Η Ιστορία πατάει γκάζι και τρέχει αφήνοντάς μας πίσω έκπληκτους. Με τόση σκόνη, το τοπίο είναι θολό. Θα περάσουν πολλά χρόνια για να συνειδητοποιήσουμε τι ακριβώς διαδραματίζεται και ακόμη περισσότερα για να κρίνουμε τις πολιτικές ανατροπές που έφερε η παγκόσμια οικονομική κρίση.
Η αδυναμία αποτελεσματικής διαχείρισης της κρίσης αυτής από τις προοδευτικές δυνάμεις, η συρρίκνωση του κράτους, οι ιδιωτικοποιήσεις, οι ανεξέλεγκτες αγορές, σε συνδυασμό με τη μείωση εισοδήματος, την ανεργία και τις περικοπές στις κοινωνικές παροχές φέρνουν φόβο και ανασφάλεια στους λαούς.
Οι λαοί αντιδρούν, τιμωρούν το μοντέλο της έως τώρα διαχείρισης, τιμωρούν την ίδια την πολιτική, νομίζοντας ότι έτσι θα αποτινάξουν από πάνω τους την κρίση. Και η «λαϊκή δυσαρέσκεια» γίνεται παιχνιδάκι στα χέρια επιτήδειων πολιτικών, οι οποίοι αποκομίζουν πολιτικά οφέλη πλασάροντας τον μύθο της «εθνικής αναγέννησης», υποσχόμενοι αντιπαράθεση με τους υπαρκτούς εχθρούς και κατασκευάζοντας νέους εχθρούς και κινδύνους.
Η απαίτηση των λαών για «ισχυρή διακυβέρνηση», ασφάλεια και κοινωνική δικαιοσύνη φέρνει σύννεφα πάνω από την Ευρώπη. Οι πολίτες που νιώθουν περισσότερη ανασφάλεια, εκείνοι που όλα αυτά τα χρόνια αντιλαμβάνονταν ότι είχαν τις λιγότερες ευκαιρίες οικονομικής προόδου στρέφονται σε εθνικιστικά και φασιστικά κινήματα, πάντα ελπίζοντας και προσδοκώντας.
Το «μια χούντα θα μας σώσει», από φράση, γίνεται μόρφωμα. Η «παγκοσμιοποίηση», αφού απέτυχε να κατανείμει ισομερώς τα όποια οφέλη της στον σύγχρονο δυτικό κόσμο, έχει ξεφύγει στα πεδία των μαχών, τρέχει με το όπλο στο χέρι στη Μέση Ανατολή. Κι οι καρποί της «ανεπιθύμητοι». Η παγκόσμια εμπειρία από την κρίση του '30, εκτός από την επιβεβαίωση των συμπτωμάτων της αρρώστιας, δεν πρόσφερε τίποτα στην πρόληψη ή την αντιμετώπισή της.
Αν η Ιστορία επαναλαμβανόταν, θα ήταν εύκολο να κάναμε προβλέψεις: Τα συντηρητικά κόμματα του δυτικού κόσμου, το ένα μετά το άλλο, θα άρχιζαν να σκληραίνουν τη ρητορική τους, αναζητώντας στόχο στην εθνική περηφάνια, την εθνική αξιοπρέπεια, τη φυλή, το θρήσκευμα. Χώρες με δημοκρατική παράδοση θα επέλεγαν αρχηγούς ακραίους, λαϊκιστές και συντηρητικούς, καθώς και εσωστρεφείς πολιτικές. Λοιπόν, «αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας» δεν άλλαξε και πολύ, «χιλιομπαλώθηκε» ίσως, αλλά δεν άλλαξε. Στη χώρα μας, το κίνημα της απόρριψης εκφράστηκε ήδη με την ψήφο σε ένα αριστερό κόμμα. Η δυσαρέσκεια συνεχίζει να υπάρχει και είναι απρόβλεπτο πώς αυτή θα εκφραστεί στο μέλλον.
Οι συντηρητικοί, μιμητές της πρακτικής των δυτικών ομοϊδεατών τους, ξαναυιοθετούν την εθνικιστική τους ταυτότητα, που σχετικά πρόσφατα (λαϊκή Δεξιά) είχαν απεκδυθεί προσβλέποντας στον χώρο του κέντρου. Σύντομα θα ξανακούσουμε το «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια». Όμως, ο μέσος Έλληνας είναι περισσότερο συνειδητοποιημένος πολιτικά από τον μέσο Αμερικανό και δεν τσιμπάει εύκολα.
Οι εξελίξεις επιβάλλουν να λάβουμε σοβαρά υπ' όψιν μας ότι το πεδίο της μάχης άλλαξε, δεν είναι πια στο κέντρο, αλλά στα άκρα. Η Ιστορία τραβάει τον δρόμο του φοβικού λαϊκισμού. Και ο ρόλος της Αριστεράς γίνεται πλέον πιο ευδιάκριτος: Δίπλα στα λαϊκά στρώματα, απέναντι στην Ιστορία.
Τζώρτζια Ρασβίτσου, συμβολαιογράφος
