Από τα πρώτα του βήματα, πριν από περίπου 150 χρόνια, το εργατικό κίνημα πρωτοστάτησε στους αντιπολεμικούς αγώνες. Θα έλεγα ότι ο αντιμιλιταρισμός είναι στο DNA του. Πριν απ’ όλα, διότι η εργασία ήταν πάντοτε -και παραμένει- η κύρια παραγωγική δύναμη και άρα αντίπαλος των στρατιωτικών δαπανών, που είναι κατ’ εξοχήν αντιπαραγωγικές δαπάνες.
Ωστόσο, συχνά οι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί είναι επιβεβλημένοι για την αμυντική θωράκιση μιας χώρας έναντι απειλών έξωθεν επίθεσης. Και τότε, όμως, είναι ζήτημα πολιτικής αντίληψης η σωστή αξιολόγηση των απειλών, που απαιτεί συνθήκες δημοκρατίας και λαϊκής συμμετοχής, ώστε να αποφεύγονται πολιτικά παιχνίδια, αδιαφανείς, κερδοσκοπικές και δημαγωγικές επιλογές. Έχουν πικρή πείρα οι κοινωνίες, ιδιαίτερα από εθνικιστικές εξάρσεις και την καλλιέργεια ανασφάλειας στους κόλπους τους από τους κρατούντες.
Η ιστορία των πολέμων, ακόμα και των τελευταίων δεκαετιών, είναι διδακτική. Για παράδειγμα ο πόλεμος ΗΠΑ και Βρετανίας στο Ιράκ, το 2003, βασίστηκε σε ένα μεγάλο ψέμα εκ μέρους κυβερνητικών αξιωματούχων περί κατοχής πυρηνικών όπλων από το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν, το οποίο, όμως, προβλήθηκε ως βεβαιότητα από τα κυρίαρχα ΜΜΕ της Δύσης. Όταν η απάτη αποκαλύφθηκε, ήταν ήδη πολύ αργά τόσο για τον λαό του Ιράκ όσο και για τη διεθνή ειρήνη και σταθερότητα.
Επομένως μόνο με τον διεθνή εκδημοκρατισμό και την πλατύτερη δυνατή δημοκρατία στο εσωτερικό των χωρών θα καταστεί δυνατή η αποτροπή πολεμικών προετοιμασιών και η διεξαγωγή πολέμων για τα συμφέροντα των πολεμοκάπηλων, είτε δρουν στο εθνικό είτε σε διεθνές επίπεδο.
Είναι γνωστό ότι τα πολεμικά μέσα, οι εξοπλισμοί, εξελίσσονται διαρκώς και εκσυγχρονίζονται. Άλλοτε καθοριστικό ρόλο στην έκβαση των πολέμων έπαιζαν οι στρατοί ξηράς, μετά η δύναμη στη θάλασσα, στη συνέχεια η αεροπορία. Σήμερα η πολεμική ισχύς δεν είναι ζήτημα ποσοτικό, αλλά ποιοτικό - τεχνολογικό, που σημαίνει ότι όποια χώρα είναι προηγμένη τεχνολογικά μπορεί να αποκτήσει και στρατιωτική υπεροχή.
Αυτό συνεπάγεται και απασχόληση στις πολεμικές βιομηχανίες ή στην έρευνα για νέα πολεμικά μέσα κατάλληλα αμειβόμενων διακεκριμένων επιστημόνων, των οποίων τις υπηρεσίες στερείται το κοινωνικό σύνολο. Με άλλα λόγια οι στρατιωτικές δαπάνες δεν αφορούν μόνο τους πολυδάπανους εξοπλισμούς, αλλά και τη σπατάλη ανθρώπινων πόρων.
Στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αλλά και του Μεσοπολέμου, ακόμα και πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αναπτύχθηκαν μεγάλα κινήματα κόντρα στις υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες. Στην Ελλάδα είχε βγει και εργατικό τραγούδι που έλεγε: «Τι τα θέλουμε τα όπλα, τα κανόνια, τα σπαθιά / να τα κάνουμε εργαλεία να δουλεύει η εργατιά».
Επιτρέψτε μου λίγα λόγια για τις ελληνικές εργατικές κινήσεις υπέρ της ειρήνης και του αφοπλισμού στη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα.
Στα χρόνια του Λαμπράκη λειτουργούσε παράλληλα προς την ΕΕΔΥΕ η Εργατική Κίνηση για τον Αφοπλισμό και την Ειρήνη, που απαγορεύτηκε από τη χούντα το 1967. Μεταδικτατορικά ιδρύθηκε η ΠΑΚΕΑ, που σημαίνει Πανεργατική Κίνηση για την Ειρήνη και τον Αφοπλισμό, και στη συνέχεια η ΚΕΣΟΕ (Κίνηση Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Ελλάδας), με γενικό γραμματέα και των δύο τον Σωτήρη Σιώκο. Σημειώνω ότι στην ΚΕΣΟΕ συμμετείχαν ως οργανώσεις η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ, εργατικά κέντρα και ομοσπονδίες.
Οι δύο αυτές κινήσεις συμμετείχαν στη Διεθνή Εργατική Επιτροπή του Δουβλίνου, που δούλευε συστηματικά με θέμα τη μετατροπή της πολεμικής βιομηχανίας σε ειρηνική, συνεργαζόμενη στενά με τον ΟΗΕ και το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ΙLO).
Με αυτήν την ιστορία πίσω του, δεν θα έπρεπε σήμερα τα ελληνικά συνδικάτα να απουσιάζουν από την παγκόσμια εκστρατεία μείωσης των στρατιωτικών δαπανών και το Δεκαήμερο Δράσεων από 18 έως 28 Απριλίου 2017 στη βάση της Διακήρυξης που διακινεί πανελλαδικά το ΠΑΔΟΠ.
* Ο Χρίστος Σαββάκης είναι συνδικαλιστής, πρώην πρόεδρος της ΟΣΠΑ και μέλος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Εξωτερικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ
