Του Παναγιώτη Ιωακειμίδη*
Χρόνια τώρα οι παροικούντες στη Σχολή Ευελπίδων και στα υπόλοιπα δικαστήρια ακούμε τους εκάστοτε «φιλόδοξους» υπουργούς Δικαιοσύνης να μιλούν για γρήγορη δίκη. Αλλά οι αποφάσεις των δικαστηρίων συνεχίζουν να έχουν τους δικούς τους αργούς ρυθμούς. Υπάρχει φυσικά και η άποψη που εκπροσωπεί μεγάλα συμφέροντα, κυρίως δικηγόρων, ότι η δίκαιη δίκη θέλει τον χρόνο της, σε συνέχεια της ρήσης «ότι το καλό πράγμα αργεί να γίνει», θυμίζοντας τη διαφήμιση για το καλό ουίσκι. Για τον πολίτη, όμως, οι μεγάλες καθυστερήσεις στις αποφάσεις των δικαστηρίων καταντούν ουσιαστικά αρνησιδικία και ταλαιπωρία στις αίθουσες των δικαστηρίων. Η κατάσταση στα δικαστήρια, όπως παρουσιάζεται σήμερα ενδεικτικά, είναι ως εξής:
Στα διοικητικά δικαστήρια, παίρνοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθήνας, στις αρχές του 2015 εκκρεμούσαν 121.349 υποθέσεις, ενώ έναν χρόνο πριν ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 131.964. Το 2014 εισήχθησαν 18.749 υποθέσεις, ενώ δημοσιεύθηκαν 27.983. Εάν δηλαδή συνεχιστεί αυτή η ροή μείωσης κατά 10.000 τον χρόνο, χρειαζόμαστε 12 χρόνια για να μηδενιστεί η εκκρεμότητα. Σήμερα προσδιορίζονται οι αγωγές οι οποίες κατατέθηκαν το 2012, για να δικαστούν το 2017 και το 2018. Δηλαδή, ο πολίτης υφίσταται ταλαιπωρία ετών και αφαίμαξη σεβαστού ποσού, η οποία οφείλεται και στις καθυστερήσεις. Βοήθησε αρκετά στη μείωση των αγωγών η αύξηση του παραβόλου, αλλά και η πιλοτική δίκη, με την οποία γύρω στις 2.000 αποφάσεις καθάρισαν και 8.500 προσδιορίστηκαν. Να ληφθεί υπόψη ότι το δικαστήριο λειτουργεί με 222 δικαστές και μόνο με 144 υπαλλήλους, ενώ η σχέση πρέπει να είναι τρεις υπάλληλοι και ένας δικαστής.
Στα ποινικά δικαστήρια, με στοιχεία από το Πρωτοδικείο της Αθήνας, η κατάσταση είναι τραγική και, εάν δεν είχαμε την παρατεταμένη αποχή των δικηγόρων, το σύστημα θα είχε εκραγεί. Στην Εισαγγελία Πρωτοδικών της Αθήνας το 2015 κατατέθηκαν συνολικά 165.500 μηνύσεις. Στο Τριμελές προσδιορίστηκαν για εκδίκαση 58.420 και εκδικάστηκαν 23.130, ενώ στο Μονομελές προσδιορίστηκαν 83.302 και εκδικάστηκαν 44.973. Οι υπόλοιπες από αυτές που εκδικάστηκαν μπαίνουν στη διαδικασία της περιπλάνησης, με τις συνεχείς αναβολές. Δηλαδή, σε αυτό το διάστημα το σύστημα φορτώθηκε εκκρεμότητα 23.778 επιπλέον δικογραφιών. Σήμερα προσδιορίζονται μηνύσεις για εκδίκαση στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο, οι οποίες κατατέθηκαν το 2011 και το 2012, ενώ αντίστοιχα στο Τριμελές προσδιορίζονται οι μηνύσεις που κατατέθηκαν το 2012.
Λίγο καλύτερη εμφανίζεται η κατάσταση στα πολιτικά δικαστήρια, μακράν του στόχου για ευρωπαϊκή χώρα του 21ου αιώνα.
Η κατάσταση δεν είναι διαχειρίσιμη εάν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα από το υπουργείο Δικαιοσύνης. Φυσικά σπάζοντας αυγά. Το προεδρικό διάταγμα που είχε ψηφιστεί πριν από δύο δεκαετίες για σπάσιμο του πρωτοδικείου της Αθήνας σε τέσσερα πρωτοδικεία έμεινε στα χαρτιά, γιατί δεν εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των μεγαλοδικηγόρων του κέντρου. Όταν η Αχαΐα έχει τρία πρωτοδικεία, η Μεσσηνία και η Ηλεία από δύο, πώς γίνεται η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη να έχουν ένα πρωτοδικείο; Επίσης, η διαιώνιση του συστήματος των αναβολών των δικών πάλι εξυπηρετεί μεγαλοσυμφέροντα κάποιων δικηγόρων, διπλασιάζοντας ή και τριπλασιάζοντας την εργασία της γραμματείας των δικαστηρίων και των δικαστών και κυρίως ταλαιπωρώντας τον κόσμο.
Απαιτείται πρόσληψη προσωπικού στη γραμματεία των δικαστηρίων, γενναία αποποινικοποίηση υποθέσεων που μπορούν να διευθετηθούν με διοικητικές αποφάσεις, όπως σε φορολογικές υποθέσεις, παράνομα κτίσματα, πρώην ΚΟΚ κ.λπ. Αλλά, για να γίνουν τομές, κανένας από μόνος του δεν είναι σοφός και δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις συλλογικές αποφάσεις και επεξεργασίες.
Η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης θα πρέπει να σταματήσει να νομοθετεί «ελέω της κεφαλής της» και να σεβαστεί συλλογικές επεξεργασίες των θεσμικών οργάνων, να αφουγκραστεί αυτούς που ζουν μέσα στα προβλήματα, τα γνωρίζουν, θέλουν και μπορούν να βοηθήσουν. Η Αριστερά αλλάζει την κοινωνία μέσα από συγκρούσεις με το κατεστημένο και στην προκειμένη περίπτωση το κατεστημένο είναι δημιούργημα του πρώην υπουργού της Νέας Δημοκρατίας, που έχει ριζώσει στη Δικαιοσύνη για ευνόητους λόγους. Ρήξη με το παρελθόν, όραμα για το αύριο. Όταν το όραμα αγγίζει την πραγματικότητα, το ταξίδι γίνεται συναρπαστικό.
* Ο Παναγιώτης Ιωακειμίδης είναι μέλος της Ο.Μ. ΣΥΡΙΖΑ εργαζομένων στα δικαστήρια και αντιπρόεδρος της Επ. Πιστοποίησης ΑΔΕΔΥ
