Την περασμένη Κυριακή (27.11.16) έγινε δοξολογία στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Τεργέστης για την Εθνική Αντίσταση. Η πρωτοβουλία ανήκει στον ιερέα Γρ. Μηλιαράκη και η πρότασή του εγκρίθηκε από το Δ.Σ. της Κοινότητας. Σε αυτό συνέβαλε και το γεγονός ότι σύμφωνα με τους Εκκλησιαστικούς Κανόνες, η τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου «προσφέρεται» για παρόμοιες Δοξολογίες, μια και είναι πολύ κοντά στην 25 Νοεμβρίου που είναι η ημέρα ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοπόταμου. Ο ιερέας μού υποσχέθηκε ότι στις 19 του προσεχούς Σεπτεμβρίου θα κάνουμε επίσημο μνημόσυνο για τον Αγωνιστή του Αντιδικτατορικού Αγώνα (1967-74) Κώστα Γεωργάκη. Τη Δοξολογία παρακολούθησαν και Ιταλοί φίλοι, γι’ αυτό υπήρξε και μια μικρή περίληψη της ομιλίας του στα ιταλικά. Μαζί με την προτομή του Ρήγα Φεραίου (έχουν αρχίσει οι εργασίες), πρόκειται για αξιακές, πολιτισμικές διαδικασίες που συμβάλλουν στη διαμόρφωση της Ιστορικής Μνήμης του Ελληνισμού της Τεργέστης. Ενώ είναι σημαντικό γεγονός από πολιτική σκοπιά η τέλεση μιας τέτοιας δοξολογίας και μάλιστα σε μια πόλη σαν την Τεργέστη. Ακολουθεί η ομιλία του ιερέα Γρ. Μηλιαράκη.
Στάθης Λουκάς
«Συμπληρώνονται φέτος, 74 χρόνια από το κορυφαίο γεγονός της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης στην Νεότερη Ιστορία, την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, του ΕΔΕΣ και Βρετανών κομάντος την νύχτα της 25ης Νοεμβρίου 1942 κάτω από την προσωπική καθοδήγηση του Άρη Βελουχιώτη ηγέτη του ΕΛΑΣ και του Ναπολέοντα Ζέρβα ηγέτη του ΕΔΕΣ.
Η ανατίναξη της γέφυρας καθυστέρησε για αρκετές εβδομάδες τον ανεφοδιασμό των Γερμανών που μάχονταν στην Αφρική, έδωσε το έναυσμα να φουντώσει το αντάρτικο στα βουνά της Ρούμελης, ανύψωσε το ηθικό των Ελλήνων και καταξίωσε τον ένοπλο αγώνα στην συνείδηση των συμμάχων. Η Εθνική Αντίσταση που επετειακά τιμάται την ημέρα αυτή, έχει αποτελέσει αντικείμενο ιδεολογικών αντιπαραθέσεων από ιστορικούς ερευνητές.
Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου ήταν μία από τις μεγαλύτερες πράξεις δολιοφθοράς κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Προκάλεσε τον θαυμασμό όλης της κατεχόμενης Ευρώπης και έδωσε κουράγιο στον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό. Όμως, οι επιπτώσεις της στο βορειοαφρικανικό μέτωπο θεωρούνται από αρκετούς ιστορικούς, πολύ περιορισμένες, δυσανάλογα με ό,τι παρουσιάζεται στο συλλογικό μας θυμικό, αφού η εκτέλεση της επιχείρησης πραγματοποιήθηκε κατόπιν εορτής, όταν οι δυνάμεις του Ρόμελ, έχοντας χάσει τη Μάχη του Ελ Αλαμέιν, μετατοπίστηκαν δυτικότερα κι έτσι ο ανεφοδιασμός τους μέσω Ελλάδος δεν έπαιζε σημαντικό ρόλο.
Πολλές στιγμές αυτής της χρονικής περιόδου, παραμένουν στη σκέψη μας, από κατάλευκες μέχρι γκρίζες ή κατάμαυρες, ανοιχτές στον Ιστορικό του Μέλλοντος.
H εθνική αντίσταση και οι αγώνες για την εμπέδωση της δημοκρατίας ήταν οριακές στιγμές του συλλογικού μας βίου, όπου αναμφίβολα, κυριάρχησε το μεγαλείο του πατριωτισμού και της αυτοθυσίας. Όμως, οι οριακές στιγμές από την φύση τους είναι και σπάνιες και βαθιά διλημματικές.
Σε τέτοιες στιγμές, η αναγωγή στον λαό ως ενιαία οντότητα, έχει νόημα όταν οι διλημματικές καταστάσεις αναγκαστικά υποβαθμίζουν τις εσωτερικές διαφοροποιήσεις του λαού, προκειμένου να αναδείξουν, κυρίως, τα ενοποιά γνωρίσματά του.
Δεν κλονίζεται ο πατριωτισμός μας, ούτε κινδυνεύει η πατρίδα όταν η αγάπη μας για αυτήν γίνεται περισσότερο συνειδητή και διαυγασμένη μέσα από πολύπλευρη οπτική, ψύχραιμη κριτική, απροκατάληπτη προσέγγιση στην ιστορική αλήθεια, χωρίς προκατασκευασμένες πεποιθήσεις και δογματικές δοξασίες. 'Συλλογάται σωστά όποιος λεύτερα συλλογάται'.
Όμως, σε όποιο βαθμό, εντέλει κι αν συνέβαλε η ελληνική Αντίσταση στην ήττα του Άξονα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αναμφισβήτητα το μεγαλύτερο όφελος καταγράφεται σε συμβολικό επίπεδο.
Το γεγονός ότι η Ελλάδα κατάφερε να συνεχίσει τον αγώνα μετά την ήττα του 1941, αποτελεί στοιχείο εθνικής υπερηφάνειας και τιμής. Ενίσχυσε το ηθικό των Ελλήνων σε δύσκολες στιγμές και τροφοδότησε με καινούργιες αξίες την νέα γενιά. Με αυτήν την οπτική, οι ελληνικές αντιστάσεις στο σύνολό τους, κληροδότησαν στις μελλοντικές γενιές σημαντικές αξίες που λειτούργησαν ως ηθικά σημεία αναφοράς στην συλλογική συνείδηση του ελληνικού έθνους.
Αξίζει μια αναφορά στους κληρικούς, που αγωνίστηκαν κατά του κατακτητή, στον Θεό της Ελλάδας στρατευμένοι, 'τοις ένδον ρήμασι πειθόμενοι...'.
Σε Συνέδριο των Κληρικών στην Σπερχειάδα Φθιώτιδας (Ιούνιος 1943), ιδρύθηκε η Εθνική Απελευθερωτική Οργάνωση 'Παγκληρική Ένωση' όπου οργανώθηκαν, δίπλα στο ΕΑΜ, πάνω από 3.000 Κληρικοί.
Τιμητική αναφορά, ενδεικτικά, αξίζει να γίνει:
1. Στον πρωτοπρεσβύτερο Δημήτριο Κ. Χολέβα (26.1.1907 - 16.7.2001), γνωστός ως Παπαχολέβας: ιερέας, φιλόλογος, ιστορικός, αρχαιολόγος και μέλος του ΕΛΑΣ, με το ψευδώνυμο 'Παπαφλέσσας'. Είναι η μορφή που απαθανατίστηκε σε φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή ως σύμβολο των 'φλογισμένων ράσων', του αγέρωχου παπά - αντάρτη της Εθνικής Αντίστασης.
2. Στον Ηγούμενο παπα Ανυπόμονο (Γερμανό Δημάκη) της Μονής Αγάθωνος, κοντά στην Υπάτη, Πρόεδρο της κοινότητας Αμφίκλειας και στενού φίλου του Άρη Βελουχιώτη, που όταν κατεδαφίστηκε το ξενοδοχείο, απ' όπου είχε εκφωνήσει ο Άρης τον περίφημο λόγο του στην Λαμία το 1944, μετέφερε στο μοναστήρι το μπαλκόνι απ' όπου είχε μιλήσει!
Στις δύσκολες μέρες που περνά η Πατρίδα μας, η Ευρώπη, ο κόσμος ολόκληρος, η αντίσταση στην κάθε μορφής υποδούλωση είναι η μόνη δυνατότητα που εναπομένει στη δική μας διαχείριση. Κι αν αυτή, κάποιες φορές, όλο και συχνότερα, φαίνεται αδύναμη ως εθνική οντότητα, ας δυναμώσουμε τις μικρές, ατομικές μας αντιστάσεις. Κι αν η γενιά μας δεν άλλαξε τον κόσμο, ας αντισταθούμε στην μετάλλαξη όσων καλών πλευρών κρατάμε ακόμη, ως ΑΝΘΡΩΠΟΙ. Δημοκρατία δεν είναι η απουσία καταναγκασμών αλλά η συνειδητή θέσμιση δυνητικά αναθεωρούμενων ορίων».
