Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.1°C25.3°C
3 BF 46%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.2°C24.2°C
2 BF 48%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
18.8°C21.0°C
3 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
22 °C
19.3°C21.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
24.5°C24.5°C
3 BF 40%
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Για τον ακροδεξιό εκτροχιασμό
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Για τον ακροδεξιό εκτροχιασμό

Francis Bacon, Study for Portrait II,1955

Αυτές οι «παράξενες» εκ πρώτης όψεως πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη και την Αμερική αποτέλεσαν αφορμή για πολιτικές αναλύσεις που μιλούν ακόμη και για «αριστερό νεοφιλελευθερισμό» ή για «δημοκρατικό φασισμό». Ωστόσο οι λέξεις δεν κατασκευάζουν πραγματικότητες, αλλά αυτό που μπορούν να κάνουν είναι να τις εξηγούν. Έτσι, σε μια δεύτερη ανάγνωση, μπορούμε να δούμε ότι οι τελευταίες πολιτικές εξελίξεις δεν είναι ούτε παράξενες, όσο κι αν αιφνιδίασαν, ούτε δυσερμήνευτες, αλλά συνέπεια πολύ συγκεκριμένων πολιτικών, που διαμορφώνονται τα τελευταία χρόνια από αυτούς που εντελώς ανιστόρητα νόμισαν ότι μπορούν να εξαπατούν τους πάντες για πάντα.

Με την ψευδαίσθηση της οριστικής και αδιαμφισβήτητης επικράτησης του «δυτικού παραδείγματος» μετά την κατάρρευση του σοβιετικού πειράματος (βλ. «Το τέλος της Ιστορίας» του Φράνσις Φουκουγιάμα και τον «Πόλεμο των πολιτισμών» του Σάμιουελ Χάντινγκτον), οι σαμάνοι του «φιλελευθερισμού» πίστεψαν πως ήταν πλέον οι κυρίαρχοι του κόσμου και ότι τώρα μπορούσαν, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, να χειραγωγούν έθνη και λαούς κατά βούληση. Αλλά κάπου έκαναν λάθος, αγνοώντας ότι ένας λαός που έχει γευτεί έστω και λίγο τους καρπούς της δημοκρατίας και έχει γνωρίσει τα δικαιώματά του δεν είναι εύκολο να ξαναμπεί στο «τσουβάλι». Έτσι οι λαοί αντέδρασαν αλλόκοτα (Brexit, Ντόναλντ Τραμπ), δηλαδή ανυπάκουα στις προσταγές της κατεστημένης «φιλελεύθερης ολιγαρχίας» (Κ. Καστοριάδης), με όποιον δημοκρατικό μανδύα κι αν εμφανίζεται. Ήδη στο παγκόσμιο στερέωμα επικρατεί γενικευμένος φόβος ότι το κακό δεν θα σταματήσει στα δύο προηγούμενα παραδείγματα, αλλά έπεται συνέχεια οσονούπω.

Υπάρχει μια ιστορική και εμπειρική αλήθεια, ότι η κοινωνική δυσαρέσκεια κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών στη δημοκρατία και τους οδηγεί στην παραίτηση και στην αδιαφορία για τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών. Αλλά είναι επίσης γνωστό ότι από 'κει και πέρα ανοίγει ο δρόμος για τη χειραγώγηση των «μαζών» (πλέον) και την κατάλυση όλων των ελευθεριών και των δικαιωμάτων των πολιτών.

Οι πολιτικοί αναλυτές και γενικά οι δημοσιολογούντες κατά τις τελευταίες δεκαετίες ασκούν δριμεία κριτική (σωστά) στην παγκοσμιοποίηση και τις ορατές συνέπειές της. Οι λαοί, λοιπόν, που υφίστανται επώδυνα στην πράξη -και όχι στη θεωρία- τις συνέπειες αυτών των πολιτικών, του νεοφιλελευθερισμού και της κυριαρχίας του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού - τραπεζικού συστήματος, αφού έδωσαν -επί ματαίω- αρκετή πίστωση χρόνου στους πολιτικούς, τους οποίους αναδείκνυαν για να τους εκπροσωπούν, να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους παίρνοντας στους σχεδιασμούς τους υπόψη και τους ίδιους τους λαούς, ανέλαβαν απελπισμένα να διαχειριστούν οι ίδιοι την «κρίση».

Ο τρόπος που επέλεξαν φαίνεται από παράλογος έως καταστροφικός, αλλά πώς αλλιώς θα μπορούσαν να αντιδράσουν; Ψηφίζοντας π.χ. τη Χίλαρι Κλίντον, την αυθεντικότερη εκπρόσωπο του κατεστημένου; Ή μήπως τους σοσιαλδημοκράτες της Γερμανίας, που σε αγαστή συνεργασία με τη Μέρκελ και τον Σόιμπλε ακολουθούν την ίδια πολιτική με αυτούς; Τους Γάλλους σοσιαλιστές του Ολάντ, οι οποίοι εφαρμόζουν την πολιτική που αναγκάζεται να εφαρμόσει η Ελλάδα με τη θηλιά στον λαιμό; Ή τον Ρέντζι, που έπρεπε να φτάσει μπροστά στο δημοψήφισμα για να θυμηθεί πως εκπροσωπεί το Δημοκρατικό -πρώην αριστερό- κόμμα της Ιταλίας και να υψώσει το ανάστημά του στον κ. Σόιμπλε;

Όταν οι Αμερικανοί ψηφοφόροι βλέπουν ότι το Δημοκρατικό Κόμμα επιλέγει συνειδητά να στηρίξει την κ. Κλίντον, που κατά γενική ομολογία και πρόγνωση ήταν η μόνη που μπορούσε να χάσει με αντίπαλο τον Τραμπ, παρά να υποστηρίξει τον σοσιαλιστή Μπέρνι Σάντερς, που όλες οι σφυγμομετρήσεις τον έφερναν νικητή επί του προκλητικού δισεκατομμυριούχου, προτιμώντας δηλαδή τελικά τον Τραμπ από τον Σάντερς, ενώ από την άλλη οι Ρεπουμπλικανοί δεν έκαναν τίποτε για να αποκλείσουν τον επικίνδυνο υποψήφιο, μήπως έτσι όλοι έσπρωχναν τους ψηφοφόρους στην αγκαλιά του αλλοπρόσαλλου μεγαλοεπιχειρηματία;

Τι περιμέναμε, αλήθεια, να επιλέξουν οι πολίτες της Αγγλίας στο δημοψήφισμα για παραμονή ή έξοδο από την Ε.Ε. όταν βλέπουν τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών να φέρεται σαν «ευρωπάρχης», υποκαθιστώντας όλους τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, και να επιμένει να τιμωρεί τους Έλληνες, που τον αγνόησαν και ψήφισαν μια αριστερή κυβέρνηση; Και, επιτέλους, τι έκαναν οι πολιτικοί των συστημικών κομμάτων όλα αυτά τα χρόνια παρακολουθώντας ή και συμπράττοντας στη φτωχοποίηση μεγάλων στρωμάτων της κοινωνίας, έναντι του άκρατου νεοφιλελευθερισμού, που με ενέργειες ή παραλείψεις του επιτρέπει στο 10% του πληθυσμού να πλουτίζει εις βάρος του 90%; Είναι, λοιπόν, κάπως αργά για δάκρυα και αυτό που παραξενεύει δεν είναι τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογικών και δημοψηφισματικών αναμετρήσεων, αλλά η έκπληξη των δημοσιολογούντων, που δείχνουν να έπεσαν από τα σύννεφα!

Τέτοιες εκπλήξεις, αφού άνοιξε ο ασκός του Αιόλου, θα έχουμε ίσως και άλλες. Γιατί οι λαοί έχουν κουραστεί από το συνεχές πρεσάρισμα και προπαντός έχουν καταλάβει την απάτη της παγκοσμιοποίησης και των κατασκευασμένων «κρίσεων» και γι’ αυτό δεν σκιάζονται πλέον από τα διάφορα σκιάχτρα με τα οποία τους φοβερίζουν οι «προστάτες» και εκμεταλλευτές τους της οικονομικής -με τη σύμπραξη και της αργυρώνητης πολιτικής- ολιγαρχίας.

Αλλά το μέγιστο «διακύβευμα» σήμερα είναι αν μπορούμε να ξεπεράσουμε αυτήν τη δομική και μάλλον υπαρξιακή κρίση της Ευρωπαϊκής Ένωσης «αβρόχοις ποσίν». Ευχής έργο θα ήταν να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα σταδιακά προς την επίλυσή τους με τους λιγότερους κραδασμούς, δίχως μια καταστροφική εξέλιξη, που θα γύριζε την Ευρώπη στην εποχή του Μεσοπολέμου. Αλλά η Ιστορία δεν κάνει τέτοιες «συντομεύσεις». Φαίνεται πως θα πρέπει να περάσουμε μέσα από την καταστροφή για να συντελεστεί η κάθαρση και να οικοδομηθεί πάνω στα ερείπιά της μια άλλη Ευρώπη, η οραματική Ευρώπη των λαών της. Άλλωστε αυτήν τη στιγμή δεν φαίνεται να υπάρχουν στην Ευρώπη δυνάμεις που θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη διάλυση της Ε.Ε.

Ποιος, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μπορεί να είναι τόσο ανόητος ώστε να μην καταλαβαίνει ότι η αντιμετώπιση της Ελλάδας από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς σ’ αυτήν την κρίσιμη φάση των διαπραγματεύσεων θα επηρεάσει αποφασιστικά τους Ευρωπαίους πολίτες στις επικείμενες διαδοχικές εκλογές ανά την Ευρώπη, τουλάχιστον την κρίσιμη εκλογική μάζα, που θα γείρει την πλάστιγγα υπέρ του ευρωσκεπτικισμού και των ακροδεξιών κομμάτων; Εκτός κι αν κάποιους δεν τους ενοχλεί αυτή η προοπτική και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να τιμωρήσουν την Ελλάδα και να στείλουν μήνυμα και στους άλλους Νοτιοευρωπαίους ότι ένας κάνει κουμάντο, ο μοιραίος άνθρωπος που οδηγεί, με ασθενείς αντιδράσεις από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, την Ευρωπαϊκή Ένωση στη διάλυση, και ότι μία είναι η πολιτική, αυτή της αποδεδειγμένα ακατάλληλης και καταστροφικής λιτότητας. Αλλά για πόσο ακόμη θα εθελοτυφλούν οι μοιραίοι και άβουλοι ηγέτες της Ε.Ε. και θα το ανέχονται οι λαοί της;

Αντώνης Σαχπεκίδης, κλασικός φιλόλογος - συγγραφέας

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL