Πέντε χρόνια πριν, πέθανε o Λεωνίδας Κύρκος. Το αποχαιρετιστήριο μήνυμά του συμπυκνώνει τους αγώνες, τις ανησυχίες και τις αναζητήσεις ενός ολόκληρου κόσμου.
«Φεύγω. Ζήσαμε -η γενιά μου- μια συναρπαστική περιπέτεια, γνώρισα από κοντά τη φτώχεια, τους κατατρεγμούς, τη φρίκη. Αλλά σε διαλείμματα και τη χαρά. Και έβαλα το λιθαράκι μου στον αγώνα για το φως, το δίκαιο και την ανθρωπιά. Ένιωσα συντετριμμένος όταν έσβησε το κόκκινο αστέρι στην κορυφή του Κρεμλίνου βουτηγμένο στη βία, στο ψέμα και στην ντροπή. Άλλα πίστεψαν οι άνθρωποι, άλλα λάλησαν οι προφήτες. Όπως άλλος ήταν ο σοσιαλισμός για τον οποίο αγωνιστήκαμε και γι’ αυτόν τον σοσιαλισμό, με δημοκρατία, ελευθερία και σεβασμό στον κάθε άνθρωπο, να συνεχίσετε τον αγώνα, γιατί δεν έχει άλλη λύση ο κόσμος. Φεύγω, σας χαιρετώ όλους, και εσάς που πορευτήκαμε μαζί και εσάς τους άλλους της κάθε φορά αντίπερα όχθης, και έχω μόνο ένα να σας πω: σύγκρουση ιδεών, όχι βία και μισαλλοδοξία, δεν οδηγούν πουθενά, γεια σας».
Ο Λεωνίδας υπήρξε πάντα ένας ανιδιοτελής, σεμνός και αγνός αγωνιστής, έζησε σε ένα μικρό σπιτάκι στην Καλλιδρομίου στα Εξάρχεια, όχι σε βίλες, όχι με πολυτέλειες, όχι με χλιδή. Με τον Λεωνίδα ήταν ωραίο να συζητάς, να τον ακούς, μα πιο ωραίο ήταν να διαφωνείς. Ήταν ένας δεινός ρήτορας με πλούσια και πολυεπίπεδη σκέψη, μιλούσε πάντα με επιχειρήματα, αμφισβητώντας τα στερεότυπα και τις ιερές - μεγάλες αλήθειες, ήταν ένας άνθρωπος που κάθε συζήτηση μαζί του έδινε τροφή για σκέψη, αναζήτηση και προβληματισμό, ήταν απλός και ανθρώπινος και αυτά ήταν βασικά δομικά στοιχεία της καθημερινότητάς του που τον καθιστούσαν ηγέτη. Δεν του ταιριάζουν αγιογραφίες και εργαλειοποιήσεις. Δεν θα το ήθελε και ο ίδιος.
Ο Κύρκος, μαζί με άλλους μεγάλους και σημαντικούς, άνοιξε δρόμους, διαμόρφωσε καθοριστικά την ευρωπαϊκή, οικολογική, προγραμματική φυσιογνωμία της αριστεράς της εποχής του, έκανε τις ιστορικές υπερβάσεις του και τους συμβιβασμούς του. Μίλησε για ζητήματα κορυφαία στην ιστορικό χρόνο που τέθηκαν και με δεδομένους τους συσχετισμούς στο κομμουνιστικό και αριστερό κίνημα στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Μίλησε για τον δημοκρατικό και κοινοβουλευτικό δρόμο για την κοινωνική αλλαγή και τον σοσιαλισμό, για την Ευρώπη, ως το ελάχιστο και προνομιακό πεδίο ώστε οι μάχες των εργαζομένων να τελεσφορήσουν, μίλησε για την ανάγκη η ελληνική κοινωνία αλλά και η ελληνική Αριστερά να περάσει από μια φάση σύγχρονου διαφωτισμού ώστε να υπερβεί τις αναχρονιστικές της αγκυλώσεις, μίλησε για την ανάγκη συνάντησης της ανανεωμένης παραδοσιακής Αριστεράς με τη σοσιαλδημοκρατία σε ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό επίπεδο, μίλησε για την προτεραιότητα του δημοκρατικού προτάγματος σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης και επέλασης του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη. Τον τιμούμε και τον ευχαριστούμε γι' αυτή του την πολύτιμη παρακαταθήκη.
Θυμόμαστε σήμερα τον Λεωνίδα Κύρκο. Η διατήρηση της ιστορικής μνήμης, ο αγώνας ενάντια στη λήθη είναι η καλύτερη ασπίδα της Αριστεράς και της δημοκρατικά οργανωμένης πολιτείας απέναντι στον ολοκληρωτισμό και την ισοπέδωση. Δεν ξεχνάμε ούτε τη φυσαρμόνικα του Λεωνίδα, που ακόμα ηχεί στ’ αυτιά όσων τον ακούσαμε να παίζει.
* Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι διευθυντής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ
