Η Ελλάδα βιώνει μια βαθιά οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση διαρκώς επιτεινόμενη. Η υπαγωγή της χώρας στο ΔΝΤ και το ΤΧΣ και τα Μνημόνια και οι δανειακές συμβάσεις που ακολούθησαν δεν αποτελούσαν μονόδρομο αλλά σχεδιασμένη εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου δόγματος από τις κυρίαρχες ελίτ, με στόχο την αύξηση κέρδους, την αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων και την ανατροπή του "κοινωνικού συμβολαίου" που παγιώθηκε στην Ευρώπη τα δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.
Η παραπάνω πολιτική, που με συνέπεια και επιτυχία εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις Γ. Παπανδρέου και στη συνέχεια η τρικομματική και δικομματική κυβέρνηση, έχει βυθίσει σε ύφεση χωρίς διέξοδο την οικονομία (όπως ομολογούν οικονομολόγοι όλων των αποχρώσεων) και έχει προκαλέσει βίαιη φτωχοποίηση πλατιών κοινωνικών στρωμάτων συμπαρασύροντας στη δίνη της τα μεσαία στρώματα, που αποτέλεσαν κατ' εξοχήν την κοινωνική και εκλογική βάση των δύο κομμάτων που εναλλάσσονται στην εξουσία τη μεταπολιτευτική περίοδο.
Η όξυνση των αντιθέσεων και ο σαφής, όσο ποτέ στη μεταπολεμική περίοδο, ταξικός χαρακτήρας τους αποτελεί ικανή (αλλά όχι και αναγκαία) συνθήκη για την πολιτική ηγεμονία της Αριστεράς ως εκφραστή της κοινωνίας των "από κάτω". Στη χώρα μας η μονολιθική αφήγηση στο ιδεολογικό επίπεδο και μεσσιανική απόσυρση στο πολιτικό του ΚΚΕ από τη μια μεριά και από την άλλη η απόπειρα συγκρότησης εναλλακτικής αριστερής φυσιογνωμίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, συνοδευόμενη από τη συμμετοχή με αρκετή συνέπεια και συνέχεια στα κινήματα που ξέσπασαν από το 2008 μέχρι σήμερα, ανέδειξαν τον τελευταίο σε αναγνωρίσιμη δύναμη της Αριστεράς και μετά τις τελευταίες εκλογές σε αξιωματική αντιπολίτευση ανοίγοντας έτσι την προοπτική της αριστερής διακυβέρνησης. Η προοπτική αυτή διαγράφεται επί του παρόντος προνομιακά στην Ελλάδα έναντι της Ευρώπης, όπου οι αριστερές δυνάμεις είναι ακόμα ισχνές, και στη χώρα μας για πρώτη φορά μετά το 1945.
Στη συγκυρία αυτή, η πιθανότητα αριστερής διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ παίρνει τον χαρακτήρα ιστορικής στιγμής, διλήμματος του τύπου "τώρα ή ποτέ". Πράγματι, αν η ογκούμενη κοινωνική δυσαρέσκεια δεν καταφέρει να εκφρασθεί από τις αριστερές δυνάμεις με επίκεντρο τον ΣΥΡΙΖΑ, η ήττα των δυνάμεων της εργασίας θα σημάνει πιθανότατα επικράτηση ακροδεξιών μορφωμάτων και εκμηδένιση της Αριστεράς για μακρό διάστημα.
Το διακύβευμα λοιπόν είναι ισχυρό. Ο ΣΥΡΙΖΑ μετά το Συνέδριό του εξέπεμψε ένα σαφές μήνυμα οργανωτικής συγκρότησης και θετικής βούλησης για κυβερνητική στρατηγική. Είναι όμως προφανές ότι υπάρχει υστέρηση στη γείωση του ΣΥΡΙΖΑ με τα κοινωνικά κινήματα, τα οποία πρωτογενώς στηρίζει, σε μια μακρόπνοη προοπτική. Σήμερα τα κινήματα που αναπτύσσονται στην προσπάθεια των δυνάμεων της εργασίας να αναχαιτίσουν τη νεοφιλελεύθερη επίθεση που εκφράζεται με συρρίκνωση του δημόσιου χώρου, απολύσεις και εγκαθίδρυση νέων εργασιακών σχέσεων, κινήματα όπως της ΕΡΤ, των εκπαιδευτικών, των εργαζομένων του Μετρό, της Υγείας απαιτούν μια διαφορετική προσέγγιση από την Αριστερά από την παγιωμένη, πλην απαξιωμένη και ατελέσφορη που γνωρίζουμε, του αρνητικού ή καταγγελτικού λόγου. Είναι ανάγκη και υποχρέωση της δικής μας Αριστεράς να διαβάσει σωστά την ιστορική στιγμή και να δώσει τη δική της θετική οπτική που θα αποτελεί και το στίγμα - σφραγίδα μιας μελλοντικής αριστερής διακυβέρνησης αρχίζοντας από σήμερα και τώρα.
Σ' αυτό το πλαίσιο μια μορφή συμμετοχής στα κινήματα που σηματοδοτεί και την οραματική μας αφήγηση για την επαύριον είναι αυτή της λειτουργίας των δομών που κλείνουν ή καταργούνται από τους εργαζομένους και όχι της απλής παρεμπόδισης λειτουργίας τους, η οποία ειρήσθω εν παρόδω ενισχύει τον κοινωνικό αυτοματισμό και κανιβαλισμό.
Στην τρέχουσα φάση οι άμεσα πληττόμενοι χώροι είναι αυτοί της Δημόσιας Υγείας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Εκπαίδευσης. Στον χώρο της εκπαίδευσης η προτεινόμενη λειτουργία των σχολείων που κλείνουν με εκπαιδευτικούς που απολύονται προβάλλοντας ένα άλλο σύστημα εκπαίδευσης είναι μια εναλλακτική στρατηγική που διασώζει τις δομές και συγχρόνως προβάλλει ένα εναλλακτικό πρότυπο εκπαίδευσης.
Αντίστοιχα στην Τ.Α. η λειτουργία των δημοτικών δομών από τους εργαζόμενους που απολύονται και μάλιστα των δομών που συρρικνώνονται και μπορούν ενεργά να συμβάλουν στην κοινωνική αλληλεγγύη (βρεφονηπιακοί σταθμοί, δημοτικά ιατρεία, ΚΕΠ, κέντρα σίτισης), η αποκομιδή των απορριμμάτων με παράλληλη κινητοποίηση των πολιτών μπορούν να συνδέσουν την κοινωνία με τα επιμέρους κινήματα και να πυροδοτήσουν αλυσίδα δράσεων με τη συμμετοχή και αποδοχή του κόσμου.
Στην Υγεία η επίθεση είναι επίσης σφοδρή και θα ενταθεί μέσα στον Αύγουστο με "αλλαγή χρήσης" νοσοκομείων και κινητικότητα - διαθεσιμότητα υγειονομικών. Τα παραπάνω είναι η προσχηματική εκφώνηση για το κλείσιμο νοσοκομείων και τη μείωση κλινών, που δεν θα ξαναβρούμε, και για την απόλυση υγειονομικών που ουδόλως περισσεύουν (από το 2010 έχουν συνταξιοδοτηθεί 30% των λειτουργών υγείας στα δημόσια νοσοκομεία, με μηδενικές προσλήψεις, έτσι οι ελλείψεις σήμερα είναι περίπου 6.000 γιατροί και 25000 λοιπό προσωπικό).
Ο ευαίσθητος χώρος της Υγείας την τελευταία τριετία έχει υποστεί βίαιες παρεμβάσεις που ξεπερνούν τις αντοχές του. Ο συνδυασμός του ογκούμενου αριθμού ανέργων (δηλ. χωρίς περίθαλψη, λόγω σύνδεσης ασφάλισης και περίθαλψης) με τη συρρίκνωση του δημόσιου χαρακτήρα της Υγείας προς χάριν του ιδιωτικού, αλλά και την αύξηση ροής ασθενών στα δημόσια νοσοκομεία που είναι υποστελεχωμένα και υποχρηματοδοτούμενα, είναι εκρηκτικός και οδηγεί ήδη σε ορατή ανθρωπιστική κρίση. Ήδη καταγράφεται μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης στην Ελλάδα κατά δύο έτη και αναμένεται περαιτέρω μείωση, ακόμα και αν ανατραπεί η εφαρμοζόμενη πολιτική εδώ και τώρα.
Οι αλλαγές που έχουν επισυμβεί στον χώρο της Υγείας ακολουθούν συγκεκριμένο σχέδιο με τελικό στόχο την ιδιωτικοποίηση μεγάλου μέρους του δημόσιου συστήματος υγείας και πρόσβαση σ' αυτό των εχόντων, ενώ τα περιθωριοποιημένα κοινωνικά στρώματα θα συσσωρεύονται στο συρρικνωμένο δεύτερης κατηγορίας δημόσιο σύστημα και βέβαια για τους πλέον ανήμπορους υπάρχει πάντα και ο Καιάδας.
Η κατάρρευση των ασφαλιστικών ταμείων (εισφοροδιαφυγή, κρατικός δανεισμός, κούρεμα) και η δημιουργία του ΕΟΠΥΥ, χωρίς πρόβλεψη χρηματοδοτικής του στήριξης, μεγαλώνει την τρύπα εσόδων των νοσοκομείων και των φαρμακείων. Τα τελευταία κλείνουν κατά εκατοντάδες, θύματα μιας πολιτικής φαρμάκου που κατάφερε παρά τη μεγάλη μείωση της τιμής του φαρμάκου (και ορθώς) ο ασθενής τελικά να πληρώνει υψηλότερη συμμετοχή με αποτέλεσμα πολλοί άρρωστοι να έχουν διακόψει χρόνιες θεραπείες.
Οι επικείμενες συγχωνεύσεις και καταργήσεις νοσοκομείων θα επιδεινώσουν και άλλο την κατάσταση μειώνοντας απαραίτητες κλίνες και προσωπικό. Πρέπει πάση θυσία να αποτραπούν με στήριξη της συνέχισης λειτουργίας τους από τους εργαζόμενους. Το μοντέλο της "λειτουργικής κατάληψης" διασφαλίζει τη διατήρηση του νοσοκομείου, παρέχοντας συγχρόνως ιατρική φροντίδα στους ασθενείς. Έτσι δεν ευνοείται ο κοινωνικός αυτοματισμός, ενώ εμπλέκεται η τοπική κοινωνία αλλά και οι λειτουργοί της υγείας στη διεκδίκηση, προβάλλοντας συγχρόνως το υπόδειγμα λειτουργίας του νοσοκομείου με τη λογική της Αριστεράς. Ταυτόχρονα το κίνημα των υγειονομικών πρέπει να συνδεθεί με αυτό της τοπικής αυτοδιοίκησης, της εκπαίδευσης, τις δομές αλληλεγγύης που ξεφυτρώνουν παντού.
Είναι καθήκον του ΣΥΡΙΖΑ (θα συμφωνήσω απόλυτα με το άρθρο του Σ. Μπενετάτου στον "Δρόμο της Αριστεράς", Σάββατο 27.7.2013) να υποκινήσει πολιτικά και οργανωτικά τις κλαδικές κινητοποιήσεις και να αποτελέσει τον πολιτικό «καμβά» για την οριζόντια διασύνδεσή τους. Υπερβαίνοντας τον συντεχνιασμό, που αφήνει αδιάφορη ή και κάνει εχθρική την κοινωνία, οφείλει να δώσει το θετικό και αριστερό πρόσημο στις εξεγέρσεις και να ενοποιήσει τα κοινωνικά κινήματα σε μια σκακιέρα πολιτικής και κοινωνικής ανατροπής. Κεντρικός πολιτικός φορέας αυτής της ανατροπής βέβαια θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, που «θέλει και μπορεί».
Ο πολιτικός χρόνος είναι πυκνός και άτεγκτος. Η ανάληψη της διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να έχει αίσια έκβαση (την ανάσχεση της κοινωνικής καταστροφής ως άμεσο στόχο και την εφαρμογή του πολιτικού μας σχεδίου για σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας ως απώτερο) αν δεν φέρουμε τις κοινωνικές δυνάμεις, που εξεγείρονται, μαζί μας στο προσκήνιο. Τώρα είναι η στιγμή, ας τολμήσουμε. Πάνω μας στρέφονται με ελπίδα και αγωνία τα μάτια του κόσμου της εργασίας στη χώρα μας και όχι μόνο. Δεν έχουμε το δικαίωμα να τους διαψεύσουμε.
* Η Χάρις Ι. Ματσούκα είναι αιματολόγος, συντ. διευθύντρια αιματολογικού τμήματος ΓΝΑ "Αλεξάνδρα", μέλος Δ.Σ. ΕΙΝΑΠ, μέλος του συντονιστικού Κοινωνικού Ιατρείου Φαρμακείου Αθήνας, μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
