Η θλίψη -το κυρίαρχο, σύμφωνα με τις επίσημες δηλώσεις, συναίσθημα στην τελευταία σύνοδο κορυφής- μαλακώνει; Το σοκ οδηγεί σε αναστοχασμό; Η πρώτη απάντηση, όπως διαμορφώνεται από τη γερμανική κυβέρνηση λίγες μέρες μετά την απόφαση των Βρετανών για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι όχι. Προς τι να αλλάξουμε την Ευρώπη που δεν είναι πια ελκυστική για τους λαούς της; Αφού “μπορούμε να δουλέψουμε με τις υφιστάμενες Συνθήκες” όπως τόνισε η καγκελάριος Μέρκελ. Μια χαρά είναι οι κανόνες, πρόσθεσε, αρκεί στο μέλλον να προσεγγίζει η Ε.Ε. τα θέματα “απλά και χωρίς γραφειοκρατίες”.
Το ποιοι είναι οι κανόνες είναι γνωστό. Και ποιοι υποχρεώνονται να τους τηρήσουν στα δύσκολα επίσης. Όπως γνωστό είναι ποιοι επιβάλλουν τις εξαιρέσεις από τους κανόνες. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για παράδειγμα, κατάφερε να κρατήσει έξω από την -“κολοβή”- τραπεζική ένωση τις περισσότερες γερμανικές τράπεζες (Sparkassen και Landesbanken), ώστε να μην υπόκεινται στους κανόνες. Αλλά μόλις ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντζι, που κάθεται πάνω στην ωρολογιακή βόμβα πολλών δικών του τραπεζών, προσπάθησε να διεκδικήσει -επικαλούμενος και την αναμπουμπούλα του Brexit- έναν τρόπο να παρακάμψει τους νέους κανόνες, να στηρίξει τις ιταλικές τράπεζες χωρίς να ενεργοποιήσει το bail in (το κούρεμα μετοχών, ομολογιών και εν τέλει καταθέσεων), εισέπραξε ένα βροντερό γερμανικό “όχι”. “Δεν μπορούμε κάθε δύο χρόνια να αλλάζουμε τους κανόνες” ήταν η απάντηση της Μέρκελ.
Η Πορτογαλία, πάλι, που προσπαθεί προσεκτικά να απεγκλωβιστεί από τη θηλιά της λιτότητας, αναγκάστηκε να ακούσει διά στόματος Σόιμπλε τις γνωστές νουθεσίες. Κάντε τα μαθήματά σας, για να μη χρειαστείτε δεύτερο πακέτο, είπε, χρησιμοποιώντας την εξίσου άκομψη -και απειλητική- διατύπωση: “Η Πορτογαλία θα κάνει μεγάλο λάθος εάν δεν τηρήσει αυτά στα οποία έχει δεσμευτεί”.
Τίποτε από τα παραπάνω δεν είναι είδηση. Αυτά λέει -και τα επιβάλλει- όλα αυτά τα χρόνια το Βερολίνο. Η είδηση είναι ότι δεν βλέπει κανέναν λόγο να βάλει νερό στο κρασί του μετά το σοκ του βρετανικού δημοψηφίσματος. Ακόμη κι αν με τον -μοιραίο- Κάμερον έχει χάσει τον πιο στενό του σύμμαχο στην επιβολή της νεοφιλελεύθερης δημοσιονομικής ορθοδοξίας. Η είδηση είναι ότι θα δώσει μάχη για να συνεχιστεί η σημερινή πορεία της Ευρώπης βάσει γερμανικού προγράμματος. Ακόμη κι αν είναι μια πορεία προς τα βράχια.
