Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.5°C19.6°C
3 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
13.5°C17.7°C
1 BF 73%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.8°C18.0°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
16.3°C16.3°C
1 BF 65%
Ο «Δεκέμβρης» και η νέα τρομοκρατία
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο «Δεκέμβρης» και η νέα τρομοκρατία

ΤΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΜΠΟΥΓΔΑΝΗ

Υπάρχει μια σύνδεση εύκολης ανάγνωσης στις πράξεις βίας του Δεκέμβρη του '08 με τη σύγχρονη τρομοκρατία (τύπου ΣΠΦ): Τα πρόσωπα που αποτελούσαν την αρχική σύνθεση της ΣΠΦ, ήταν φίλοι του δολοφονημένου Αλ. Γρηγορόπουλου. Επίσης, ήταν -στην πλειοψηφία τους- παιδιά της μεσαίας και ανώτερης τάξης, με προσωπικά αδιέξοδα, προερχόμενα από ένα «προστατευμένο» περιβάλλον. Αν ολοκληρωθεί η συγκεκριμένη αφήγηση και με μια «καταδίκη της βίας από όπου και αν προέρχεται», η ανάλυση είναι έτοιμη.

Είναι τόσο απλοϊκή η εξήγηση των γεγονότων; Από την άνοιξη του 2006 ώς και τις αρχές του 2007, τα ΑΕΙ της χώρας γνώρισαν ένα μαζικό και ενωτικό κίνημα. Ο νόμος Γιαννάκου (3549/2007) για την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου δομής και λειτουργίας των ΑΕΙ προκάλεσε καταλήψεις, μαζικές πορείες, δυναμικές συγκρούσεις. Ξεχώρισαν οι μαζικές αλλά και ενωτικές (πλην ΚΝΕ) καταλήψεις και πορείες, η χρήση της νέας τεχνολογίας (κυρίως sms), η ηγεμονία των «συντονιστικών». Στην ΑΣΟΕΕ (μεμονωμένο βέβαια αλλά ενδεικτικό παράδειγμα), το Αντιεξουσιαστικό Στέκι και η ΠΑΣΠ συνυπήρχαν στο συντονιστικό, μαζί με αλληλέγγυους οι οποίοι δεν είχαν κάποια οργανική σχέση με το Πανεπιστήμιο. Ήταν μια πρώτη μαγιά της συγκρότησης του πλήθους, όπως το περιγράφουν οι Χαρντ και Νέγκρι, που ακόμα όμως κρατούσε τα κύρια χαρακτηριστικά των κλασικών κινημάτων. Από το 2007 και μετά διαμορφώνεται και στην Ελλάδα μια κινηματική δυναμική στα πρότυπα του Seattle. Το πλήθος διεκδικεί θέση στη δημόσια πολιτική μέσω των διαδηλώσεων για την τραγωδία της καταστροφής των δασών. Χωρίς να είναι ένα υποκείμενο «γνωστό από παλιά» (νέοι, φοιτητές, τάξη κ.ο.κ), μια κοινωνική συλλογικότητα οργανώθηκε μέσω sms και Διαδικτύου κάνοντας αισθητή την παρουσία της. Με το συμβάν της 6ης Δεκέμβρη, πέρασε το πλήθος σε ένα ανώτερο επίπεδο στο πολιτικό σκηνικό.

Μια σειρά χαρακτηριστικών κάνει τον Δεκέμβριο το πρώτο εξεγερσιακό συμβάν της νέας εποχής: Ετερόκλητοι δρώντες (νέοι ποικίλων εισοδημάτων, άνεργοι, δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι, μετανάστες δεύτερης γενιάς), ποικιλομορφία θεματικών ενοτήτων (παιδεία, αβεβαιότητα, φτώχεια, εργασιακή επισφάλεια, περιβάλλον), πολυμορφία στα εργαλεία (κλείσιμο δρόμων, επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα, λουλούδια σε αστυνομικούς, πέτρες και μολότοφ). Επιπλέον, τα social media όχι μόνο πρόβαλαν μια εναλλακτική ενημέρωση, αλλά κυρίως οργάνωσαν ομάδες ανθρώπων. Οι συμβολικοί στόχοι του διεθνούς κινήματος (π.χ. McDonalds), έγιναν στόχοι του πλήθους. Τέλος, η αίσθηση των δρώντων υποκειμένων ότι αποτελούν μέρος της ελληνικής Ιστορίας που θα γραφτεί στο μέλλον. Με αυτή την έννοια συνδέθηκαν τα γεγονότα με τα αντίστοιχα του '44. Όχι μόνο οι εξεγερμένοι, αλλά και τα ΜΜΕ πρόβαλαν «τα Δεκεμβριανά». Το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και ο «Δεκέμβρης» αναδύθηκαν από τη συλλογική μνήμη.

Κάποιοι από τους συμμετέχοντες αισθάνθηκαν την ανάγκη να αναβαθμίσουν το επίπεδο δράσης τους. Η απαξίωση των μεταπολιτευτικών θεσμών, η διαφθορά και η διαπλοκή, η οικονομική κρίση/χρεοκοπία με τη συνακόλουθη διεθνή επιτροπεία ήταν ο καμβάς μιας τρομοκρατίας νέου τύπου. Χωρίς να φιλοδοξεί να κινήσει τις μάζες όπως το αντάρτικο πόλης του '70 ή η 17Ν και με απουσία συγκεκριμένου θεματικού στόχου, η ΣΠΦ διατράνωσε τη θέλησή της να τρομοκρατήσει μια κοινωνία που συν-αποτελείται από τρομοκρατικούς θεσμούς και πειθήνιους υπηκόους, αν κατανοούμε σωστά τις ανακοινώσεις της οργάνωσης. Η εμβάθυνση των αναφορών στη σύγχρονη κοινωνία και η ανάπτυξη προβληματισμών, που αναδεικνύεται από τα μέλη της ΣΠΦ, συνεχίζει να συνοδεύεται από μια «αντι-κοινωνική» κριτική. Παραμένει έωλο ποιο είναι το ανατρεπτικό υποκείμενο για τη ΣΠΦ. Η απάντηση, μάλλον θα πρέπει να αναζητηθεί σε κάτι εξίσου έωλο και μη συγκεκριμένο. Το πλήθος, που θα το συνεγείρει η «οσμή της εξέγερσης» ενάντια σε μια μπλοκαρισμένη κοινωνία, που δεν θέλει να αλλάξει.

Αν πιστεύουμε ότι η αυτόκλητη και ασύμμετρη βία δεν μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα, ας φροντίσουμε -για αρχή- ως πολιτισμός να μην δολοφονούμε και άλλα παιδιά, από τη Συρία ώς την Ειδομένη και από το Παρίσι ώς το Σικάγο.

* Ο Νεκτάριος Μπουγδάνης είναι υποψήφιος διδάκτορας Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL