Θα μπορούσε να συμβεί σε κάποιον, κοιτάζοντας την πορεία της ζωής του, να οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι όλες οι βαθύτερες δεσμεύσεις που τον κατέβαλλαν προέρχονταν από ανθρώπους που ο «καταστροφικός χαρακτήρας» τους ήταν αναγνωρίσιμος από όλους. Κάποια μέρα, πιθανόν κατά τύχη, το γεγονός αυτό θα γινόταν εξόφθαλμο – και όσο μεγαλύτερο το σοκ που τον συντάραζε τόσο μεγαλύτερες και οι πιθανότητες να εκθέσει το τι εστί καταστροφικός χαρακτήρας.
Ο καταστροφικός χαρακτήρας ξέρει μόνο ένα σύνθημα: άνοιγμα χώρου· μόνο μια δραστηριότητα: τη φυγή. Η ανάγκη του για καθαρό αέρα και ελεύθερο χώρο είναι πιο ισχυρή από κάθε μίσος.
Ο καταστροφικός χαρακτήρας είναι νέος και εύθυμος. Διότι η καταστροφή ανανεώνει, καθώς διώχνει από πάνω μας τα σημάδια που αφήνει ο χρόνος· και χαροποιεί, καθώς η φυγή τού καταστροφέα σημαίνει την πλήρη ελαχιστοποίηση, αν όχι την εκμηδένιση της ίδιας του της κατάστασης. Σε τέτοιες απολλώνιες εικόνες καταστροφής οδηγεί προπάντων η συνειδητοποίηση της φοβερής απλότητας που αποκτά ο κόσμος όταν αποδεικνύει πως αξίζει να καταστραφεί. Αυτή είναι η μακριά δέσμη που αγκαλιάζει αρμονικά κάθε υπάρχον. Είναι ένα βλέμμα που χαρίζει στον καταστροφικό χαρακτήρα σκηνές βαθύτατης αρμονίας.
Ο καταστροφικός χαρακτήρας είναι πάντοτε φρέσκος στην εργασία. Η φύση είναι εκείνη που δίνει το ρυθμό, έστω και έμμεσα: γιατί πρέπει να την προφταίνει. Ειδάλλως θα αναλάβει η ίδια το έργο της καταστροφής.
Ο καταστροφικός χαρακτήρας δεν έχει κάποιο πρότυπο. Οι ανάγκες του είναι λίγες, αλλά λιγότερο από όλα έχει ανάγκη να ξέρει τι θα αντικαταστήσει ό,τι καταστράφηκε. Αρκεί, έστω και για μια στιγμή, ο κενός χώρος, ο τόπος όπου βρισκόταν το πράγμα ή ζούσε το θύμα. Θα βρει κάποιον που θα του χρησιμεύσει, αλλά χωρίς να τον καταλάβει.
Ο καταστροφικός χαρακτήρας κάνει την εργασία του, αποφεύγει όμως τη δημιουργική εργασία. Όπως ο δημιουργός επιζητεί τη μοναξιά, ο καταστροφέας πρέπει να είναι διαρκώς περιστοιχισμένος από ανθρώπους, από μάρτυρες της δραστικότητάς του.
Ο καταστροφικός χαρακτήρας είναι ένα σημάδι. Όπως ακριβώς ένα τριγωνομετρικό σχήμα έχει εκτεθειμένες όλες του τις πλευρές στον αέρα, έτσι κι αυτός είναι εκτεθειμένος από όλες τις πλευρές στις φήμες. Να τον προστατεύσει κανείς από αυτές είναι μάταιο.
Ο καταστροφικός χαρακτήρας δεν ενδιαφέρεται καθόλου στο να γίνεται κατανοητός. Όλες τις επίμονες προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση τις θεωρεί επιφανειακές. Το να γίνει αντικείμενο παρανόησης δεν μπορεί να τον βλάψει. Απεναντίας, το προκαλεί, όπως το προκαλούσαν και τα μαντεία, αυτοί οι καταστροφικοί θεσμοί του κράτους. Το μικροαστικότερο όλων των φαινομένων, το κουτσομπολιό, προκαλείται μόνο και μόνο διότι οι άνθρωποι δεν επιθυμούν να παρανοούνται. Ο καταστροφικός χαρακτήρας ανέχεται την παρανόηση· δεν προωθεί το κουτσομπολιό.
Ο καταστροφικός χαρακτήρας είναι ο εχθρός του ανθρώπου-θήκη. Ο άνθρωπος-θήκη επιζητεί την άνεσή του, και το καύκαλό της την προσωποποιεί. Το εσωτερικό του καύκαλου είναι το επενδυμένο με βελούδο ίχνος, το οποίο ο τελευταίος ώθησε προς τον κόσμο. Ο καταστροφικός χαρακτήρας εξαφανίζει ακόμη και τα ίχνη της καταστροφής.
Ο καταστροφικός χαρακτήρας βρίσκεται στο μέτωπο των παραδοσιακών. Υπάρχουν εκείνοι που παραδίδουν πράγματα, τα οποία κάνουν άθικτα και έτσι τα συντηρούν· και υπάρχουν άλλοι που παραδίδουν καταστάσεις, τις οποίες κάνουν εύχρηστες κι έτσι τις ρευστοποιούν. Αυτοί ονομάζονται καταστροφικοί.
Ο καταστροφικός χαρακτήρας έχει τη συνείδηση του ιστορικού ανθρώπου του οποίου βαθύτατο συναίσθημα είναι η ανυπέρβλητη δυσπιστία για την πορεία των πραγμάτων και μια ετοιμότητα να αναγνωρίσει ανά πάσα στιγμή ότι όλα μπορούν να πάνε κατά διαόλου. Γι’ αυτό ο καταστροφικός χαρακτήρας είναι η αξιοπιστία αυτοπροσώπως.
Ο καταστροφικός χαρακτήρας δεν βλέπει τίποτα διαρκές. Αλλά γι’ αυτό ακριβώς βλέπει παντού δρόμους. Όπου άλλοι πέφτουν πάνω σε τείχη ή βουνά, εκεί βλέπει επίσης ένα δρόμο. Αλλά επειδή βλέπει παντού ένα δρόμο πρέπει και παντού να φεύγει από το δρόμο. Όχι πάντοτε με ακατέργαστη βία, ενίοτε και εξευγενισμένη. Επειδή βλέπει παντού δρόμους στέκεται πάντα σε σταυροδρόμια. Δεν μπορεί καμιά στιγμή να ξέρει τι θα φέρει η επόμενη. Το υπάρχον το εναποθέτει στα χαλάσματα, όχι όμως για τα χαλάσματα αλλά για χάρη του δρόμου που οδηγεί μέσα απ’ αυτά.
Ο καταστροφικός χαρακτήρας δεν ζει με την αίσθηση ότι τη ζωή αξίζει να τη ζει κανείς, αλλά ότι η αυτοκτονία δεν αξίζει τον κόπο.
ΒΑΛΤΕΡ ΜΠΕΝΓΙΑΜΙΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΜΑΡΣΙΑΝΟΣ
