Συνέντευξη του Μπασκάρ Σουνκάρα στον Γιώργο Σουβλή
Μιλάει για το περιοδικό «Jacobin» και τη διαδρομή του, το Οccupy Wall Street, τον Μπ. Σάντερς, τον ΣΥΡΙΖΑ, τους Podemos
Μέσα σε μία μόλις πενταετία το περιοδικό Jacobin κατάφερε όχι να αναδειχθεί όχι μόνο σε «ηγετική φωνή της αμερικανικής Αριστεράς, με άρθρα πάνω στην πολιτική, την οικονομία και τον πολιτισμό, σε μια σοσιαλιστική προοπτική», αλλά σε σημείο αναφοράς για την Αριστερά, διεθνώς (με πάνω από 10.000 συνδρομητές και πάνω από 700.000 διαδικτυακούς αναγνώστες ανά μήνα) -- και ειδικότερα για μια νέα γενιά αριστερών, που δίνουν έμφαση σε ζητήματα θεωρίας και ταξικής πάλης, όπως άλλωστε ο ιδρυτής και οι βασικοί του συνεργάτες. Ο ιστορικός Γιώργος Σουβλής (υποψήφιος δρ στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας) συνάντησε τον Bhaskar Sunkara, ιδρυτή και εκδότη του Jacobin, στο πλαίσιο του συνεδρίου Historical Materialism, τον Νοέμβριο του 2014 και συζήτησε διά μακρών μαζί του. Μια σύνοψη της συζήτησης, έπειτα από διαδοχικές επεξεργασίες και επικαιροποιήσεις, με τη βοήθεια του Bhaskar, μπορείτε να διαβάσετε σήμερα. Εμείς, πρέπει να ευχαριστήσουμε θερμά τον Μπασκάρ Σουνκάρα, τον Γιώργο Σουβλή, καθώς και τον Δημήτρη Ιωάννου, που ανέλαβε το επίπονο έργο της απομαγνητοφώνησης και μετάφρασης.
* Πες μας κάποια πράγματα για σένα, τις σπουδές σου, την ένταξή σου στην Αριστερά κλπ.
Γεννήθηκα το καλοκαίρι του 1989. Οι γονείς μου είχαν έρθει ένα χρόνο νωρίτερα στις ΗΠΑ, μετανάστες από το Τρινιντάντ και το Τομπάγκο. Ήμουν ο μικρότερος από πέντε αδέλφια και ο μόνος που γεννήθηκε στις ΗΠΑ. Έτσι, στην οικογένειά μου μπορείς να δεις την τυπική διαταξική πορεία του μετανάστη. Τα περισσότερα από τα αδέλφια μου δεν πήγαν στο πανεπιστήμιο και είχαν λιγότερες ευκαιρίες από όσες είχα εγώ, που μεγάλωσα σε μια περιοχή με καλά δημόσια σχολεία, πρόσβαση σε βιβλιοθήκες κ.λπ. Οπότε, οι ταξικά εξηγήσιμες ανισότητες ευκαιριών ήταν σε μένα προφανείς από πολύ νωρίς, όπως και το πόσα πράγματα στη ζωή οφείλονται στην τύχη.
Από πολύ νέος ενδιαφερόμουν για έναν ακτιβισμό με αριστερό-προοδευτικό πρόσημο. Ωστόσο, πέρα από αυτή την ευρεία κεντροαριστερή προδιάθεση, δεν πολιτικοποιήθηκα. Η πραγματική ένταξή μου στην Αριστερά έγινε μέσω της διανοητικής δραστηριότητας: μια και οι γονείς μου δούλευαν ως αργά, πήγαινα στη βιβλιοθήκη μετά το σχολείο και, γύρω στην έβδομη τάξη [η δική μας 1η γυμνασίου], δηλαδή στα 12 ή 13 μου, ανακάλυψα τον Φόρο Τιμής στην Καταλονία του Τζορτζ Όργουελ, και μέσω αυτού τη συζήτηση γύρω από τον Ισπανικό Εμφύλιο και τον Τρότσκι.
Έτσι, για πολλά χρόνια υπήρχε ένα προφανές χάσμα ανάμεσα στον ακτιβισμό μου, που ήταν γενικά φιλελεύθερης προοδευτικής κατεύθυνσης και το διανοητικό μου ενδιαφέρον για τις σοσιαλιστικές ιδέες. Επρόκειτο για μια ιδιαίτερα «μεσοαστική» πολιτικοποίηση. Θα μπορούσε κανείς εύκολα να με φανταστεί να διαλέγω τυχαία Άυν Ραντ στη βιβλιοθήκη και να καταλήγω μέλος της φιλελεύθερης Δεξιάς.
Καθώς μεγάλωνα όμως, στα τελευταία σχολικά μου χρόνια, άρχισα να αποκτώ σχέσεις με εκδήλως σοσιαλιστικά περιβάλλοντα και, ως φοιτητής πια , εντάχθηκα σε ακόμα πιο μαχητικές οργανώσεις.
* Σε ποιο πανεπιστήμιο σπούδασες;
Στο George Washington University. Δεν είναι ιδιαίτερα ριζοσπαστικό, αλλά επειδή βρίσκεται στην Ουάσινγκτον υπήρχαν επιρροές από το κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης, τις διαδηλώσεις εναντίον του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου κ.λπ. Υπήρχε ένα μείγμα ανθρώπων στο κάμπους που εντάσσονταν σε διάφορες κινητοποιήσεις, από προοδευτικές, με την ευρεία έννοια, μέχρι ακροαριστερές.
Προσωπικά, προτιμούσα πάντα να βρίσκομαι στην αριστερή πτέρυγα των σοσιαλδημοκρατών παρά στη δεξιά πτέρυγα των αναρχικών. Όμως, αυτό που αντιλαμβανόμουν ως πιο σοβαρό και πιεστικό πολιτικό καθήκον, ήταν να μελετήσω τους κλασικούς της μαρξιστικής σκέψης, έτσι ώστε να μπορώ να παρακολουθώ τις πιο πρόσφατες εξελίξεις και διαμάχες στις μυριάδες αριστερές σέχτες.
Ειρήσθω εν παρόδω, τότε ήταν που πρωτοενδιαφέρθηκα για τον ΣΥΡΙΖΑ: ήταν ακόμα ένα κόμμα του 3%, αλλά είχα διαβάσει γι' αυτόν στο International Viewpoint ή κάτι αντίστοιχο.
Μετείχα, επίσης, στο σοσιαλιστικό κίνημα, μέσω των Δημοκρατών Σοσιαλιστών της Αμερικής (Democratic Socialists of Αmerica - DSA) που είναι μια μεγάλη ομπρέλα, μάλλον μετριοπαθής ως οργάνωση, αν και ο πυρήνας του πανεπιστημίου --του οποίου ήμουν στέλεχος-- ήταν κάτι σαν η αριστερή του πτέρυγα.
Ήμασταν μαρξιστές και, χωρίς να αυτοαποκαλούμαστε λενινιστές με την κλασική έννοια, μελετούσαμε τη Ρωσική Επανάσταση θεωρώντας ότι το 1917 είχε πολλά θετικά. Η ανάλυση ήταν λοιπόν κατά βάση τροτσκιστική, αν και απορρίπταμε μεγάλο μέρος του τροτσκιστικού πολιτικού ύφους ως τρόπου οργάνωσης και πολιτικοποίησης.
* Πώς ξεκίνησε η έκδοση του Jacobin; Τι αποτέλεσε την αρχική έμπνευσή σου;
Κάποια στιγμή στο πανεπιστήμιο έλειψα για δύο εξάμηνα γιατί ήμουν πολύ άρρωστος. Εντούτοις, κατάφερνα να διαβάζω δύο βιβλία την εβδομάδα και να είμαι πολύ πειθαρχημένος. Έτσι, όταν αισθάνθηκα καλύτερα και μπορούσα να επιστρέψω στα μαθήματα, είχα μαζέψει όλες αυτές τις γνώσεις και τις ιδέες, κι επίσης είχα ήδη επαφές με διάφορους συγγραφείς, καθώς επιμελούμουν το μπλογκ The Activist, που ήταν ένα διαδικτυακό περιοδικό της νεολαίας του DSA. Ήμουν είκοσι-είκοσι ενός τότε, και κάπως έτσι αποφάσισα να ξεκινήσω το Jacobin.
Η ιδέα ήταν να ανοίξουμε έναν δρόμο ανάμεσα στη σοσιαλδημοκρατία και στις ιδέες και τις εκδόσεις που είχαν έναν πιο παραδοσιακό λενινιστικό προσανατολισμό. Αισθανόμασταν ότι υπήρχε ένας τεράστιος κενός διανοητικός χώρος εκεί πέρα. Άλλες εκδοτικές προσπάθειες όπως το New Politics προέρχονταν από διαφορετικές γενιές, με διαφορετικό ύφος πολιτικής ένταξης, οπότε πιστεύαμε ότι υπήρχε χώρος για μια νέα ομάδα νεαρών συγγραφέων που ήθελαν να δοκιμαστούν με αυτές τις ιδέες.
Σε ό,τι αφορά την εντός της Αριστεράς συζήτηση, ήθελα να υποστηρίξω την προτεραιότητα της ταξικής ανάλυσης και κάποιων από τις συκοφαντημένες «παλιές ιδέες», ιδίως μεταξύ κάποιων νεαρών συγγραφέων και ακαδημαϊκών που ακολουθούσαν πιο πολιτισμικές κατευθύνσεις.
Δεν ήταν όμως μόνο αυτό. Θεωρούσα ότι οι σοσιαλιστικές ιδέες μπορούσαν να έχουν ευρεία απήχηση, πέρα από την Αριστερά και πέρα από τον ακαδημαϊκό κόσμο. Έτσι, το Jacobin στήθηκε εξαρχής με στόχο την ευρεία απήχηση: να απευθυνθεί όχι σε λίγες χιλιάδες, αλλά σε εκατοντάδες χιλιάδες και, γιατί όχι, τελικά, σε εκατομμύρια ανθρώπους.
Αυτό ήταν το στοιχείο που έκανε το Jacobin ξεχωριστό. Τα πάντα πάνω του φώναζαν ότι στόχος του δεν ήταν απλώς κάνει μια παρέμβαση εντός της Αριστεράς, αλλά να είναι όσο το δυνατόν ευρύτερα προσιτό, αισθητικά ελκυστικό και να κάνει πράγματα που άλλα οχήματα της Αριστεράς δεν φαίνονταν να κάνουν.
* Τι έχει αλλάξει στο Jacobin από την πρώτη του εμφάνιση, πριν από τέσσερα χρόνια; Έχει αλλάξει καθόλου ο προσανατολισμός σας;
Υπήρξαν αλλαγές στην έκδοση, αλλά αυτές αφορούν λιγότερο θέματα διανοητικής ή πολιτικής κατεύθυνσης και περισσότερο την αμεσότητα της απεύθυνσής μας.
Αυτή τη στιγμή, με τα δεδομένα της Αριστεράς, είμαστε αρκετά mainstream: έχουμε περίπου 10.000 συνδρομητές, αλλά το μεγάλο νούμερο είναι οι περίπου 700.000 μοναδικοί επισκέπτες στο σάιτ μας κάθε μήνα. Όπως βλέπεις, έχουμε πολύ ευρεία απήχηση: είμαστε πιο κοντά σε μεγάλες εκδόσεις του κεντροαριστερού χώρου όπως το The Nation ή The New Republic απ' ό,τι σε οποιαδήποτε προσπάθεια της «καθαρής» Αριστεράς.
Ωστόσο, ενώ απ' τη μια μεριά εντασσόμαστε στο κύριο ρεύμα από την άποψη της απήχησης, απ' την άλλη ανοίγουμε ολοένα και περισσότερο τη συζήτηση για τον Μαρξ, τον σοσιαλισμό, ακόμα και τον Λένιν, φιλοξενούμε συχνότερα ανθρώπους όπως ο Λαρς Λι -- κάτι που είναι προφανώς πολύ ασυνήθιστο για έναν χώρο με αυτού του είδους την απήχηση.
Προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε το κοινό μας: δεν πρέπει να αλλάζεις περιεχόμενο προσπαθώντας να γίνεις δημοφιλής -- η πρόκληση είναι να κάνεις δημοφιλές το οποιοδήποτε περιεχόμενο. Καθώς το κοινό μας αναπτύσσεται, ωριμάζει κιόλας, κι εμείς γινόμαστε όλο και πιο πολιτικοποιημένοι με τα χρόνια. Βοήθησε βέβαια και η αλλαγή του γενικού κλίματος με το Occupy Wall Street, αλλά ο δικός μας προσανατολισμός γίνεται ακόμα πιο έντονα πολιτικός, και μάλιστα σε έκδηλα σοσιαλιστική κατεύθυνση.
* Τι πιστεύεις για τη θέση του περιοδικού σε σχέση με άλλα αγγλόφωνα εκδοτικά εγχειρήματα της Αριστεράς όπως το Socialist Register;
Νομίζω ότι απευθυνόμαστε σε διαφορετικά ακροατήρια. Σε γενικές γραμμές, το δικό μας κοινό είναι άνθρωποι της φιλελεύθερης προοδευτικής Αριστεράς, συνδικαλιστικά στελέχη, δάσκαλοι, νεαροί φοιτητές κ.λπ., που έρχονται σε επαφή με τις σοσιαλιστικές ιδέες για πρώτη φορά και θέλουν να τις εξερευνήσουν.
Κάποιοι από αυτούς αυτοαποκαλούνται σοσιαλιστές, κάποιοι άλλοι σκέφτονται ότι πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα διανοητική διερεύνηση, η οποία επίσης τους βοηθά στην καθημερινή τους δράση, πολιτική και άλλη. Νομίζω λοιπόν ότι απευθυνόμαστε σε ένα κοινό που δεν είχε προηγούμενη επαφή με αυτές τις ιδέες, οπότε δεν είχαν να κάνουν μια επιλογή ανάμεσα στο Jacobin και το Historical Materialism λ.χ. Αντίθετα, το Jacobin είναι το σημείο εισόδου τους στον κόσμο αυτής της πολιτικής και ίσως ένα ποσοστό από αυτούς να εμπλακεί πιο ενεργά σε πολιτικές οργανώσεις ή να ενδιαφερθεί να ερευνήσουν τις μαρξιστικές ιδέες σε μεγαλύτερο βάθος.
Ας πούμε ότι προσπαθούμε να φτιάξουμε γέφυρες ανάμεσα στους Πίτερ Τόμας αυτού του κόσμου. Πρώτα πρέπει να ξέρεις ποιος ήταν ο Αντόνιο Γκράμσι πριν ενδιαφερθείς για το τι λέει ο Πίτερ Τόμας γι' αυτόν.
* Ξεκινήσατε την έκδοση βιβλίων. Ποια είναι τα σχέδιά σας;
Εκδίδουμε τα βιβλία μας μαζί με το Verso, όχι μόνοι μας. Εμείς ειδικευόμαστε στα περιοδικά, δεν θέλουμε να κάνουμε κάτι στο οποίο δεν είμαστε καλοί!
Υπάρχουν πολλοί θαυμάσιοι οίκοι, όπως ο Haymarket, ο Verso, ο OR Books, τους οποίους υποστηρίζουμε όσο μπορούμε προωθώντας τα βιβλία τους, αλλά θεωρούμε ότι θα ήταν σεχταριστικό να ξεκινήσουμε τον δικό μας, τη στιγμή μάλιστα που δεν νομίζω ότι αυτό που λείπει απ' τον κόσμο είναι ένας ανεξάρτητος εκδοτικός οίκος του Jacobin!
* Αναφέρθηκες πριν στο Occupy Wall Street. Θεωρώ ότι ξεκίνησε με φοβερή δυναμική, μεγάλο μέρος της οποίας βέβαια γρήγορα χάθηκε, αλλά παρόλα αυτά στάθηκε χρήσιμο για την παγκόσμια Αριστερά. Για παράδειγμα, σε μια πρόσφατη εκδήλωση των Podemos, το Occupy αναφέρθηκε ως βασική έμπνευση.
Υπήρχαν κάποιες παγίδες στο κίνημα Occupy. Ήταν αναμενόμενο, δεν μπορείς να περιμένεις από ανθρώπους χωρίς καμία πολιτική δραστηριότητα πριν, να συνδεθούν αμέσως πάνωσε ένα απόλυτα συνεκτικό πολιτικό πρόγραμμα. Οπότε, το Occup, με τις αδυναμίες του, άρθρωσε μια φωνή διαμαρτυρίας ενάντια στην αστυνομική βία, την οικονομική αδικία, υποστήριξης των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων· ήταν ήδη ένα θαύμα.
Επίσης, η ύπαρξή του επιβεβαίωσε το γεγονός ότι, ως αριστεροί, τουλάχιστον στις ΗΠΑ όπου είμαστε απομονωμένοι και περιθωριοποιημένοι για τόσο πολύ καιρό, καμιά φορά ξεχνάμε πως ο μόνος λόγος που το σοσιαλιστικό κίνημα έχει τέτοια δύναμη για διακόσια χρόνια, είναι ότι οι ιδέες του είναι απλή κοινή λογική, ριζώνουν στην καθημερινή εμπειρία των ανθρώπων, στην εκμετάλλευση και τη δομική καταπίεση του καπιταλισμού -- οπότε, βέβαια δεν χρειάζεται να δασκαλέψουμε τους ανθρώπους· γνωρίζουν τις ζωές τους, βλέπουν τον κόσμο γύρω τους, δεν είναι ηλίθιοι.
Τούτων λεχθέντων, υπάρχει πάντως ένα ζήτημα: δεν μπορούμε πια να περιμένουμε να ξεσπούν αυθορμήτως συμβάντα. Πρέπει να συμμετέχουμε ενεργά στη διαμόρφωσή τους και να οικοδομήσουμε οργανώσεις που να τα κρατάνε ζωντανά. Ας μην ξεχνάμε ότι το παλιό σοσιαλιστικό σύνθημα ήταν «Αγκιτάτσια - Εκπαίδευση - Οργάνωση», ενώ εμείς μοιάζουμε παγιδευμένοι στο «Αγκιτάτσια - Αγκιτάτσια - Αγκιτάτσια».
Ας ελπίσουμε ότι την επόμενη φορά θα είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι ώστε να εξασφαλίσουμε πιο μακρόπνοα αποτελέσματα από τις κινητοποιήσεις μας. Γιατί τώρα, ακόμα και με την ανάπτυξη κινημάτων όπως το Black Lives Matter, φοβάμαι ότι υπήρξε πολύ σπατάλη δυναμικού στο Occupy.
* Μπορείς να μας χαρτογραφήσεις την αμερικανική Αριστερά;
Για να δούμε... Υπάρχει η αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος, που είναι οργανωμένη γύρω από την Προοδευτική Επιτροπή του Κογκρέσου (Congressional Progressive Caucus -CPC).1 Δεν υπερασπίζομαι τη δουλειά του Δημοκρατικού Κόμματος, φυσικά, αν και πιστεύω ότι οι τροτσκιστές έχουν την τάση να υπερβάλλουν σε ό,τι αφορά την οργανωτική του συνοχή· ωστόσο, αν δεις τις θέσεις τους μία προς μία, η CPC είναι πραγματικά μια σοσιαλδημοκρατική επιτροπή.
Προφανώς, παραμένουν μέρος ενός κόμματος του κεφαλαίου, και δεν μπορούν να προωθήσουν όλα όσα θα ήθελαν. Αλλά αν μελετήσεις το πώς ψηφίζουν, θα διαπιστώσεις ότι είναι μάλλον πιο συνεπείς στην υπεράσπιση των σοσιαλδημοκρατικών αξιών απ' ό,τι οι Ευρωπαίοι ομόλογοί τους που ανήκουν στα κεντροαριστερά, λεγόμενα «εργατικά» κόμματα.
Σε αντίστοιχη κατεύθυνση, υπάρχει το νεοϋορκέζικο Κόμμα των Εργαζόμενων Οικογενειών (Working Families Party), ένα είδος εργατικού κόμματος που συχνά υποστηρίζει τους Δημοκρατικούς, αλλά έχει ρίζες στο επίσημο συνδικαλιστικό κίνημα. Ο κόσμος ξεχνά ότι υπάρχουν και αυτά στις ΗΠΑ, καθώς και ότι μεγάλο μέρος των προοδευτικών κινητοποιείται γύρω από συλλογικότητες όπως το MoveOn που είναι ουσιαστικά και αξιακά σοσιαλδημοκρατικό κίνημα. Το περιοδικό The Nation εκπροσωπεί αυτές τις τάσεις και κινήσεις.
Πηγαίνοντας αριστερότερα, αλλά πριν από τους σοσιαλιστές και την άκρα Αριστερά, υπάρχει αυτό το ενδιάμεσο στρώμα ανθρώπων που κάνουν δουλειά «βάσης» όπως το Labour Notes, η Ένωση Εκπαιδευτικών του Σικάγο, και άλλες αριστερές συνδικαλιστικές επιτροπές. (Αν και προφανώς πολλοί από τους συμμετέχοντες σε αυτές είναι σοσιαλιστές, οπότε η διαχωριστική γραμμή είναι κάπως αυθαίρετη.)
Στη σοσιαλιστική Αριστερά, υπάρχει πληθώρα μικρών ομάδων. Οι Δημοκράτες Σοσιαλιστές της Αμερικής είναι η μεγαλύτερη, με περίπου 6.000 εγγεγραμμένα μέλη, αν και μόλις οι 400 από αυτούς είναι κομματικά στελέχη, πολλά εκ των οποίων στη νεολαία -- απ' όπου προέρχομαι κι εγώ.
Η μεγαλύτερη ομάδα από άποψη στελεχιακού δυναμικού είναι η Διεθνής Σοσιαλιστική Οργάνωση (International Socialist Organization -ISO), με την οποία συνεργάζονται και πολλοί άνθρωποι γύρω από το Jacobin, παρότι είναι μέλη άλλων οργανώσεων. H ISO έχει περίπου 1.000 στελέχη. Επίσης υπάρχουν μικρότερες τροτσκιστικές ομάδες όπως η Σοσιαλιστική Εναλλακτική, η οποία εξέλεξε πρόσφατα έναν δημοτικό σύμβουλο στο Σιάτλ.
Έχουμε το Κομμουνιστικό Κόμμα και τα παρακλάδια του που έχουν μια τάση να επιδοκιμάζουν υποψηφίους των Δημοκρατικών και κεντροαριστερούς συνδικαλιστές… κι έτσι τους αναγκάζουν να μετακινούνται προς δεξιότερες θέσεις. Αλλά υπάρχει και η Αλληλεγγύη, άλλη μια μικρή οργάνωση, η οποία συμμερίζεται, όπως η ISO και το Jacobin, μια προσέγγιση ανοικοδόμησης του εργατικού κινήματος από τα κάτω.
Και φυσικά υπάρχουν τα μικρά παρακλάδια του Μαοϊκού Νέου Κομμουνιστικού Κινήματος από τις δεκαετίες του 1960 και του 1970.
* Τι πιστεύεις για τις τελευταίες αμερικανικές εκλογές;
Φαίνεται πως υπάρχει μια μεγάλη αναντιστοιχία μεταξύ του γεγονότος ότι οι ψηφοφόροι υποστηρίζουν προοδευτικές πρωτοβουλίες όπως η νομοθέτηση του ελάχιστου μισθού, η νομιμοποίηση των αμβλώσεων, ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών κ.ά., και των εκλογικών πλειοψηφιών που κατορθώνουν να εξασφαλίζουν οι Ρεπουμπλικάνοι. Νομίζω πως τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχει σημειωθεί μια αριστερή στροφή στην αμερικανική πολιτική, αλλά δεν έχει αποτυπωθεί λόγω ιδιαιτεροτήτων, όπως η πολύ χαμηλή συμμετοχή και ότι πολλοί από όσους ψηφίζουν είναι μεγαλύτερης ηλικίας και Λευκοί, που έχουν την τάση να ψηφίζουν συντηρητικά ούτως ή άλλως. Πέρα από αυτά, πρέπει να υποτιμήσουμε και τον ρόλο του μαγειρέματος των εκλογικών περιφερειών προς όφελος των Ρεπουμπλικάνων, όπως για παράδειγμα στην Πενσυλβάνια, όπου μόνο το 27% των βουλευτών είναι Δημοκρατικοί, αλλά στην κάλπη έβγαλαν περίπου 44%! Έτσι, το κράτος μοιάζει πολύ πιο «ρεπουμπλικανικό» απ' ό,τι στην πραγματικότητα είναι.
Πιστεύω ότι το Δημοκρατικό Κόμμα έχει μεγάλες ευθύνες για την κατάσταση αυτή, γιατί δεν προσφέρει στον κόσμο ένα πιο ηθικό όραμα, την ιδέα μιας πιο δίκαιης κοινωνίας, ένα σχέδιο πώς θα φτάσουμε εκεί. Το μόνο που πουλάνε οι Δημοκρατικοί στον κόσμο είναι το γεγονός ότι δεν είναι οι Ρεπουμπλικάνοι, το κλασικό κολπάκι των κεντρώων κομμάτων στα δικομματικά συστήματα.
Οι Ρεπουμπλικάνοι είναι πολύ πιο οργανωμένοι και πειθαρχημένοι σε ό,τι αφορά την ιδεολογία τους. Θεωρώ ότι αν οι Δημοκρατικοί πρόσφεραν πιο προοδευτικές εναλλακτικές, θα προσέλκυαν και περισσότερο κόσμο στις κάλπες. Όχι βέβαια ότι αυτό αρκεί: δεδομένης της φύσης της αμερικανικής πολιτικής, δεν το θέμα δεν είναι «να κατέβει η Αριστερά ανεξάρτητα για να συρρεύσει ο κόσμος στις γραμμές της», δεν αρκεί να κατεβάσεις υποψηφίους. Αντίθετα, πρέπει να δημιουργήσεις έναν ευρύτερο σχηματισμό που θα συναρθρώνει μεν σοσιαλδημοκρατικές αξίες, αλλά θα είναι οργανωμένος από σοσιαλιστές οι οποίοι θα μιλάνε με τον κόσμο στις γειτονιές και τους χώρους δουλειάς, διασφαλίζοντας την κυκλοφορία των ιδεών τους.
Συνεπώς, καθήκον μας είναι να διαχωρίσουμε τη βάση του Δημοκρατικού Κόμματος από την ολοένα και πιο τεχνοκρατική και δεξιά ηγεσία του. Με άλλα λόγια, πιστεύω πως υπάρχει σ' αυτή τη χώρα μια πλειοψηφία που θα υποστήριζε μια ευρεία προοδευτική πολιτική. Ωστόσο, δεν νομίζω πως υπάρχει αρκετή υποστήριξη για το σοσιαλιστικό σχέδιο (αυτό δεν συγκεντρώνει καν μια καταγεγραμμένη μειοψηφία), αλλά για ένα μελλοντικό σοσιαλιστικό κίνημα, ή για ένα κίνημα αντίστασης που προσπαθούμε να χτίσουμε. Αν καταφέρουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας να στρέψουμε ένα μικρό έστω ποσοστό του πληθυσμού προς την υποστήριξη των σοσιαλιστικών ιδεών αυτό θα ήταν μια σπουδαία νίκη.
Κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε έναν χώρο για τους συντρόφους από άλλα μέρη του κόσμου, επιτρέποντάς τους να γίνουν πολύ πιο προωθητικοί στους αγώνες τους, κι αυτό θα φέρει κι εμάς σε μια θέση από όπου που θα μπορούμε να πετύχουμε κι άλλη πρόοδο. Στη φάση που είμαστε είναι πολύ σημαντικό να κρατήσουμε ζωντανές τις σοσιαλιστικές ιδέες και να τις αρθρώσουμε με ξεκάθαρο τρόπο -- ο σοσιαλιστικός ορίζοντας πρέπει να βρίσκεται πάντα στη ματιά μας, δεν μπορούμε να συμμετέχουμε σε πλατιά κινήματα χωρίς να διατηρούμε τη γραμμή μας για το πώς μοιάζει η ταξική πολιτική και τι είδους εναλλακτική θέλουμε για τον καπιταλισμό.
* Υποστηρίζεις τον Μπέρνι Σάντερς για το χρίσμα του υποψηφίου των Δημοκρατικών;
Ναι. Έχω τους ενδοιασμούς μου για τις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών, καθώς δεν νομίζω ότι μπορούν πλέον να μετατραπούν σε κάποιου τύπου εργατικό κόμμα, αλλά απ' την άλλη έχεις έναν υποψήφιο που ονομάζει τον εαυτό του σοσιαλιστή να συγκεντρώνει πανεθνική δημοσιότητα. Το σοσιαλιστικό κίνημα στις ΗΠΑ είναι πάρα πολύ αδύναμο για να σπαταλήσει την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τα εκατομμύρια των ανθρώπων που ενδιαφέρονται για την προεκλογική εκστρατεία. Έχουμε πολύ λίγα να χάσουμε και πολλά και σημαντικά να κερδίσουμε από τη συμμετοχή μας στην εκστρατεία αυτή.
* Η τελευταία μου ερώτηση αφορά την ευρωπαϊκή Αριστερά, τον ΣΥΡΙΖΑ, τους Podemos.
Προφανώς, η ανάδυση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένας τεράστιος θρίαμβος για την παγκόσμια Αριστερά, αλλά η κατάσταση που βρίσκεται τώρα το κόμμα είναι πολύ δύσκολη. Η οπτική μου συμπίπτει σε αδρές γραμμές με αυτή της Αριστερής Πλατφόρμας. Θεωρώ ότι επείγει η προετοιμασία της εξόδου από την Ευρωζώνη, καθώς η μεταστροφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε κάτι προοδευτικό είναι απολύτως αδύνατη. Καταλαβαίνω ότι αυτό είναι εύκολο να το πεις και δύσκολο να το κάνεις, αλλά νομίζω ότι άνθρωποι όπως ο Κώστας Λαπαβίτσας προσφέρουν μια προοπτική που θα κρατήσει τον ΣΥΡΙΖΑ ζωντανό ως φάρο ελπίδας και αντίστασης στη λιτότητα, εντός και εκτός της Ευρώπης.
Όσον αφορά την τωρινή συγκυρία, ατανοώ πλήρως τη θέση στην οποία βρέθηκε ο Τσίπρας και η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, με την έννοια ότι αποδέχθηκαν το νέο πακέτο μέτρων λιτότητας αναγκαστικά και με μεγάλη δυσφορία. Δεν προσπάθησαν να το παρουσιάσουν σαν νίκη, και αυτό είναι σημαντικό.
Εντούτοις, η απουσία προετοιμασίας για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ δείχνει και τα ιδεολογικά όρια του αριστερού ευρωπαϊσμού, τον οποίο ενστερνίζονται δυστυχώς και πολλοί σύντροφοι από το Die Linke και άλλα κόμματα.
Η στάση αρχών που κρατούν πολλά από τα μέλη της Αριστερής Πλατφόρμας του ΣΥΡΙΖΑ, που έχουν φιλοξενηθεί κατά καιρούς στο Jacobin, φαίνεται να ανταποκρίνεται στην αναγκαία στρατηγική προσέγγιση και στην τολμηρή πολιτική που μπορεί να γίνει πλειοψηφική τόσο εντός του κόμματος όσο και ευρύτερα στην ελληνική κοινωνία. Στο βαθμό που μετράει, από κάποιον βρίσκεται τόσο μακριά, τους εύχομαι κάθε επιτυχία. Η μάχη ενάντια στους ταξικούς μας αντιπάλους δεν έχει τελειώσει, ούτε στην Ελλάδα ούτε πουθενά αλλού.
Επίσης υποστηρίζω τους Podemos. Δεν μου αρέσει το στυλ και η ρητορική της απεύθυνσής τους, αλλά αναγνωρίζω ότι συγκεντρώνουν μια ενέργεια που υπό άλλες συνθήκες δεν θα κατέληγε στην Αριστερά. Αυτό, πάντως, που θέλω να υπογραμμίσω είναι πως ένα κόμμα της Αριστεράς πρέπει να είναι κόμμα της εργατικής τάξης· «ο λαός» δεν έχει απαραιτήτως ενιαία ταξικά συμφέροντα. Καταλαβαίνω την ανάγκη ρητορικής απεύθυνσης στους πάντες, αλλά στον πυρήνα του το πρόγραμμα πρέπει να αντανακλά τις ανάγκες και τις προσδοκίες των εργαζομένων.
Τη συνέντευξη απομαγνητοφώνησε και μετάφρασε ο Δημήτρης Ιωάννου
1Οι Επιτροπές του Κογκρέσου είναι ανεπίσημες ομάδες εργασίας που προωθούν κοινές νομοθετικές ρυθμίσεις. Η CPC ιδρύθηκε το 1991 και αποτελεί τη μεγαλύτερη Επιτροπή της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΔημοκρατικούΚόμματος, αποτελούμενη από έναν Γερουσιαστή και 75 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων (Σ.τ.Μ.).
