Χρόνια τώρα στο ετήσιο ραντεβού των πλούσιων και ισχυρών στο χιονισμένο Νταβός ακούγονται τα μεγάλα λόγια για την αναγκαιότητα μιας “πιο δίκαιης ανάπτυξης”, μιας “απάλυνσης των συνεχώς διευρυνόμενων ανισοτήτων”.
Οι σημαντικότεροι από τους 3.000 συμμετέχοντες στις εργασίες του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, οι μάνατζερ των μεγάλων πολυεθνικών, από την Goldman Sachs μέχρι τη Monsanto, οι κορυφαίοι οικονομολόγοι, αλλά και οι ηγέτες που επιλέγουν να κάνουν την εμφάνισή τους στο ελβετικό θέρετρο πρωτίστως ενδιαφέρονται για μπίζνες, για κάποιες επαφές εκτός πρωτοκόλλου, ενδεχομένως και για να κλέψουν λίγη από τη λάμψη των παρευρισκόμενων σταρ -φέτος την παράσταση αναμένεται να κλέψει η Σακίρα.
Ταυτόχρονα, όμως, τους “καίει” και η υγεία του καπιταλισμού, η σταθερότητα του συστήματος, οι αντοχές του στο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης. Και φέτος οι αντοχές αυτές φαντάζουν απειλητικά περιορισμένες. Είναι το πρώτο Νταβός μετά το Brexit, μετά τη νίκη του Τραμπ, μετά τα πρώτα δείγματα επιστροφής του προστατευτισμού. Γι’ αυτό και οι μάνατζερ που ελέγχουν τον πλούτο του πλανήτη -απέναντι στο 99% του πληθυσμού, για να θυμηθούμε το γνωστό σύνθημα- έχουν μεγαλύτερες αγωνίες από τις συνηθισμένες.
Κάποτε το μόνο που τους ένοιαζε ήταν το πώς θα κινηθούν οι τιμές των μετοχών, το αν θα μπορέσουν οι τράπεζες να ξεπεράσουν τα προβλήματα που προκάλεσε η απληστία των διευθυντών τους -κατά προτίμηση με τη στήριξη των κρατών και τα λεφτά των φορολογουμένων, το αν θα αποφευχθεί ένα νέο “συστημικό ατύχημα” α λα Lehman Brothers.
Φέτος, οι φόβοι τους είναι πιο... θεμελιώδεις. Και στο οικονομικό, αλλά και στο γεωπολιτικό επίπεδο. Τι θα κάνει ο Τραμπ; Θα επαναφέρει τους δασμούς; Θα γυρίσει την πλάτη στους αιώνιους “προστατευόμενους” των ΗΠΑ στην Ευρώπη και την Ασία; Θα πυροδοτηθεί έτσι μια νέα κούρσα εξοπλισμών; Και θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο η αστάθεια στον πλανήτη; Ποιες χώρες θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της Βρετανίας και των ΗΠΑ, επιλέγοντας την εσωστρέφεια, την περιχαράκωση έναντι των μειονεκτημάτων της παγκοσμιοποίησης;
Πώς θα επιδράσει αυτή η τάση στις υπόλοιπες -και βεβαίως στις πολυεθνικές; Και τι θα γίνει με το χρέος, που έχει εκτιναχθεί πλέον στα 140 τρισεκατομμύρια δολάρια, κι είναι υπερδιπλάσιο του ετήσιου παγκόσμιου ΑΕΠ; Ποιες χώρες και ποιους κλάδους θα συντρίψει, στην περίπτωση που θα αρχίσουν να ανεβάζουν οι κεντρικές τράπεζες τα επιτόκια;
Αυτά είναι τα θέματα στην ημερήσια διάταξη του Νταβός. Και πάντως είναι πιο... άνετο να συζητάει κάποιος τους φόβους του στα σαλέ των ελβετικών Άλπεων παρά να τον παραλύουν στο σπιτάκι του στην Κυψέλη.
