Στην πολιτική έχει σημασία να κατανοείς την ουσία και να δίνεις όλη σου τη δύναμη στον κύριο στόχο, χωρίς όμως να αγνοείς ή να υποβαθμίζεις τις δευτερεύουσες αντιθέσεις. Να μπορείς να ξεχωρίσεις τις "κραυγές πολέμου" από την πραγματική διαπραγμάτευση. Έχει σημασία να μην παρασύρεται κανείς σαν μαθητούδι από τη μία ή την άλλη δήλωση, νομίζοντας πως από πίσω της κρύβεται μια πρόθεση υποχώρησης από τον κύριο στόχο.
Αν αποφύγεις την ήττα, μπορείς να ξαναπολεμήσεις, έλεγε ο Μακιαβέλι, γνωρίζοντας ενδεχομένως πως οι σύνθετες διαδικασίες δεν τελειώνουν σε μια στιγμή. Ποτέ καμιά μάχη δεν κερδήθηκε με περιχαράκωση...
"Καθαρές" μορφές πολιτικής δεν υπήρξαν ποτέ την Ιστορία. Δυναμική συνύπαρξη τάσεων, αντιλήψεων και πρακτικών, προσμείξεις με λιγότερο ή περισσότερο επικρατούσα άποψη υπάρχουν. Η πολιτική είναι πολυσύνθετη όσο δυναμική έννοια, κάτι σαν ένα αμάλγαμα που μεταβάλλεται ανάλογα με τους συσχετισμούς δύναμης, τα συμβάντα, τη συσσωρευμένη πείρα και τη δυναμική των πραγμάτων.
Η πολιτική είναι γίγνεσθαι, κίνηση και εξέλιξη στην οικονομία και στις κοινωνικές σχέσεις εξουσίας, στην κοινωνία των πολιτών, στους περιφερειακούς και διεθνείς συσχετισμούς ισχύος. Δεν είναι ένδειξη πολιτικής οξυδέρκειας να σπαταλώνται δυνάμεις σε δευτερεύουσες πλευρές του κεντρικού στόχου, ούτε είναι ένδειξη σοφίας το πολιτικό μπετόν που ταιριάζει σε εκείνο το αναθεματισμένο χρονοντούλαπο της Ιστορίας.
Άλλο, όμως, διαφορετικότητα των απόψεων, που είναι θεμιτή όταν υπάρχει μέτρο, και άλλο υποτίμηση της ιστορικότητας της περιόδου. Η ιστορικότητα αυτή σε κάνει να αναθεωρείς πλευρές της πολιτικής σου αν θέλεις να διαμορφώνεις τις εξελίξεις και να μη μείνεις στο περιθώριο. Εν προκειμένω, η διαμάχη για τις λεγόμενες ιδιωτικοποιήσεις έχει μια ιδιαίτερη σημασία που υπερβαίνει τη διαμάχη Αριστεράς - Δεξιάς, ιδιωτικών και δημόσιων αγαθών, ελέγχου ή όχι κρίσιμων υποδομών. Η διαμάχη αυτή εξελίσσεται μέσα σε ένα γεωπολιτικό πλαίσιο για τη χώρα, η έκβαση του οποίου δεν θα κριθεί μόνο από την αντιπαράθεση με τις νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις αλλά και από διακρατικές συμπράξεις που μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις.
Υπό την έννοια αυτή, η πολιτική μοιάζει σήμερα με βαριάντα περίπλοκων κινήσεων. Η ενίσχυση των ελληνορωσικών ή των ελληνοκινεζικών σχέσεων ενδυναμώνει τον ευρωπαϊκό ρόλο της χώρας, δεν τον υποβαθμίζει, όπως ενδεχομένως θα υποστήριζε μια ρηχή ανάλυση των εξελίξεων. Μόνο που πρέπει να υπάρχει συμφωνία ότι εντάσσονται σε αυτή την κατεύθυνση, την οποία θέλουν τόσο το Πεκίνο όσο και η Μόσχα. Η Ελλάδα για την Κίνα έχει σημασία κυρίως ως χώρα της Ε.Ε. Το ίδιο, αν και όχι στον ίδιο βαθμό, ισχύει και για τη Μόσχα. Οι ελληνορωσικές σχέσεις έχουν ιστορικό βάθος, αν και όχι πάντα το καλύτερο αποτέλεσμα.
Οφείλουμε, επομένως, να συνυπολογίζουμε τις γεωπολιτικές αυτές πλευρές όταν μιλάμε για τη μορφή που πρέπει να πάρουν οι οικονομικές συμπράξεις, που δεν αποτελούν ξεπούλημα, αλλιώς μόνοι μας θα υποβαθμίζουμε τις γεωπολιτικές μας δυνατότητες.
Σταύρος Καπάκος
