Βρισκόμαστε στην τελική φάση της διαμόρφωσης του νομοθετικού πλαισίου που θα αλλάζει τον "Καλλικράτη" έτσι ώστε να δημιουργηθεί νέο τοπίο στην Τοπική Αυτοδιοίκηση με ενίσχυση της αυτοτέλειάς της, την εμβάθυνση της τοπικής δημοκρατίας, τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα των ΟΤΑ. Πέρα από τις επιμέρους διαφωνίες, θα πρέπει οπωσδήποτε να γίνουν οι παρακάτω αλλαγές, που σημειώνουμε εδώ επιγραμματικά και από τις οποίες δεν θα πρέπει να κάνει πίσω η κυβέρνηση της Αριστεράς:
1. Καθιέρωση της απλής αναλογικής: Έτσι θα ανανεωθούν τα δημοτικά συμβούλια σε πρόσωπα και δημιουργικές ιδέες. Παράλληλα θα ωριμάσει η κουλτούρα της συνεργασίας και θα σπάσει το δημαρχοκεντρικό σύστημα.
2. Ενιαίο ψηφοδέλτιο στις Τοπικές Κοινότητες: Θα δοθεί η δυνατότητα να επιλέξουν οι πολίτες τους καλύτερους που ενδιαφέρονται για τα προβλήματα και έχουν τη διάθεση και την ικανότητα να συμβάλουν στην επίλυσή τους.
3. Αντιμετώπιση του γραφειοκρατικού συστήματος έγκρισης και υλοποίησης των αποφάσεων των δήμων: Δεν μπορεί, για παράδειγμα, για την εκταμίευση χρημάτων που έρχονται για τις σχολικές επιτροπές να χρειάζονται 7 και πλέον εγκρίσεις. Ένα πρώτο θετικό βήμα γίνεται με την ανακοίνωση της κυβέρνησης ότι από το 2019 δεν θα εμπλέκεται στις πληρωμές και στην επικύρωση των τιμολογίων ο επίτροπος.
4. Οριοθέτηση με ξεκάθαρο τρόπο των ασκούμενων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την κρατική διοίκηση αρμοδιοτήτων: Πραγματικά στο σημείο αυτό υπάρχει μεγάλη σύγχυση, που δημιουργεί απίστευτη δυσλειτουργία για την άσκηση των αρμοδιοτήτων από τα όργανα των δήμων.
5. «Μοντελοποίηση» των ΟΤΑ ώστε να αντιμετωπίζονται ειδικές κατηγορίες δήμων, όπως είναι οι νησιωτικοί και οι ορεινοί δήμοι, γιατί δεν έχουν τα ίδια προβλήματα με τους δήμους των μεγάλων πόλεων. Αυτό βέβαια θα πρέπει να συνοδευτεί με ειδικά κίνητρα και επιπλέον οικονομική ενίσχυση.
6. Επανασχεδιασμός των θεσμών της ενδοδημοτικής αποκέντρωσης: Αυτό θα συμβάλει στη δημιουργία ισχυρών τοπικών δομών στο εσωτερικό κάθε δήμου, με ουσιαστικές αρμοδιότητες, οι οποίες, σε συνδυασμό με την ενίσχυση των θεσμών άμεσης κοινωνικής συμμετοχής, αναμένεται να αυξήσουν το αίσθημα εγγύτητας των πολιτών προς τον θεσμό.
7. Διαφανές σύστημα οικονομικής διαχείρισης και δημοσιονομικής εποπτείας των ΟΤΑ: Το σύστημα αυτό θα πρέπει να εξειδικευθεί στις κάθε είδους προμήθειες, στην ανάθεση και εκτέλεση των έργων, ώστε ο πολίτης να αισθάνεται ότι τα χρήματά του πιάνουν τόπο.
8. Ενίσχυση των διαδικασιών συμμετοχικής κατάρτισης του προϋπολογισμού των ΟΤΑ: Αυτό θα σημάνει ότι στον αυτοδιοικητικό σχεδιασμό έχει λόγο και η τοπική κοινωνία.
9. Άνοιγμα του χωροταξικού για την αποκατάσταση των αδικιών που έφερε ο «Καλλικράτης»: Η προηγούμενη μεταρρύθμιση δεν έδωσε τη δυνατότητα σε αρκετές κοινότητες να ενταχθούν στους όμορους δήμους. Παράλληλα η δημιουργία τεράστιων δήμων δημιούργησε προβλήματα στις απομακρυσμένες περιοχές.
* Ο Κώστας Φ. Μαραγιάννης είναι φιλόλογος, δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Θέρμου Αιτωλοακαρνανίας και πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου
