Του Ιωάννη Σπάλα*
Με αφορμή το πρόγραμμα που υπέγραψε η κυβέρνηση με τους εταίρους για τη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας τα προσεχή τρία χρόνια, τα προαπαιτούμενα που υποχρεώθηκε να αποδεχθεί για τους γνωστούς λόγους, καθώς και τη δυσκολία εύρεσης ισοδύναμων μέτρων προκειμένου να μη μειωθούν έτι περαιτέρω οι μισθοί, οι κύριες και επικουρικές συντάξεις των πιο φτωχών και αδύναμων νοικοκυριών, που ως γνωστόν περιορίζουν την κατανάλωση και κατ' επέκταση την ανάπτυξη της οικονομίας, προτείνω:
1) Φοροδιαφυγή
Έχουν γραφεί πολλοί τόμοι για την αντιμετώπιση του φαινομένου της φοροδιαφυγής, που δυστυχώς στη χώρα μας συνεχίζει να ανθεί, στερώντας πολύτιμους πόρους στο κράτος, προκειμένου να ασκήσει ευνοϊκότερη κοινωνική πολιτική, καθώς και χρηματοδότηση επενδύσεων.
Άμεσα μέτρα:
1.1 Περιουσιολόγιο.
1.2 Κάρτες συναλλαγών από το πρώτο ευρώ.
1.3 Ενεργοποίηση του φορολογικού μηχανισμού για έλεγχο όλων των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, για άμεσο καταλογισμό και είσπραξη τυχόν διαφορών των δηλωθέντων εισοδημάτων σε σχέση με τα πραγματικά.
1.4 Εκλογίκευση των προστίμων.
1.5 Αποσυμφόρηση των διοικητικών δικαστηρίων με έκδοση απόφασης περαίωσης των υποθέσεων που χρονίζουν με καταβολή του κύριου φόρου της διαφοράς και με μοναδική επιβάρυνση ετήσιο επιτόκιο 8% επί του κυρίου φόρου. 85.520 φορολογικές υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων της χώρας επί συνόλου 368.000 υποθέσεων αποτελούν βραδυφλεγή βόμβα για τα δημόσια οικονομικά της χώρας. Αυτό αποκαλύφθηκε, μεταξύ άλλων, στην πανδικαστική συγκέντρωση που έγινε στο Εφετείο της Αθήνας.
1.6 Κατάργηση της υπηρεσίας του άρθρου 63 του νόμου 4172/2013 ενδικοφανών προσφυγών, διότι η υπηρεσία αυτή στερείται ουσιαστικών αρμοδιοτήτων. Η συντριπτική πλειονότητα των υποθέσεων απορρίπτεται λόγω μη επαρκούς χρόνου εξέτασής τους και στη συνέχεια οδηγούνται μαζικά προς τα διοικητικά δικαστήρια.
1.7 Σύνδεση των ταμειακών μηχανών με τη Γενική Γραμματεία Εσόδων για τον άμεσο και αποτελεσματικό τρόπο εντοπισμού των επιχειρήσεων που εκδίδουν εικονικά και ανύπαρκτα τιμολόγια και τον άμεσο καταλογισμό του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας και των λοιπών προστίμων.
2) Ασφαλιστικό
Το ασφαλιστικό σύστημα στη χώρα μας, τα τελευταία πέντε χρόνια, έγινε ο κατεξοχήν στόχος αφαίμαξης των χρηματικών πόρων του, λες και όλα τα δεινά σε αυτή τη χώρα προκλήθηκαν από τους μισθωτούς και συνταξιούχους, οι οποίοι, σύμφωνα με τους διοικούντες αυτή τη χώρα, ήταν οι μοναδικές εύπορες τάξεις, για να καλύψουν τα δυσθεώρητα ελλείμματα του αδηφάγου κράτους.
Δεν θα αναφερθώ στα αποθεματικά που κατετίθεντο άτοκα στην Τράπεζα της Ελλάδος, στα δομημένα ομόλογα, στο Χρηματιστήριο και το PSI, που του προξένησαν ανεπανόρθωτη οικονομική ζημιά, με αποτέλεσμα να καταβάλλει με μεγάλη δυσκολία τις κουτσουρεμένες συντάξεις σε ποσοστό από 30%-50%, καθώς και τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στην κοινωνία και την οικονομία από τον περιορισμό της ζήτησης.
Η αντιμετώπιση, βεβαίως, δεν είναι άμεση, αλλά μακροπρόθεσμη, άμεσα όμως μπορούμε να μεταφέρουμε πλούτο από ομάδες πληθυσμού που κατά τη διάρκεια της κρίσης παρουσίασαν σημαντικά κέρδη, χωρίς να εισφέρουν πρόσθετα έσοδα στον κορβανά του κράτους.
Στις προγραμματικές δηλώσεις της η κυβέρνηση τον Ιανουάριο του 2015 είχε δεσμευθεί στην αρχή να φορολογήσει τις κερδοφόρες επιχειρήσεις άνω των 500.000 ευρώ και στη συνέχεια τις άνω των 100.000 χιλιάδων ευρώ. (Πηγή: Οι 500 επιχειρήσεις στην Ελλάδα που νίκησαν την κρίση και ήταν κερδοφόρες, www.iefimerida.gr).
Όπως σημειώνεται στην ειδική έκδοση της Icap και αναμεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ύστερα από έξι χρόνια βαθιάς ύφεσης η ελληνική οικονομία βρίσκεται σήμερα σε σημαντική καμπή, με τις υφεσιακές πιέσεις να εμφανίζουν τάσεις αποκλιμάκωσης. Σε αυτό το περιβάλλον, η συμμετοχή των 500 επιχειρήσεων της παρούσας κατάταξης στα συνολικά μεγέθη των ελληνικών επιχειρήσεων το 2013 ήταν εντυπωσιακή. Οι επιχειρήσεις αυτές, μολονότι είδαν τον κύκλο εργασιών τους να μειώνεται, βελτίωσαν εντυπωσιακά την κερδοφορία τους. Ειδικότερα, οι 500 πιο κερδοφόρες εταιρείες κάλυψαν με τον κύκλο εργασιών τους ποσοστό 50% του συνολικού κύκλου εργασιών όλων των εταιρειών με διαθέσιμους ισολογισμούς, εμφάνισαν κέρδη EBITDA 13,2 δισ. ευρώ, πολλαπλάσια των αντίστοιχων κερδών EBITDA του συνόλου των επιχειρήσεων, τα οποία διαμορφώθηκαν σε 10,2 δισ. ευρώ.
Άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση του ασφαλιστικού
2.1 Επιβολή έκτακτης εισφοράς στα κέρδη EBITDA των επιχειρήσεων άνω των 100.000 ευρώ με ποσοστό 10%. Τα έσοδα που θα αντληθούν ανέρχονται περίπου σε 1,5 δισ. ευρώ.
Άλλωστε η ενσωμάτωση του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στη συνταγματική συνθήκη ορίζει ότι τα τελευταία 40 χρόνια η εξέλιξη της Ένωσης βασίζεται στις έννοιες της ειρήνης, της ελευθερίας, της αλληλεγγύης, των κοινών συμφερόντων και της κοινής πορείας των ευρωπαϊκών λαών, προκειμένου να επιτευχθεί από κοινού οικονομική ανάπτυξη, κοινωνική σταθερότητα και πολιτική αρμονία.
Διορθωτικά μέτρα για την αύξηση της απασχόλησης απαιτούνται:
* Οι επιχειρήσεις, για κάθε νέα θέση απασχόλησης που δημιουργούν, καθώς και στη μετατροπή των συμβάσεων εκ περιτροπής και μειωμένης εργασίας σε πλήρη απασχόληση, το μισθοδοτικό και εργοδοτικό κόστος αυτό να φορολογείται αυτοτελώς με χαμηλότερο συντελεστή φορολογίας εισοδήματος περίπου στο 10%. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου της ΓΣΕΕ, η αύξηση της ανεργίας και η μείωση των μισθών στέρησαν από την κοινωνική ασφάλιση πόρους της τάξεως των 10,5 δισ. ευρώ μέσα σε ένα έτος, ενώ η εισφοροδιαφυγή από την αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία, καθώς και από τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης, 8,5 δισ. ευρώ.
* Με βάση τη μελέτη του Ινστιτούτου της ΓΣΕΕ, μόνο από την ανασφάλιστη εργασία και τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης το μισθοδοτικό κόστος ανέρχεται περίπου στα 20 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 15% βαρύνει τους εργαζομένους, ήτοι 3 δισ. ευρώ, το δε 25% βαρύνει τους εργοδότες, ήτοι 5 δισ. ευρώ, σύνολο 8 δισ. ευρώ.
Το 30% των επιχειρήσεων να ανταποκριθεί μόνο, θα εισρεύσουν στα ταμεία ασφάλισης περίπου 2,5 δισ. ευρώ.
Πλέον παρακράτηση ΦΜΥ ποσού περίπου 1,9 δισ., που αναλογεί στο αυξημένο μισθολογικό κόστος.
* Από την αυτοτελή φορολόγηση του ποσού των 5,5 δισ. θα εισπραχθεί από τη φορολογία εισοδήματος ποσό (5,5 χ 10)= 550 εκατ. ευρώ, πλέον ασφαλιστικές εισφορές 2,5 δισ., πλέον ΦΜΥ 1,9 δισ., ήτοι σύνολο εσόδων 4,95 δισ., ενώ στην αντίθετη περίπτωση μη λήψης διορθωτικών μέτρων δεν θα εισπραχθεί ούτε ένα (1) ευρώ.
* Το πρόσθετο ποσό του μισθοδοτικού κόστους έκαστης επιχείρησης θα αφαιρείται από τα συνολικά κέρδη και θα φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή φορολόγησης 10%, χωρίς να εμφανίζεται ως αποθεματικό.
* Εάν υποθέσουμε ότι από την αύξηση του μισθοδοτικού κόστους δεν θα προκύψουν κέρδη στις επιχειρήσεις για φορολόγηση, αλλά ενδεχομένως και ζημίες, αυτός σχεδόν ο φόρος των κερδών αναπληρώνεται από την υποχρεωτική παρακράτηση του φόρου μισθωτών υπηρεσιών, που θα ανέλθει περίπου στα 1,9 δισ.
* Πάταξη της εισφοροδιαφυγής με αξιόπιστους μηχανισμούς ελέγχου, καθώς και τη λήψη όλου του εργασιακού βίου για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης, η δε αλληλεγγύη των γενεών μπορεί να καλυφθεί με την επόμενη πρόταση.
* Στον συντελεστή φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων, που σήμερα ανέρχεται στο 29%, ποσοστό 3% να κατευθύνεται στο ασφαλιστικό σύστημα, στη δε φορολογία των φυσικών προσώπων το ποσοστό αυτό να περιοριστεί στο 2%, χωρίς βεβαίως να αυξηθούν οι συντελεστές φορολόγησης.
3) Χρηματοδότηση της οικονομίας
Η χρηματοδότηση της οικονομίας, μόνο με την ανακεφαλοποίηση των τραπεζών δεν θα λύσει το πρόβλημα εάν δεν ληφθούν άμεσα και δραστικά μέτρα, διότι οι τράπεζες, εκμεταλλευόμενες την πτώση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων σε σχέση με τις εμπορικές, που είναι χαμηλότερες περίπου σε ποσοστό 35%-40%, υποθηκεύουν τα ακίνητα των επιχειρήσεων και των ιδιωτών χρηματοδοτώντας τη διασφαλιστική αξία τους, η οποία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τραπεζών, ανέρχεται στο 30% της συνολικής αξίας του ακινήτου.
Ενδεικτικά να αναφέρω:
3.1 Σε προσημείωση - υποθήκη ακινήτου ονομαστικής αξίας ευρώ 3.150 εκατ. η τράπεζα αναγνωρίζει ως διασφαλιστική αξία ευρώ 910,8 χιλ. Αποτέλεσμα: υποχρηματοδότηση της επιχείρησης και των νοικοκυριών, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να επεκτείνουν τον κύκλο των εργασιών τους, έχοντας δεσμεύσει πολλαπλάσια κεφάλαια τα οποία παραμένουν ανενεργά εξαιτίας της στοχευμένης πολιτικής κατά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενώ παράλληλα χορηγούν δάνεια σε μεγάλες επιχειρήσεις, πολλές εξ αυτών σχεδόν χρεοκοπημένες.
3.2 Σε προσκόμιση πινακίου μεταχρονολογημένων επιταγών για χρηματοδότηση, οι επιταγές που τελικά θα εγκριθούν, με πολύ αυστηρά κριτήρια, χρηματοδοτούνται με ποσοστό από 60%-80% και, όταν εξοφληθούν από τους εκδότες τους, χορηγείται το υπόλοιπο ποσό, αφού πρώτα παρακρατηθούν οι τόκοι και τα λοιπά έξοδα χρηματοδότησης. Η τακτική αυτή δημιουργεί σημαντική υστέρηση πόρων στην επιχείρηση και έτσι δεν περισσεύουν χρήματα για πληρωμή φόρων και λοιπών υποχρεώσεων, με επακόλουθο την υπολειτουργία τους.
Κόστος χρήματος
Οι τράπεζες επιβαρύνουν υπέρμετρα τις επιχειρήσεις με εξοντωτικά επιτόκια που κυμαίνονται από 6%-14%, χωρίς να αναφέρω πρόσθετες χρεώσεις που δεν προβλέπονται καν στη σύμβαση, ενώ δανείζονται με σημερινό μηδενικό επιτόκιο Uribor τριμήνου ή δανεισμό μέσω του ΕLA με επιτόκιο 1,5%.
Άμεσα μέτρα που πρέπει να ληφθούν:
* Αντικατάσταση των σημερινών διοικήσεων των τραπεζών σε αυτές που κατέχει την πλειοψηφία το κράτος.
* Ριζική αλλαγή πλεύσης των κανόνων χρηματοδότησης και των εγγυήσεων όλων των συνεπών επιχειρήσεων, οι οποίες σήμερα συνθλίβονται από το τραπεζικό σύστημα.
Τέλος, η κυβέρνηση αυτή θεωρώ ότι την προσεχή τριετία μπορεί να έχει μεταμορφώσει τη χώρα μας σε ανεπτυγμένη, με δεσπόζουσα θέση στα Βαλκάνια και όχι μόνο, και απαλλαγμένη από την κηδεμονία των εταίρων - δανειστών μας, ακολουθώντας απαρέγκλιτα:
α) Την πάταξη της φοροδιαφυγής.
β) Τη μείωση του χρέους.
γ) Την εφαρμογή των συμφωνηθέντων με τους εταίρους.
δ) Συνέχιση της ανεξάρτητης και πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής.
ε) Τον εκσυγχρονισμό του τραπεζικού συστήματος, αλλαγή της ακολουθούμενης πολιτικής με φιλική προσέγγιση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
* Ο Ιωάννης Σπάλας είναι οικονομολόγος - φοροτεχνικός
