Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.1°C24.7°C
2 BF 40%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
18.6°C23.8°C
3 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C23.2°C
2 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.9°C22.4°C
2 BF 52%
Κρίση στη Βραζιλία: Εξέγερση κατά της διαφθοράς ή πραξικόπημα;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Κρίση στη Βραζιλία: Εξέγερση κατά της διαφθοράς ή πραξικόπημα;

ΤΗΣ ΜΟΝΤ ΣΙΡΙΟ*

Η ερμηνεία που δίνουν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης για την πολιτική κρίση της Βραζιλίας είναι μονοδιάστατη: αποκλειστική αιτία της πρότασης μομφής εναντίον της προέδρου Ντίλμα Ρούσεφ υποτίθεται πως είναι η γενικευμένη εμπλοκή του κόμματός της (Partido dos Trabalhadores - PT) και του πρώην προέδρου Λούλα στο σκάνδαλο διαφθοράς της Πετρομπράς. Έτσι τα εκατομμύρια πολίτες που έχουν βγει στους δρόμους καταδικάζουν -υποτίθεται- την άρνηση του PT να εγκαταλείψει την εξουσία και το ότι πρόδωσε τις ηθικές του αρχές.

Ωστόσο, η πρόεδρος δεν διώκεται ποινικά και δεν εμπλέκεται σε σκάνδαλα διαφθοράς, σε αντίθεση με τους περισσότερους πολιτικούς του δεξιού κόμματος PSDB και του κεντρώου PMDB που κατέθεσαν την πρόταση μομφής. Επίσης, η επίσημη αιτιολογία της πρότασης μομφής είναι αστεία: η Ρούσεφ κατηγορείται επειδή μετακύλισε δαπάνες του προϋπολογισμού από το ένα έτος στο επόμενο, κάτι εξαιρετικά σύνηθες.

Από τις 15 Μαρτίου η Ρούσεφ κατηγορείται επίσης επειδή διόρισε τον Λούλα στην Casa Civil (θέση αντίστοιχη του πρωθυπουργού). Δημοσιεύματα που υποστηρίζουν ότι η Ρούσεφ θέλησε έτσι να τον προστατεύσει βασίζονται σε σύντομη ιδιωτική συνομιλία μεταξύ των δύο, που παράνομα οι δικαστικές αρχές υπέκλεψαν και έδωσαν στη δημοσιότητα. Αν και ο διορισμός του Λούλα ήταν αναμφίβολα πολιτικά και ηθικά μια λάθος απόφαση, δεν είναι παράνομος και μάλιστα δεν του προσφέρει ασυλία.

Η πρόταση μομφής δεν έχει ισχυρή νομική βάση. Σε αντίθεση, όμως, με την Ντίλμα, όσοι προωθούν την αποπομπή της είναι βαθιά αναμεμειγμένοι σε σκάνδαλα. Ο πρόεδρος της Βουλής και πρωτεργάτης της πρότασης μομφής, Εντουάρντο Κούνια, είναι βασικός κατηγορούμενος σε υπόθεση διαφθοράς που εκδικάζεται τις τελευταίες τρεις εβδομάδες στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Τα μισά μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής που κατέθεσε την πρόταση μομφής εμπλέκονται επίσης σε διάφορα σκάνδαλα. Η Ρούσεφ είναι, στην πραγματικότητα, η πρώτη Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Βραζιλίας που επέτρεψε στη Δικαιοσύνη να ερευνήσει σκάνδαλα και να διώξει μαζικά διεφθαρμένους πολιτικούς, ακόμη και από το PT.

Τα πραγματικά κίνητρα της αντιπολίτευσης για την αποπομπή της Ρούσεφ βρίσκονται στην άρνηση αποδοχής της εκλογικής ήττας του 2014. Η μικρή διαφορά μεταξύ των δύο υποψηφίων και η δεινή οικονομική κατάσταση της Βραζιλίας τα δύο τελευταία έτη έθρεψαν το μίσος της αντιπολίτευσης για το PT και για όσα αντιπροσωπεύει: οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις καταγγέλλουν, εκτός από τη διαφθορά, τον «κομμουνισμό» και την «πολιτική ελεημοσύνη [στους φτωχούς]», ενώ επευφημούν ακροδεξιούς πολιτικούς.

Δεν χωράει αμφιβολία ότι πολλά στελέχη του PT έχουν αναμειχθεί σε υποθέσεις διαφθοράς. Από την πρώτη προεδρία Λούλα, το κόμμα δεν κράτησε την υπόσχεσή του να παραμείνει «καθαρό» (σκάνδαλο «Mensalão», 2005). Το PT εξαγόρασε πολιτικούς της αντιπολίτευσης για να περάσει νόμους και να προωθήσει την κοινωνική του πολιτική, ενώ πολλά μέλη του θέλησαν απλώς να πλουτίσουν. Ο Λούλα δεν πολέμησε τη διαφθορά και τώρα πληρώνει το τίμημα. Όσο για τη διακυβέρνηση της Ντίλμα, αυτή αποδεικνύεται κατώτερη των περιστάσεων και αναποτελεσματική. Ωστόσο, ούτε η αποτυχία της κυβέρνησής της ούτε η διαφθορά του κόμματός της ούτε η (μη αποδεδειγμένη) διαφθορά τού Λούλα δικαιολογούν την αποπομπή της.

Στη Βραζιλία, λοιπόν, βρίσκεται σε εξέλιξη ένα πραξικόπημα: η παράνομη ανατροπή μιας δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης που ενορχηστρώνεται από τη Δεξιά. Τόσο από την πολιτική Δεξιά, που θέλει να αποφύγει τις καταδικαστικές αποφάσεις της Δικαιοσύνης και να επιστρέψει στην εξουσία, όσο και από τη δικαστική Δεξιά, που χρησιμοποιεί τις διώξεις και τη δημοσιοποίησή τους για να ασκεί πολιτική παραβιάζοντας τις ελευθερίες.

Το γεγονός ότι εκατομμύρια Βραζιλιάνοι στηρίζουν το πραξικόπημα δεν σημαίνει κάτι. Άλλωστε, 52 χρόνια πριν, εκατομμύρια άλλοι -διαδηλωτές, ο Τύπος και η πλειονότητα των πολιτικών- είχαν επίσης δεχτεί με επευφημίες το πραξικόπημα του 1964.

* Η Μοντ Σιριό είναι καθηγήτρια Σύγχρονης Ιστορίας στο Université Paris-Est Marne-la-Vallée (Μετάφραση από τα γαλλικά: Ευγενία Παλιεράκη)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL