Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
18.2°C21.8°C
2 BF 49%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
19 °C
17.0°C20.3°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C16.6°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
17.1°C19.1°C
5 BF 37%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C17.1°C
2 BF 56%
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Το γκούτσι φόρεμα και τα αποφόρια του εκσυγχρονισμού
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Το γκούτσι φόρεμα και τα αποφόρια του εκσυγχρονισμού

Λυκούργος Κογεβίνας (1887 - 1940), Ακρόπολη

Είναι, τελικά, η Ακρόπολη σκηνικό, φωτογραφικό «φόντο» όπου προβάλλονται οι νεωτερικές -και συχνά τόσο πεζές και καθημερινές- επιδιώξεις και προσδοκίες μας; «Όχι» απάντησε ομόφωνα τον περασμένο μήνα το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο -το διαβόητο και συχνά λαομίσητο ΚΑΣ- στο αίτημα του ιταλικού οίκου μόδας Γκούτσι να οργανώσει, αντί υπολογίσιμου αντιτίμου, επίδειξη μόδας στο πλάτωμα μεταξύ του Ερεχθείου και του Παρθενώνα τον Ιούνιο του 2017. Η απόφαση, αναμενόμενη και -πιστεύω- η μόνη ενδεδειγμένη, δεν απέφυγε την τετριμμένη πλέον αρχαιολατρική ρητορική του δημόσιου λόγου στη χώρα. [...]

Εκείνοι που αυτή τη φορά σούφρωσαν τα λεπτεπίλεπτα χειλάκια τους αρθρώνοντας τη διαφωνία τους ήταν η αναγνωρίσιμη πλέον μερίδα ξεπεσμένων πάλαι ποτέ εκσυγχρονιστών που στοιχίζονται τώρα πια κάτω από την αγέρωχη σημαία του ακραίου Κέντρου. [...] Και κάπως έτσι, λίγο με αποψυγμένη καθαρεύουσα, λίγο με τη γλώσσα της πιάτσας, λίγο με τα αγγλοελληνικά του Έλληνα που τα έχει δει και τα έχει κάνει όλα στο τρίγωνο Λόντρα - Παρίσι - Νιου Γιορκ, λίγο και με το θάμβος του Χόλιγουντ (ΛαΛαΛαντ κανείς;) στήνεται η ατζέντα: Ψάχνεις την έξοδο από την κρίση; Σκάσε και κολύμπα. [...]

Πολύ απλά (όμως) το ΚΑΣ δεν μπορούσε να πάρει άλλη απόφαση. Και γιατί, πολύ κυνικά, οι ίδιες εφημερίδες που τώρα επικρίνουν το ΥΠΠΟΑ για την άρνησή του να παραχωρήσει την Ακρόπολη στην πασαρέλα του Γκούτσι, το 2008 επέκριναν τον τότε υπουργό γιατί παρέκαμψε το ΚΑΣ και παραχώρησε τα Προπύλαια στη Λόπεζ για τη φωτογράφισή της.

Κυρίως όμως γιατί οι τάχα μου και δήθεν ορθολογικές φωνές που μας καλούν να «προσγειωθούμε στην πραγματικότητα», εντάσσοντας παράλληλα τα μνημεία στη δυστοπική νεοφιλελεύθερη πραγματικότητα που οι ίδιες τόσο ονειρεύονται και υπηρετούν, έχουν απολύτως οικειοποιηθεί το οριενταλιστικό αφήγημα της ράθυμης, καθυστερημένης χώρας που αρνείται πεισματικά να εγκαταλείψει τον φραπέ για τον εσπρέσο και τα τσαρούχια για τον Γκούτσι και τον Ντιορ.

Λες και τα πάντα είναι θέμα αισθητικής επιλογής και πολιτισμικής ιδιοσυστασίας. Λες και η κατανάλωση γουακαμόλε θα επιφέρει, επιτέλους, τον εκσυγχρονισμό εκείνον που δεν μας έφεραν η Γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου, η ένταξη στο ευρώ και το στέγαστρο Καλατράβα.

Αυτό που με ενοχλεί όμως σε αυτή τη συζήτηση δεν είναι η στρεψόδικη ταύτιση κάθε άλλης άποψης ή αντίρρησης στη γοητεία του μάρκετινγκ με την εσωστρέφεια, την οπισθοδρόμηση και τον ανορθολογισμό· αλλά ο βαθμός στον οποίο οι βασικοί φορείς του δημόσιου λόγου στη χώρα έχουν εμπεδώσει τη βιοπολιτική της κρίσης. Η απόλυτα συντονισμένη και συστηματική στάση των εκπροσώπων αυτής της τάσης υπέρ «της εξωστρέφειας» δεν προβάλλεται τόσο ως αντίδοτο στα αρχαιολατρικά ένστικτα των ξενοφοβικών Ελλήνων όσο ως καταλυτικό επιχείρημα απέναντι σε όσους τολμούν ακόμη να ψελλίσουν ότι κάτι στη χώρα μπορεί να παραμείνει εκτός των νόμων της αγοράς και του δυστοπικού ρεαλισμού της κρίσης.

Το να βαφτίζει κανείς εκ προοιμίου -και μάλλον χωρίς να έχει καν πατήσει σε αυτά- τις συνθήκες που επικρατούν στα ελληνικά μουσεία «τριτοκοσμικές» συνάδει με το βασικό αφήγημα των χρόνων της κρίσης, το συνεχώς επαναλαμβανόμενο τροπάρι για την Ελλάδα που αρνείται να εκσυγχρονιστεί: είτε όταν αυτό σημαίνει ότι η χώρα και οι κυβερνήσεις της αρνούνται να κλείσουν τα δημόσια πανεπιστήμια και να ιδιωτικοποιήσουν τα νοσοκομεία είτε όταν επιμένουν να δίνουν συντάξεις και να πληρώνουν τους δημοσίους υπαλλήλους.

Τεχνηέντως η φαντασιακή Ελλάδα του Ντιορ από τα φίφτις αντιπαραβάλλεται με την «υπανάπτυκτη σοβιετία» των ρυπαρών συνδικαλιστών, των διαμαρτυρόμενων χαμηλοσυνταξιούχων, και της Μαρφίν. Η «χώρα της μιζέριας» από τη μια και η «τζάμπα διαφήμιση» από την άλλη. Ο δημοσιολόγος που μας καλεί «να μην αφήσουμε τα μνημεία μας να πεθάνουν» μακριά «από την αληθινή ζωή» της πραγματικής οικονομίας αισθάνεται έτσι ικανοποιημένος χωρίς να (ή και επειδή) αντιλαμβάνεται ότι με το επιχείρημά του έχει καταστήσει τον δήθεν απευκταίο θάνατο των μνημείων κατά τι εγγύτερο.

* Ο Δημήτρης Πλάντζος είναι αναπληρωτής καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνδιευθυντής της Πανεπιστημιακής Ανασκαφής Άργους Ορεστικού. To παρόν είναι απόσπασμα ευρύτερου άρθρου του που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Χρόνος, 7.3.2017

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL