Η προσγείωση στην Αλεξανδρούπολη των 8 κατηγορουμένων ως συμμετεχόντων στην απόπειρα πραξικοπήματος της περασμένης Παρασκευής στην Τουρκία έχει ήδη δημιουργήσει έναν δυσεπίλυτο διπλωματικό και πολιτικό γρίφο, απειλεί να επιδεινώσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και φέρνει την Αριστερά αντιμέτωπη με τη συνείδηση και τις αξιακές της αρχές: πρέπει να εκδοθούν στην Τουρκία ή όχι οι 8 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί;
Η απάντηση προφανώς και δεν είναι εύκολη. Από τη μια πλευρά, μπορούν να λεχθούν πολλά για την ποιότητα της “α λα Τούρκα” Δημοκρατίας ή για το πώς ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται το αποτυχημένο πραξικόπημα για να προβεί σε εκκαθαρίσεις, ώστε να στερεώσει σε ακόμη απολυταρχικότερες βάσεις την εξουσία του, να δικαιώσει όλους όσοι τον χαρακτηρίζουν “σουλτάνο”.
Συν τοις άλλοις, είναι αυτονόητο ότι κάθε υποβληθέν αίτημα για χορήγηση πολιτικού ασύλου πρέπει να εξεταστεί με απόλυτο σεβασμό στην “ιερότητα” των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Όμως, πάνω και πέρα από αυτά, το μόνο αμετάβλητο σε τέτοιες σύνθετες περιπτώσεις με διλήμματα που δεν απαντώνται εύκολα είναι οι αρχές. Οι αρχές που μπορούν να αποδειχθούν ασφαλής οδηγός στα αχαρτογράφητα νερά μιας τέτοιας σύνθετης υπόθεσης.
Ισχύει η Συνθήκη της Γενεύης για τους κατηγορούμενους πραξικοπηματίες; Δεν ζητεί την έκδοσή τους κάποιο στρατιωτικό καθεστώς, ούτε κάποια χούντα. Τύποις, η Τουρκία είναι ακόμη Δημοκρατία. Ελλειμματική, με τάσεις υπονόμευσης δικαιωμάτων και ελευθεριών, αλλά πάντως Δημοκρατία. Και, αφ' ης στιγμής την έκδοση ζητεί ένα κράτος που μόλις προσφάτως αναγνωρίστηκε διεθνώς ως “ασφαλής τρίτη χώρα” για τη συμφωνία περί το προσφυγικό, οι αιτούμενοι άσυλο δεν πληρούν τα κριτήρια της Σύμβασης.
Ταυτόχρονα, το Σύνταγμα, στο άρθρο 5, παρ. 2, προβλέπει ότι “απαγορεύεται η έκδοση αλλοδαπού που διώκεται για τη δράση του υπέρ της ελευθερίας”. Αυτονοήτως, ένας πραξικοπηματίας δεν δρα “υπέρ της ελευθερίας” - ακόμη κι αν απέναντί του έχει το καθεστώς Ερντογάν. Εξάλλου, τη δημοκρατική τάξη στην Τουρκία δεν υπερασπίστηκαν, τα ξημερώματα του περασμένου Σαββάτου, μόνο οι οπαδοί του Ερντογάν -όπως φιλάρεσκα θέλει να παρουσιάζει τα πράγματα η κυβερνητική προπαγάνδα στην Άγκυρα-, αλλά όλοι οι δημοκράτες πολίτες και τα κόμματα της αντιπολίτευσης ανεξαιρέτως.
Τούτων δοθέντων, ο θεσμός, αλλά και η έννοια του ασύλου αφορούν κατατρεγμένους, αγωνιστές της ελευθερίας, εκείνους που σηκώνουν κεφάλι σε ένα αυταρχικό μη δημοκρατικό καθεστώς. Όχι εκείνους που θέλουν να αντικαταστήσουν μια ασφυκτικά περιορισμένη και ελλειμματική Δημοκρατία με μια στρατιωτική χούντα. Η Ελλάδα, λοιπόν, έχει το διπλωματικό, αλλά και το ηθικό περιθώριο να προχωρήσει στην έκδοση των 8 - όσο, τουλάχιστον, η Τουρκία δεν νομοθετεί την επαναφορά της θανατικής ποινής. Γιατί τότε, η συζήτηση αλλάζει.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ
