Μετά τις τελευταίες συμφωνίες, που περιλαμβάνουν την εξομάλυνση των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ και τη Ρωσία, δημιουργούνται νέα δεδομένα στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου. Αυτό που ενδιαφέρει είναι να αναλύσουμε πιθανές ευκαιρίες για τα ελληνικά συμφέροντα.
Έχει γίνει αρκετή συζήτηση για τον αγωγό East Mediterranean (East Med). Μάλιστα, έχει ενταχθεί στα έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Ο αγωγός σχεδιάζεται να μεταφέρει φυσικό αέριο από τα πεδία της Κύπρου, του Ισραήλ και της Αιγύπτου. Σήμερα είναι στο στάδιο της μελέτης. Τα γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα για την Ελλάδα είναι αδιαμφισβήτητα και δεδομένα.
Η δημιουργία του αγωγού ίσως θα ενδιέφερε και την Ιταλία, αφενός επειδή η ΕΝΙ ανακάλυψε και θα εκμεταλλευτεί το πεδίο ΖΟΡ (20ό στον κόσμο, 30 τρισ. m3 Φ.Α.), αφετέρου ως άλλη μια εναλλακτική διαδρομή (πλην των δύο Τυνησία, Μαρόκο και ΤΑΡ) για τον νότιο εφοδιασμό της ευρωπαϊκής αγοράς με Φ.Α.
Ο αποκλειστικός εφοδιασμός για την Ε.Ε. μέσω Τουρκίας, λόγω της ασταθούς συμπεριφοράς της, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους και είναι σίγουρο ότι στο μέλλον θα δημιουργηθούν ξανά προβλήματα. Αυτό καταδεικνύει η διαχρονική συμπεριφορά των γειτόνων. Δυστυχώς, το αυτοκρατορικό σύνδρομο δεν έχει εκλείψει, ούτε προβλέπεται να συμβεί από τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις της Τουρκίας, ιδιαίτερα μετά το οπερετικό αποτυχημένο πραξικόπημα.
Η συνεργασία στον τομέα των αγωγών θα ενισχύσει περαιτέρω τους οικονομικούς δεσμούς των εμπλεκόμενων χωρών (Ελλάδα, Ιταλία, Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος) και θα δημιουργήσει σημαντική εναλλακτική διαδρομή που θα διέρχεται από πολιτικά σταθερές χώρες.
Όπως προαναφέρθηκε, το ενδιαφέρον της Ε.Ε. για εναλλακτικούς δρόμους εφοδιασμού είναι δεδομένο, γιατί, δυστυχώς, μέχρι την πλήρη ανάπτυξη των ΑΠΕ η Ε.Ε. θα εξαρτάται για πολλά χρόνια ακόμη από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων.
Με την πιθανή δημιουργία του East Med δημιουργούνται προϋποθέσεις για μελλοντική μεταφορά άλλων κοιτασμάτων εάν και εφόσον ανακαλυφθούν και είναι εκμεταλλεύσιμα (νότια Κρήτη κ.α.). Στον ίδιο αγωγό θα μπορούσε να διασυνδεθεί και το τεράστιο κοίτασμα του Pars (το μεγαλύτερο στον κόσμο, με αναμενόμενα απολήψιμα αποθέματα 51 τρισ. m3 Φ.Α.). Το κοίτασμα βρίσκεται ανοιχτά του Κατάρ και μοιράζεται μεταξύ Κατάρ (το μεγαλύτερο μέρος) και Ιράν.
Το project μπορεί να φαίνεται υπερβολικό, αλλά υπάρχουν σχεδιασμοί για τη δημιουργία αγωγού και διασύνδεσης μέσω Τουρκίας. Μια διαδρομή που θα είναι μεγαλύτερη και πιο επισφαλής λόγω των χωρών από τις οποίες διέρχεται.
Αρκετοί αναλυτές αναφέρονται σε αυτό τον προϋπάρχοντα σχεδιασμό και είναι πιθανόν οι τελευταίες συμφωνίες της Τουρκίας, να εντάσσονται στην αναβίωση αυτού του παλιότερου σχεδίου.
Ίσως λοιπόν ήρθε η στιγμή, πριν να είναι αργά, να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στο σχέδιο για τη δημιουργία του East Med, προσανατολίζοντας και συντονίζοντας τις προσπάθειές μας με τους υπόλοιπους ενδιαφερόμενους, προσφέροντας ασφαλέστερη «δίοδο» στην παραγωγή του κοιτάσματος PAR, διασυνδέοντας τα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου με την Ε.Ε. και αναβαθμίζοντας τον γεωστρατηγικό ρόλο της χώρας.
