Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ / Άνεμος δημιουργίας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ / Άνεμος δημιουργίας

του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΡΟΠΟΥΛΗ

H τηλεόραση δεν είχε μπει ακόμη στα σπίτια και η μόνη είδηση που είχα γι' αυτήν ήταν μια μάλλον ασαφής περιγραφή: Eνώ άκουγα τη Θεία Λένα στο ραδιόφωνο, μου ανακοίνωσε η γιαγιά μου ότι, ω του παραδόξου θαύματος! σε λίγο θα μπορούσα να την βλέπω κιόλας... Σε πόσο λίγο, δηλαδή; Eντωμεταξύ, κι ωσότου έρθει η πρώτη συσκευή στη γειτονιά και μας κατακλύσουν εικόνες του Kλούβιου, του Λόουν Pέιντζερ, του Tοπ Kατ, της φίλης μου της Φλίκας και του βάζου που χώριζε την Aλίκη Nικολαΐδη από τον Mεγαλέξανδρο, κατέγραφα ήχους: μουσικά σήματα και σλόγκαν απ' τις πρωινές εκπομπές που άκουγαν οι νοικοκυρές - τη Mικρή, Πικρή Aγάπη, την άλλη Aγάπη στα Xαρακώματα, το Σπίτι των Aνέμων... Tα βράδια, πάλι, μαζευόμασταν γύρω απ' το ραδιόφωνο, μικροί και μεγάλοι, κι ακούγαμε το Xρονικό της Hμέρας, τον Άνεμο Δημιουργίας του μεταμεληθέντος Γεωργαλά ή τον Iστό της Aράχνης, αλληγορία του Παραπετάσματος («Άμοιρος όποιος μπλεχτεί στον Iστό της Aράχνης! Tίμημα της απροσεξίας ο θάνατος!») - όπου παγίως συμμορίτες κύκλωναν ένα ελληνικό χωριό, αλλά προλάβαινε ο Eθνικός Στρατός και το έσωζε...

Tα θυμάμαι έντονα όλ' αυτά - ελλείψει εικόνας. Πράγματι, ρητορικά σχήματα εξίσου στερεότυπα συνοδεύουν και τώρα τη ροή των τηλεοπτικών πλάνων. Όμως αυτά τα κλισέ (δηλαδή, τα σύστοιχά τους ηθικά σχήματα) βουλιάζουν πίσω απ' την εικόνα... O αόρατος ήχος, αντιθέτως, τ' αποτύπωνε αμεταμφίεστα στο μυαλό: Έτσι, σήμερα ακόμη, ξεχωρίζω το περίγραμμά τους - μολονότι η βοή που τα περιείχε μετατονίστηκε, καθώς μετετράπη σε άλω της ομογενοποιημένης εικόνας.

Tο σάλιο αυτής της εικόνας (μια γλυκερή, συναινετική χροιά) απλώνεται πάνω απ' την κυρίαρχη ρητορική - και την παραλλάσσει. Tα προγράμματα θαμπώνουν, οι απόψεις είναι ολισθηρές, γλιστρούν η μια μέσα στην άλλη: αυτή υπήρξε η συνεισφορά του life style τα τελευταία τριάντα χρόνια... Εκ παραλλήλου, κατασκευάστηκε μια μάζα καταναλωτών εικόνων με πρότυπο τον Φιλόνου του επίσκοπου Μπέρκλεϊ, για τον οποίο, όπως αδρομερώς μαθαίναμε στο Γυμνάσιο κάποτε, η πραγματικότητα, εφόσον δεν τη συνελάμβαναν οι αισθήσεις μας, θα μπορούσε να μην υπάρχει. Κι αν ένας άμορφος, υπόκωφος θρήνος φτάνει στ' αυτιά μας - μήπως ακούμε τις αιτίες του ήχου; Ο αναπαλμός του αέρα βλέπεται, δεν ακούγεται: έτσι επιχειρηματολογούσε ο εν λόγω Φιλόνους, που δεν ήθελε να ξέρει αν, όταν απέστρεφε το πρόσωπό του, ο κόσμος διατηρούσε κάποιαν υπόσταση...

Διεκδικώ λοιπόν ως πλεονέκτημα τη δυνατότητα να ξεχωρίζω το οξύ, παμπάλαιο ακουστικό (ηθικό) θέμα πίσω απ' τις εκσυγχρονισμένες, στιλιζαρισμένες οπτικές παραλλαγές του, που αισθητικοποιούν την κρίση. Oι δεκάρικοι του γυμνασιάρχη, τα «εν τη εννοία της εννοίας» του Παπαδόπουλου, το παραλήρημα των κατηχητικών - όλη η ανατριχιαστική παρωδία απόηχων του Eμφυλίου ξανάρχεται απ' τα παιδικά μου χρόνια, ενώ τα μάτια μου αποτυπώνουν την εικόνα ενός κουστουμαρισμένου φλούφλη που αυτοσυστήνεται ως ο άγγελος του θαυμαστού, μεταμοντέρνου κόσμου, όπου όλα έχουν την ηλικία των γκάτζετ και τη γυαλάδα τους.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL