Η εξάπλωση των ρομπότ στις διάφορες παραγωγικές δραστηριότητες συνεχίστηκε με ανοδικούς ρυθμούς και το 2015, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία. Εξαπλώνεται σε όλες τις οικονομικές περιφέρειες του πλανήτη, αλλά κυρίως στη νοτιοανατολική Ασία (πρωταγωνίστριες η Κίνα και η Νότιος Κορέα). Η επίδρασή τους, σε μεσοπρόθεσμο διάστημα, έχει αρνητικό αποτέλεσμα στις θέσεις εργασίας, ακόμη και σε θέσεις εργασίας που μέχρι πρόσφατα θεωρούσαμε ότι δεν κινδύνευαν. Ταυτόχρονα πιέζουν τους μισθούς των εμπλεκομένων κατηγοριών προς τα κάτω.
Ίσως ένα αποτέλεσμα, που ακόμη δεν έχει διερευνηθεί, είναι το ακόλουθο: Θα επιτρέψει αυτή η διαδικασία την επιστροφή αυτών των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στις μητρικές χώρες από τις οποίες είχαν αποχωρήσει λόγω αυξημένου μισθολογικού κόστους;
Οι συνέπειες μιας τέτοιας διαδικασίας στο μέλλον θα προκαλούσε σημαντικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία και πιθανώς θα όξυνε τα παρατηρούμενα ρήγματα της παγκοσμιοποίησης. Σήμερα, όμως, θα ασχοληθούμε με τις πρόσφατες εξελίξεις στην εξάπλωση των ρομπότ.
Βιομηχανική χρήση
Το 2015 οι πωλήσεις των βιομηχανικών ρομπότ αυξήθηκαν κατά 15%, σε 253.748 μονάδες. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση στην ιστορία των πωλήσεων ρομπότ μέχρι σήμερα μέσα σε ένα έτος.
Η ατμομηχανή στην αύξηση των πωλήσεων βιομηχανικών ρομπότ το 2015 ήταν η γενική βιομηχανία, με αύξηση 33% σε σχέση με το 2014. Ειδικότερα αυξήθηκαν οι πωλήσεις ρομπότ που αφορούσαν τη βιομηχανία ηλεκτρονικών κατά 41%, τη βιομηχανία μετάλλου κατά 39% και τη βιομηχανία χημικών, πλαστικών και ελαστικών κατά 16%. Οι πωλήσεις ρομπότ στην αυτοκινητοβιομηχανία παρέμειναν σταθερές το 2015, ύστερα από πέντε έτη συνεχούς και σημαντικής αύξησης (Γραφική Παράσταση 1).
Η Κίνα εξάπλωσε σημαντικά την πρωτοκαθεδρία της ως της μεγαλύτερης αγοράς ρομπότ καταλαμβάνοντας το 27% της συνολικής παγκόσμιας προσφοράς το 2015.
Από το 2010 η ζήτηση για βιομηχανικά ρομπότ έχει επιταχυνθεί σημαντικά, γεγονός που οφείλεται στην ανοδική τάση αυτοματοποίησης και στις συνεχείς τεχνικές καινοτομίες στη βιομηχανία των ρομπότ. Μεταξύ 2010 και 2015 οι μέσες ετήσιες πωλήσεις ρομπότ αυξήθηκαν κατά 16%. Την ίδια περίοδο, η μέση ετήσια προσφορά αυξήθηκε περίπου κατά 183.000 μονάδες.
Η περιφέρεια της Ασίας (συμπεριλαμβάνονται Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία) αποτελεί την αγορά με τη μεγαλύτερη μεγέθυνση. Στην περιφέρεια οι πωλήσεις έφθασαν σε 160.600 μονάδες το 2015, αύξηση 19% σε σχέση με το 2014.
Οι πωλήσεις από τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά, την Ευρώπη, αυξήθηκαν κατά 10% ή κατά 50.100 μονάδες. Αντιστοίχως στην Αμερική πωλήθηκαν 38.100 βιομηχανικά ρομπότ
Πέντε χώρες -η Κίνα, η Νότιος Κορέα, η Ιαπωνία, οι ΗΠΑ και η Γερμανία- κατέχουν το 75% των συνολικών πωλήσεων παγκοσμίως. Ο όγκος πωλήσεων σε αυτές τις χώρες αυξήθηκε κατά 70% από το 2014. Από το 2013 η Κίνα αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά βιομηχανικών ρομπότ στον κόσμο, με συνεχή δυναμική μεγέθυνση.
Με πωλήσεις περίπου 68.600 βιομηχανικών ρομπότ το 2015, αύξηση 20% σε σχέση με το 2014, η Κίνα μόνη της ξεπέρασε τις πωλήσεις συνολικά στην Ευρώπη (50.100 μονάδες). Οι κινεζικές επιχειρήσεις ρομποτικής εγκατέστησαν 20.400 μονάδες, σύμφωνα με τις πληροφορίες της China Robot Industry Alliance (CRIA). Οι πωλήσεις ήταν κατά 24% υψηλότερες από το 2014.
Οι ξένοι προμηθευτές αύξησαν τις πωλήσεις τους κατά 17% σε 48.100 μονάδες (συμπεριλαμβάνονται τα παραγόμενα ρομπότ από ξένους προμηθευτές που είναι εγκαταστημένοι στην Κίνα). Το μερίδιο των κινεζικών ρομπότ αυξήθηκε, από 25% σε 29% το 2015. Μεταξύ 2010 και 2015 οι συνολικές πωλήσεις βιομηχανικών ρομπότ αυξήθηκαν ετησίως, κατά μέσον όρο, κατά 36%.
Στη Νότια Κορέα πωλήθηκαν 38.300 βιομηχανικά ρομπότ, 30% περισσότερα από το 2014.
Αντίστοιχα στην Ιαπωνία πωλήθηκαν 35.000 βιομηχανικά ρομπότ, αγγίζοντας το υψηλότερο σημείο πωλήσεων του 2007 (36.000 μονάδες) διότι το έτος 2009 υπήρξε κατακόρυφη μείωση (12.767 μονάδες).
Στις ΗΠΑ επίσης αυξήθηκε η εγκατάσταση ρομπότ το 2015 κατά 5% ή 27.504 μονάδες. Επίσης η Γερμανία αποτελεί την πέμπτη μεγαλύτερη αγορά στον κόσμο και τα ρομπότ που εγκαταστάθηκαν το 2015 ανήλθαν σε 20.105 μονάδες και αύξηση 2% σε σχέση με το 2014.
Εκτός από τις παραπάνω αναφερόμενες χώρες, οι οποίες πρωταγωνιστούν στην ενσωμάτωση των ρομπότ στις οικονομίες τους, ακόμη μια σειρά χώρες ακολουθούν τον ίδιο δρόμο. Στην Ασία η Ταϊβάν (7.500 μονάδες το 2015) και η Ταϊλάνδη (2.600 μονάδες το 2015). Επίσης η Μαλαισία, η Σιγκαπούρη και το Βιετνάμ επιταχύνουν την ενσωμάτωση της ρομποτικής στον παραγωγικό τους ιστό.
Στην Ευρώπη η Ιταλία (6.700 μονάδες το 2015), η Γαλλία (3.045 μονάδες το 2015), η Ισπανία (3.800 μονάδες το 2015), το Η.Β. (1.500 μονάδες το 2015). Επίσης η Τσεχία, η Πολωνία, αλλά και η Τουρκία, είναι χώρες που πραγματοποιούν μεγάλες προόδους στον συγκεκριμένο τομέα. Στην Αμερική το Μεξικό (5.500 μονάδες το 2015), ο Καναδάς (3.500 μονάδες το 2015) και η Βραζιλία (1.400 μονάδες το 2015).
Οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη της εγκατάστασης βιομηχανικών ρομπότ την επόμενη τριετία είναι άκρως αισιόδοξες, όπως φαίνεται από τα στοιχεία της Γραφικής Παράστασης 3.
Παραγωγή υπηρεσιών
Εκτός από τα βιομηχανικά ρομπότ, εξάπλωση παρουσίασαν και τα ρομπότ που υποστηρίζουν την παραγωγή υπηρεσιών.
Η πρώτη υποκατηγορία αφορά τα ρομπότ για υποστήριξη επαγγελματικών υπηρεσιών. Οι πωλήσεις της συγκεκριμένης κατηγορίας το 2015 αυξήθηκαν κατά 25% σε σχέση με το 2014 (41.060 μονάδες έναντι 32.939). Πρόκειται για ρομπότ που υποστηρίζουν υπηρεσίες εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics), άμυνας, αγροτικές, και ιατρικές υπηρεσίες (Γραφική Παράσταση 4).
Το μεγαλύτερο μερίδιο για το 2015 ανήκει στην υποστήριξη υπηρεσιών εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics), περίπου 19.000 μονάδες. Πρόκειται κυρίως για μηχανήματα κίνησης και μεταφοράς χωρίς οδηγό, που χρησιμοποιούνται συνήθως σε μη βιομηχανικά, αλλά και σε βιομηχανικά περιβάλλοντα. Περίπου 11.200 μονάδες χρησιμοποιούνται για υποβοήθηση αμυντικών υπηρεσιών, ενώ 5.660 μονάδες χρησιμοποιούνται για την εκπλήρωση αγροτικών υπηρεσιών, όπως άρμεγμα και τροφοδότηση τροφής κυρίως στην αγελαδοτροφία. Επίσης 1.324 μονάδες χρησιμοποιήθηκαν στον τομέα της Ιατρικής. Τα υπόλοιπα σε διάφορες άλλες υπηρεσίες.
Η δεύτερη υποκατηγορία αφορά τις πωλήσεις ρομπότ για προσωπική και οικιακή χρήση. Και στην κατηγορία αυτή το 2015 είχαμε αύξηση των πωλήσεων ρομπότ. Περίπου 5,4 εκατομμύρια ρομπότ αυτής της κατηγορίας πωλήθηκαν το 2015 παρουσιάζοντας αύξηση 16% σε σχέση με τις αντίστοιχες πωλήσεις το 2014.
Πρόκειται για ρομπότ που χρησιμοποιούνται από ανθρώπους με αναπηρίες και αφορούν την αντικατάσταση μερών του σώματος ή τον τρόπο μεταφοράς τους. Επίσης ρομπότ χρησιμοποιούνται για διάφορες εργασίες καθαρισμού (παραθύρων, διαφόρων χώρων κ.λπ.) περιποίησης - κουρέματος κήπων. Ακόμη ρομπότ χρησιμοποιούνται για την προσωπική διασκέδαση (Γραφική Παράσταση 5).
Νέες... δουλειές
Στο άμεσο μέλλον η χρήση των ρομπότ προβλέπεται να διευρυνθεί και στις παρακάτω δραστηριότητες, κάτι που πριν από λίγα χρόνια φαινόταν απλώς επιστημονική φαντασία:
1. Το ψήσιμο χάμπουργκερ (η επιχείρηση McDonald’s πολύ σύντομα θα προβεί στη χρησιμοποίηση του ονομαζόμενου “Big Mac ATM”). Στο Σαν Φρανσίσκο η επιχείρηση start-up Momentum Machines έχει δημιουργήσει τέτοιου είδους ρομπότ και, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των υπευθύνων, κάθε επιχείρηση που θα τα χρησιμοποιήσει θα έχει ετήσια μείωση κόστους από τη μη χρησιμοποίηση ανθρώπινου δυναμικού (με ελάχιστο ωρομίσθιο 8,43 δολάρια) περίπου 135.000 δολάρια, εκτός του ότι τα μπιφτέκια θα ψήνονται... καλύτερα.
2. Στη διαχείριση των αποθηκών. Η επιχείρηση Amazon αγόρασε το 2012 την επιχείρηση κατασκευής ρομπότ Kiva αντί 775 εκατομμυρίων δολαρίων. Από το 2014 άρχισε να χρησιμοποιεί τα ρομπότ στις αποθήκες της. Ο απαιτούμενος χρόνος από την ανεύρεση του προϊόντος, τη συσκευασία και τη μεταφορά μειώθηκε σε 15 λεπτά της ώρας από 60-75 λεπτά που αναλογούσαν στην ανθρώπινη εκτέλεση της διαδικασίας.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς το κόστος μειώθηκε κατά 20% ή περίπου 22 εκατομμύρια δολάρια ετησίως ανά αποθήκη. Στο τέλος του 2015 η Amazon χρησιμοποιούσε 30.000 ρομπότ σε 13 αποθήκες της.
3. Στις ασφαλιστικές υπηρεσίες. Η ιαπωνική ασφαλιστική εταιρεία Fukoku Mutual Life Insurance ήδη από την 1η Ιανουαρίου 2017 έχει προχωρήσει στην αντικατάσταση 34 υπαλλήλων της με το ρομπότ «IBM Watson Explorer». Το συγκεκριμένο ρομπότ μπορεί να σκανάρει ιατρικά ιστορικά ασθενών και άλλα ντοκουμέντα ώστε να προσδιορίσει τις πληρωμές που προκύπτουν στους ασφαλισμένους. Επίσης μπορεί να πραγματοποιεί πράξεις factoring ατυχημάτων, καθώς και άλλες διοικητικές πράξεις.
Η ετήσια μείωση του μισθολογικού κόστους υπολογίζεται σε 1,1 εκατομμύρια δολάρια. Το κόστος του ρομπότ ανέρχεται σε 1,7 εκατομμύρια δολάρια, έτσι η επιχείρηση θα το έχει καλύψει σε λιγότερο από δύο χρόνια.
Μια ισραηλινή νεοφυής (start-up), η Lemonade, επιχείρηση με αντικείμενο τις ασφαλιστικές υπηρεσίες, είναι έτοιμη να θέσει στην αγορά ένα περισσότερο βελτιωμένο ρομπότ που θα αντικαταστήσει τους ασφαλιστές στις βασικές λογιστικές εργασίες. Σύμφωνα με έρευνες, περίπου το 80% των βασικών λογιστικών εργασιών μπορούν να γίνουν αυτοματοποιημένα. Η εταιρεία Xero πρόσφατα κυκλοφόρησε το ρομπότ Xero HQ, το οποίο θα προβαίνει σε τέτοιου είδους διαδικασίες.
4. Στη διαχείριση επενδυτικού χαρτοφυλακίου. Πρόκειται για ρομπότ που θα παρακολουθούν τα χαρτοφυλάκια των επενδυτών και θα παρεμβαίνουν για τις απαιτούμενες αλλαγές προκειμένου αφενός να προστατευθεί ο επενδυτής, αφετέρου να αυξηθεί η απόδοσή του.
5. Στη βασική νομική υποστήριξη. Θα μπορούν να διαχειριστούν βασικά νομικά προβλήματα, να ερευνήσουν νομολογίες και όλα τα υπόλοιπα στοιχεία που κρίνονται απαραίτητα για τη νομική υποστήριξη.
6. Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι και οι θέσεις εργασίας των λευκών κολάρων, που θεωρούνταν λίγο - πολύ δύσκολο να καταστραφούν, βρίσκονται σε κίνδυνο.
