Είναι κάποιες φορές που η ουσιαστική δυνατότητα επιλογής είναι ελάχιστη. Στη Γαλλία ο κόσμος ψήφισε Μακρόν στο όνομα ενός δημοκρατικού μετώπου έναντι της ανόδου της Ακροδεξιάς. Ας θυμίσουμε άλλωστε ότι το διεθνές ρεύμα των λαϊκών μετώπων ανάγεται στη δεκαετία του 1930, όταν η Αριστερά αντιτίθεται με αυτόν τον τρόπο στην άνοδο εθνικιστικών και φασιστικών κινημάτων εμπνεόμενη από τη στάση της Κομμουνιστικής Διεθνούς.
Πλην όμως ο ίδιος ο Μακρόν είναι αυτός που ως σύμβουλος και υπουργός του Ολάντ υποστήριξε νόμους αντίθετους με όλες τις αξίες της Αριστεράς και της μετωπικής της παράδοσης και υπήρξε ο εκφραστής μιας εξαιρετικά βίαιης στάσης οικονομικού νεοφιλελευθερισμού.
Είμαστε εν τέλει σε συνθήκες «διπλού δεσμού»1: η ψήφος για τον Μακρόν αντετίθετο στις αριστερές ιδέες, η αποχή θα έδινε τη δυνατότητα στην ακροδεξιά υποψήφια να κερδίσει, πράγμα το οποίο είναι ασύμβατο με όλες μας τις αξίες. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Σε κάθε περίπτωση νιώθουμε ένοχοι και χαμένοι, εφόσον καμία διέξοδος δεν διαφαίνεται άμεσα και δεν πρόκειται να βρεθεί όσο οι εκάστοτε Μακρόν με την πολιτική τους θα εξωθούν κομμάτια του πληθυσμού στη Λεπέν, χωρίς μια ριζοσπαστική, μαζική, σύγχρονη και αντικαπιταλιστική Αριστερά να μπορεί ουσιαστικά να αντιδράσει μέσα σε αυτό το πολιτικό σύστημα.
Το μεγάλο ερώτημα παραμένει: Γιατί μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων, όταν καλείται να αντιταχθεί στον νεοφιλελευθερισμό, προτιμά στη Γαλλία την ακροδεξιά υπόσχεση προστατευτισμού από την αριστερή πρόταση εκδημοκρατισμού της κοινωνίας και αναδόμησης των πολιτικών θεσμών; Γιατί δηλαδή η Αριστερά -από τον τροτσκισμό έως τους σοσιαλιστές και φυσικά τους κομμουνιστές- δεν ξεπερνάει το ένα τρίτο των ψηφοφόρων, ενώ ο δεξιός χώρος έχει τα άλλα δύο τρίτα; Τι είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους να ψηφίζουν για παρατάξεις που δεν τους εκπροσωπούν ταξικά, και αυτό παρά την προγενέστερη άκρως απογοητευτική εμπειρία τους; Τι μπορεί να γίνει για να μεταβληθούν οι κυρίαρχες αναπαραστάσεις;
Ίσως ο φόβος να εξηγεί, σε κάποιον βαθμό, την επιλογή είτε παραδοσιακών σχημάτων είτε υποτιθέμενα νέων, ουσιαστικά όμως εξαιρετικά γνώριμων ακροδεξιών επιλογών. Ο φόβος αυτός έχει καλλιεργηθεί τόσο από τις ιμπεριαλιστικές, νεοφιλελεύθερες δυνάμεις του χρηματιστικού κεφαλαίου, που προωθούν την άποψη ότι η γαλλική και εν γένει ευρωπαϊκή οικονομία πρέπει να γίνεται όλο και πιο ανταγωνιστική με οποιοδήποτε κοινωνικό κόστος, όσο και από την Άκρα Δεξιά και γενικότερα τις συντηρητικές παρατάξεις, που επιδίδονται σε μια ρητορική τρομολαγνείας και στοχοποίησης των μουσουλμανικών πληθυσμών, που -ας μην το ξεχνούμε- είναι τα πρώτα θύματα της ισλαμιστικής τρομοκρατίας.
Ίσως η πρόταση της Αριστεράς, στη γενναιοδωρία της, στον ανθρωπισμό της, στον σεβασμό της στη συλλογικότητα, να μην μπορεί να πείσει τμήματα του πληθυσμού που έχουν οικειοποιηθεί τις «αξίες» του ατομικισμού, της ανταγωνιστικότητας, του αποκλεισμού.
Παρ’ όλα αυτά, το ένα τρίτο του πληθυσμού είναι έτοιμο να αποτελέσει τμήμα μιας «ανυπόταχτης Γαλλίας». Και αυτό δεν είναι καθόλου αμελητέο με όρους διαθεσιμότητας των μαζών. Ήδη την επόμενη των εκλογών, τη Δευτέρα 8 Μαΐου, έγινε η πρώτη διαδήλωση του Κοινωνικού Μετώπου (Front social), όπου χιλιάδες πολίτες διαδήλωσαν κατά του Μακρόν. Ίσως λοιπόν η παράδοση των μετωπικών αγώνων, που τόσα έδωσε στην ιστορία της Αριστεράς και των κοινωνικών κατακτήσεων, να αποτελέσει μια νέα πηγή έμπνευσης για σύγχρονα κινήματα αντίστασης.
1. Νίκος Σιδέρης (2013), Μιλώ για την κρίση με το παιδί, εκδ. Μεταίχμιο και Bateson Gregory (1972), Steps to an Ecology of Mind, University of Chicago Press.
Χριστίνα Αλεξοπούλου, ψυχολόγος και διδάκτωρ Ιστορίας. Εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της ΙΝΑΛΚΟ (Παρίσι)
