Όπως το προέβλεπαν πολλοί, στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας βρίσκονται αντιμέτωποι η ακροδεξιά Λεπέν και ο κεντρώος Μακρόν, οι δύο υποψήφιοι που τοποθετούν τον εαυτό τους «πέραν της Δεξιάς και της Αριστεράς». Σε μια άλλη “Συνάντηση”,i τέλη Φεβρουαρίου, υπέβαλα την άποψη ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι επικίνδυνο, καθώς μόνο με την αντίθεση Δεξιάς και Αριστεράς έχουμε υπάρξει ελεύθεροι, όχι όταν αυτή επισκιαζόταν από κάποια άλλη, όπως τη δεκαετία του 1930. Τώρα ζούμε αυτή την κατάσταση.
Πολλοί κεντρώοι πιστεύουν ότι η αντίθεση Δεξιάς και Αριστεράς είναι ξεπερασμένη και αντικαθίσταται από την καταλληλότερη για την εποχή αντίθεση εθνικιστών και φιλελευθέρων. Μπορεί να έχουν δίκιο. Όμως ενδέχεται επίσης η αντίθεση Δεξιάς - Αριστεράς να αντιστοιχεί ακόμη στην κοινωνική πραγματικότητα και απλώς αυτή να μην κατορθώνει να εντυπωθεί στην πολιτική αντιπαράθεση με τον κατάλληλο τρόπο.
Οι εργάτες, οι αγρότες, οι κατώτερες κοινωνικά ομάδες έλκονται σε μεγάλο βαθμό από τον εθνικιστικό πόλο όταν (νομίζουν ότι) έχουν να διαλέξουν ανάμεσα στους δύο αυτούς πόλους. Αυτό συμβαίνει όμως όταν τα αριστερά κόμματα, που παραδοσιακά εκπροσωπούν τα συμφέροντα αυτών των τάξεων και γι’ αυτό χαρακτηρίζονται ως «αριστερά», παύουν να τα εκπροσωπούν.
Αρχικά, το Εθνικό Μέτωπο, υπό την αρχηγία του ρητά φασιστικών φρονημάτων Ζαν-Μαρί Λεπέν, κατέκτησε αρκετούς ψηφοφόρους λαϊκών τάξεων, παρόλο που το οικονομικό του πρόγραμμα ήταν φιλελεύθερο, επειδή προσέθετε σε αυτό την «εθνική προτίμηση» με βάση την οποία οι Γάλλοι εργάτες θα εκμεταλλεύονταν τους ξένους.
Τώρα, το ίδιο κόμμα, υπό την αρχηγία της όχι τόσο ρητά φασιστικών φρονημάτων Μαρίν Λεπέν, έχει πολύ διευρύνει τη λαϊκή εκλογική βάση του, γιατί, ενώ βέβαια διατηρεί την «εθνική προτίμηση», υιοθέτησε ένα πρόγραμμα που ο φιλελεύθερος στα οικονομικά Φιγιόν χαρακτήρισε ως «σοσιαλιστικό». Τι έχει αλλάξει;
Για να προωθήσει τη φασιστική ατζέντα του, το Εθνικό Μέτωπο καταλαμβάνει την κενή θέση του εκπροσώπου του λαϊκών συμφερόντων που είχε μείνει εν μέρει κενή λόγω της όλο και πιο δεξιάς πολιτικής του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Το φασιστικό κόμμα δεν ανεβάζει τα ποσοστά του στο 40% επειδή τέσσερις Γάλλοι στους δέκα έγιναν αίφνης φασίστες, αλλά πολλώ μάλλον επειδή πολλοί Γάλλοι των λαϊκών τάξεων δεν βρίσκουν άλλο κόμμα που να υπερασπίζεται τα συμφέροντά τους. Πίσω από την αντίθεση εθνικιστών και αντεθνικιστών υπάρχει λοιπόν ακόμη η αντίθεση Δεξιάς και Αριστεράς. Η αντίθεση Δεξιάς και Αριστεράς έχει στα λόγια ξεπεραστεί, στην πράξη όμως όχι.
Κι επειδή διέπει υπογείως μια αντίθεση τάχα καινούργια, άσχετη με τα ταξικά συμφέροντα, δημιουργούνται τέρατα. Τα τέρατα δεν οφείλονται στο ότι είμαστε στη μεταβατική φάση από την αντίθεση Δεξιάς - Αριστεράς στην αντίθεση πατριώτες - κοσμοπολίτες, όπως ονομάζει η Λεπέν τη νέα αντίθεση, ή στην αντίθεση κλειστού εθνικισμού - ανοιχτού πατριωτισμού κατά την περιγραφή της ίδιας από την πλευρά του Μακρόν. Τα τέρατα οφείλονται στην απόκρυψη της πραγματικής αντίθεσης και στην ανάδυσή της μέσω ακατάλληλης μορφής.
Δυστυχώς, ένα τερατώδες αποτέλεσμα αυτής της στρεβλής αντίθεσης είναι -κατά την γνώμη μου- και η θέση που κράτησε ο ένας από τους δύο αριστερούς ηγέτες που κατέβηκαν στον πρώτο γύρο, ο Ζαν Λικ Μελανσόν. Ενώ είχε καλέσει τους πάντες να ψηφίσουν τον δεξιό Σιράκ ενάντια στον πατέρα Λεπέν κατά τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών το 2002, δεν κάλεσε κανέναν να ψηφίσει τον κεντρώο Μακρόν ενάντια στην κόρη Λεπέν το 2017. Η πρόφαση; Να παραμείνει ενωμένη η (σε μεγάλο βαθμό νεανική και άβγαλτη) εκλογική βάση τού «κινήματος» των «Ανυπότακτων» (που στήριξε την υποψηφιότητά του) εν όψει των επικείμενων βουλευτικών.
Θα έπρεπε να είχε σκεφτεί ότι η έκπτωση επί των αρχών είναι πιο επιζήμια στην Αριστερά από οποιονδήποτε καιροσκοπικό υπολογισμό, ακριβώς επειδή συμβάλλει στην απαξίωση της αντίθεσης Αριστεράς - Δεξιάς.
i /article/10811/7930847/peran-tes-dexias-kai-tes-aristeras-#
* Ο Γιώργος Φαράκλας διδάσκει Πολιτική Φιλοσοφία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
