Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.2°C26.3°C
2 BF 36%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C26.0°C
3 BF 36%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C24.8°C
2 BF 52%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.9°C24.0°C
2 BF 38%
27-5-1963 Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΝΟΗ ΤΟΥ ΛΑΜΠΡΑΚΗ / Θρήνος και προσδοκίες δημοκρατικών εξελίξεων...
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

27-5-1963 Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΝΟΗ ΤΟΥ ΛΑΜΠΡΑΚΗ / Θρήνος και προσδοκίες δημοκρατικών εξελίξεων...

Του Γιάννη Κύρκου Αικατερινάρη*

Η δολοφονία Λαμπράκη τον Μάη του '63 σημάδεψε ανεξίτηλα μια από τις δυσκολότερες περιόδους της νεότερης ιστορίας μας. Ήταν αυτή μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Η θυσία του αγωνιστή της Δημοκρατίας και της ειρήνης δημιούργησε, προσωρινά τουλάχιστον, ελπίδες για τον ερχομό μιας πολιτικής Άνοιξης.

Οι δυο ελπιδοφόρες εκλογικές αναμετρήσεις, που ακολούθησαν, αναπτέρωσαν τις προσδοκίες του ελληνικού λαού, του τόσο ταλαιπωρημένου από την Κατοχή και τον εμφύλιο πόλεμο. Διαψεύστηκαν όμως από τα γεγονότα των απροκάλυπτων παραβιάσεων των κανόνων της Δημοκρατίας, από τις αποστασίες των βουλευτών της νόμιμης κυβέρνησης και τα «Ιουλιανά» του '65. Ακολούθησε η βαρυχειμωνιά της επτάχρονης δικτατορίας...

Το πανίσχυρο παρακράτος, μετά τη δολοφονία και τον προσωρινό παροπλισμό του, συνέχισε την προπαγάνδα με κάθε μέσο, χρησιμοποιώντας επιχειρήματα μιας ανερμάτιστης «εθνικοφροσύνης» και μιας ιδιότυπης «ηθικής», βολικής ωστόσο για τη στήριξη του δικού του -ανύπαρκτου στην πραγματικότητα- «πατριωτισμού»... Δεν πτοήθηκε από την αγανάκτηση της κοινής γνώμης, ούτε από τη διεθνή κατακραυγή, ούτε καν από τη δολοφονία κατά τα «Ιουλιανά» του Σωτήρη Πέτρουλα, φίλου και συναγωνιστή μου στην τότε παράταξη της Σπουδάζουσας Νεολαίας της ΕΔΑ. Η ανηφόρα θα συνεχιζόταν για πολύ ακόμα, μέχρι τον εφιάλτη της χούντας και τα σκληρά γεγονότα που τη σημάδεψαν...

Είχα την τύχη να γνωρίσω τον Γρηγόρη Λαμπράκη μέσα από τα κινήματα και τις οργανώσεις για την ειρήνη και τον αφοπλισμό. Ήταν ο βουλευτής της ΕΔΑ (Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς) με την ευρεία απήχηση στους πολίτες, καθώς είχε πιστωθεί τις δάφνες του πετυχημένου αθλητή, του επιστήμονα και πολίτη της αλληλεγγύης, χωρίς από την άλλη να χρεώνεται με τα λάθη του παρελθόντος. Η συμμετοχή και οι δραστηριότητές του με την ομάδα των βουλευτών της ΕΔΑ πρόσθεταν ένα διαφορετικό περιεχόμενο στόχων στον κομματικό φορέα της Αριστεράς, που μέσα σε δύσκολες συνθήκες συγκέντρωσε και οργάνωσε τις διάσπαρτες, όσο και κατασυκοφαντημένες δυνάμεις της Αριστεράς.

Η ρήση απόγνωσης και οργής του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, μετά τη δολοφονία Λαμπράκη, ήταν ενδεικτική της τότε πολιτικής κατάστασης: «Μα ποιος κυβερνά επιτέλους αυτήν τη χώρα;». Η απάντηση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γεωργίου Παπανδρέου αποκάλυπτε τον βόρβορο της πολιτικής ζωής, τις παράνομες δραστηριότητες του παρακράτους, αλλά και τον σκοτεινό ρόλο των ανακτόρων: «Η Ένωση Κέντρου καταγγέλλει και ενώπιον του έθνους και ενώπιον της διεθνούς κοινής γνώμης τον αρχηγό της ΕΡΕ κ. Καραμανλή ως ηθικόν αυτουργό της πολιτικής δολοφονίας του βουλευτού Γρ. Λαμπράκη».

Και ο Γιάννης Πασσαλίδης, ο πάντα ήπιος πρόεδρος της ΕΔΑ, μεταφέροντας την απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του κόμματος, κάλεσε τον λαό σε «ξεσηκωμό, ώστε η επίθεση να γίνει η αρχή του τέλους της κυβερνήσεως του αίματος».

Στην απάντηση - διαμαρτυρία του πρωθυπουργού Καραμανλή «Το πάθος, από το οποίον κατέχεται ο κ. Παπανδρέου, τον οδηγεί όχι μόνον σε πολιτικές αλλά και σε ηθικές απρέπειες. Για τη σημερινή του δήλωση θα εντρέπεται σε όλη του τη ζωή» ανταπάντησε ακόμα δριμύτερα η Ένωση Κέντρου: «Οι δημοκρατικές κυβερνήσεις προλαμβάνουν τα εγκλήματα, όπως ήταν απολύτως δυνατό να είχε συμβεί και στη Θεσσαλονίκη. Οι τυραννικές κυβερνήσεις οργανώνουν με τις συμμορίες τους τα εγκλήματα και προσποιούνται εκ των υστέρων ότι τα διώκουν. Και βεβαίως δεν έχουν καμιά δυσκολία να θυσιάσουν και ολίγους τρομοκράτες τους, εφ' όσον έχουν επιτευχθεί οι σκοποί τους. Και αυτή είναι η σημερινή περίπτωση. Η ΕΡΕ πρέπει να πληροφορηθεί ότι εις μάτην προσπαθεί να δημαγωγήσει. Πατριώτες δεν είναι εκείνοι οι οποίοι με τις συμμορίες τους οργανώνουν τις δολοφονίες».

Στις επόμενες μέρες, μετά τα γεγονότα στη γωνία Βενιζέλου και Σπανδωνή στη Θεσσαλονίκη, πολλοί νεολαίοι και άλλοι πολίτες ξημεροβραδιαζόμασταν στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, όπου χαροπάλευε ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Μαζί μας και ο Μίκης Θεοδωράκης. Με τον αδελφό μου Νίκο, που ήταν κι εκείνος φοιτητής της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, δεν αφήσαμε, θυμάμαι, τοίχο για τοίχο που να μην γράψουμε συνθήματα. Γράφαμε νύχτες ολόκληρες «Ελευθερία», «Δημοκρατία», «Ο φασισμός δεν θα περάσει»...

Δεν έχουν περάσει και πολλά χρόνια που οι κλειστές επιφάνειες (αρκάδες) των εργατικών πολυκατοικιών του Φοίνικα Θεσσαλονίκης βάφτηκαν και χάθηκαν εκείνα τα συνθήματα που ακόμα διατηρούνταν. Μαζί τους «έσβησε» και μια ολόκληρη εποχή...

Ας ελπίσουμε πως ο τόπος αυτός τώρα θα αλλάξει!

* Αρχιτέκτονας, πρ. πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL