αυτοπεποίθηση και διάθεση συλλογικής προσπάθειας, καθώς η καλύτερη επένδυση είναι αυτή που συνενώνει δυνάμεις αντί να τις διασπά.
Το νέο παραγωγικό πρότυπο είναι πλέον στα χέρια των αγροτών. Το πλαίσιο για την παραγωγική ανασυγκρότηση είναι ξεκάθαρο και χειροπιαστό. Το στοίχημα της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής γεωργίας μπορεί να κερδηθεί. Η αύξηση της προστιθέμενης αξίας των αγροτικών μας προϊόντων μπορεί να μείνει στον αγροτικό χώρο και να αποκαταστήσει την απασχόληση και τη δίκαιη διανομή του εισοδήματος. Η προσδοκία ενός καλύτερου μέλλοντος είναι ορατή.
* Η Χρυσούλα Κατσαβριά-Σιωροπούλου είναι βουλευτής Καρδίτσας του ΣΥΡΙΖΑ
