Η επέλαση του νεοφιλελευθερισμού από τις αρχές τις δεκαετίας του '90, καθώς και η πλήρης κυριαρχία του τα τελευταία χρόνια, δεν θα ήταν τόσο απλή υπόθεση χωρίς τη μετάλλαξη κομμάτων της Σοσιαλδημοκρατίας. Τα περισσότερα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα μετατράπηκαν σε αχθοφόρο του νεοφιλελεύθερου αφηγήματος. Συνέβαλαν έτσι τα μέγιστα στην παγίωση της διαλυτικής λιτότητας και του δόγματος του νεοφιλελεύθερου μονοδρόμου, με τη γερμανική Ευρώπη να αποτελεί πρότυπο στην πορεία αυτή.
Η ήπειρος στην οποία -έπειτα από αγώνες, κοινωνικές εξεγέρσεις και δημοκρατικές κατακτήσεις- θεμελίωσε μια πιο δίκαιη κοινωνία, υπέστη και υφίσταται ακόμα αλλεπάλληλες ρωγμές στην κοινωνική και πολιτική της συνοχή. Η χώρα μας ιδιαίτερα έγινε το εργαστήριο εφαρμογής των πιο ακραίων πολιτικών λιτότητας και συρρίκνωσης του κοινωνικού κράτους, γνωρίζοντας τη μεγαλύτερη μείωση ΑΕΠ που έχει γνωρίσει ποτέ χώρα σε περίοδο ειρήνης.
Οι συνέπειες της υποχώρησης των προοδευτικών αξιών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο είναι σήμερα εμφανείς - και, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, βιωματικές σε όλους. Η προοπτική των τεράστιων και παγιωμένων οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, η γενικευμένη ανέχεια, ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία, η εθνική περιχαράκωση και απομόνωση χτυπούν την ευρωπαϊκή πόρτα περισσότερο έντονα από ποτέ. Πρόκειται λοιπόν για σημείο - καμπή. Είναι ίσως το τελευταίο καμπανάκι για την ανασυγκρότηση και την συμπόρευση των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων στην Ευρώπη, για την πτώση ή τη διάσωση της E.E.
Για να αποφύγουμε λοιπόν αυτό το εφιαλτικό σενάριο, όπου ο φόβος και η αγανάκτηση να μη θεριέψουν τις δυνάμεις του ακροδεξιού λαϊκισμού, χρειάζεται η Αριστερά και οι προοδευτικές δυνάμεις, μέσω ευρύτατων συνεργασιών, να μπουν δυναμικά στην αρένα της αμφισβήτησης της νεοφιλελεύθερης Ευρώπης.
Η σχετική συζήτηση έχει ανοίξει και με την ανάληψη της διακυβέρνησης εκ μέρους μας αυτό έχει επιταχυνθεί. Οι πολιτικοί συσχετισμοί στην Ευρώπη είναι μια διαρκής μάχη.
Μετατοπίσεις προς τα αριστερά και μετασχηματισμοί είναι αντιληπτοί σε χώρες όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και αλλού, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τη συνεργασία των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών με την Αριστερά και τους Πράσινους στο Βερολίνο.
Είναι δεδομένο ότι οι μετατοπίσεις αυτές δεν πρόκειται να είναι “αναίμακτες”. Στη Βρετανία έχουν ήδη καταγραφεί δύο ανεπιτυχή εσωκομματικά πραξικοπήματα της δεξιάς πτέρυγας των Εργατικών εναντίον του Τζ. Κόρμπιν, ενώ στην Ισπανία ο ηγέτης των Σοσιαλιστών αναγκάστηκε σε παραίτηση από την ηγεσία του κόμματος, αρνούμενος να παρέχει στήριξη στον δεξιό Ραχόι. Και στις δύο χώρες, η ολιγαρχία των μίντια, φερέφωνο της οικονομικής και πολιτικής ολιγαρχίας, διάλεξε ανοιχτά στρατόπεδο, κάνοντας χυδαίο πόλεμο και διαστρεβλώνοντας τις θέσεις και τις απόψεις των ηγετών των δύο μεγάλων κομμάτων της Σοσιαλδημοκρατίας.
Αλλά και στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, σύσσωμα τα ΜΜΕ της χώρας ουσιαστικά αποσιώπησαν προκλητικά επί σχεδόν έναν χρόνο(!) την εκλογική καμπάνια του -μακράν- πιο δημοφιλούς πολιτικού, του Μπέρνι Σάντερς.
Ταυτόχρονα, στην Ελλάδα η κατάσταση είναι γνωστή, καθώς η αυτοαποκαλούμενη Κεντροαριστερά έχει θέσει εαυτόν σε ένα καθεστώς ιδιότυπης ομηρείας, στοιχιζόμενη πιστά πίσω από όλες τις επιλογές της Ν.Δ. και του κ. Μητσοτάκη.
Γίνεται αντιληπτό ότι η μάχη για την αλλαγή των συσχετισμών εντός και εκτός Ελλάδας θα είναι σκληρή και σίγουρα όχι σύντομη. Έχουμε ιστορικό χρέος ως Αριστερά να δώσουμε άμεσα και συντονισμένα τη μάχη για την επαναθεμελίωση της Ευρώπης και της ευρωπαϊκής ενοποίησης πάνω στις αρχές της δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης. Η ανάκτηση της ηγεμονίας των ιδεών της Αριστεράς στην ευρωπαϊκή κοινωνία δεν είναι ένα απλό πολιτικό στοίχημα αυτοεπιβεβαίωσης, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωση ενός άλλου ευρωπαϊκού δημοκρατικού πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού εγχειρήματος.
Η ίδια η πραγματικότητα επιτάσσει τη συγκρότηση ενός ευρύτατου προοδευτικού μετώπου, απέναντι στα χειρότερα που μας επιφυλλάσσει η αναλγησία του νεοφιλελεύθερου παραλογισμού. Ενός μετώπου στο οποίο όχι μόνο μπορούν, αλλά επιβάλλεται να συναντηθούν δυνάμεις της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς, δυνάμεις της Οικολογίας και δυνάμεις του σοσιαλδημοκρατικού χώρου, που συνειδητοποιούν το ολέθριο λάθος της επιλογής να συμπορευτούν με τον νεοφιλελευθερισμό.
Αν κάτι μας άφησε ως παρακαταθήκη η εμπειρία της διαπραγμάτευσης, είναι ότι σε συνθήκες όπως οι σημερινές δεν υπάρχει η πολυτέλεια της περιχαράκωσης, των αποκλεισμών και της κομματικής καθαρότητας, ότι οι συμμαχίες και κοινά βήματα είναι απαραίτητα. Ο φόβος για μετατόπιση από αριστερά προς τη Σοσιαλδημοκρατία, κρύβει έναν άλλο φόβο, πιο επικίνδυνο, πως το ιδεολογικό πολιτικό μας οπλοστάσιο στερείται υπεροχής.
