Του Νίκου Μαρκάτου*
Το υπό κατάργηση μοντέλο διοίκησης των ΑΕΙ (Νόμος Διαμαντοπούλου) ενισχύει την αδιαφάνεια στη διοίκηση των ιδρυμάτων, καθώς αντικατέστησε το συμμετοχικό και δημοκρατικό σύστημα με ένα αυταρχικό σύστημα «φωτισμένης δεσποτείας». Συνολικά η φιλοσοφία συγκρότησης της διοικητικής πυραμίδας στα ΑΕΙ μετετράπη από δημοκρατική εκ των κάτω, σε αριστοκρατική εκ των άνω, ενώ διατηρούνται νοοτροπίες φαυλότητας και συναλλαγής.
Την περασμένη εβδομάδα επιχειρήθηκε από αγαπητούς συναδέλφους μια προσπάθεια (μέσω συλλογής υπογραφών) στήριξης του αποτυχόντος θεσμού των Συμβουλίων Ιδρύματος (ΣΙ) και μάλιστα με την επίκληση ανακριβών, δήθεν θετικών ιδιοτήτων τους. Να θυμίσουμε λοιπόν ότι τα ΣΙ εκλέχτηκαν χωρίς τη συμμετοχή σπουδαστών και εργαζομένων και με... ηλεκτρονική ψηφοφορία. Ακόμα χειρότερα, τα μέλη του ΣΙ που εκλέχτηκαν ως άνω επέλεξαν άλλα τόσα μέλη (τους φίλους τους;) δημιουργώντας έτσι τη... δημοκρατική πλειοψηφία τους! Εκτός όμως από την ως άνω «δημοκρατική εκλογή» του, το ΣΙ έχει και άλλες εντελώς. πρωτότυπες δημοκρατικές λειτουργίες. Για παράδειγμα, το ΣΙ προεπιλέγει τους υποψηφίους πρυτάνεις! Με άλλα λόγια, καταργεί το ΔΙΚΑΙΩΜΑ του κάθε μέλους ΔΕΠ να εκτεθεί στην αποδοχή/απόρριψη των εκλεκτόρων! Σύστημα δηλαδή όμοιο με εκείνο που οδήγησε δεκάδες χιλιάδες στους δρόμους του Χονγκ Κονγκ για να διαμαρτυρηθούν γιατί η κινέζικη κυβέρνηση ήθελε να προεπιλέξει υποψηφίους. Εκείνοι το θεώρησαν εμπαιγμό για τη δημοκρατία, οι συλλέγοντες όμως υπογραφές στη χώρα μας «πνευματικοί άνθρωποι» το επικροτούν, ενώ αυτό και από μόνο του μετατρέπει την πανεπιστημιακή αυτοτέλεια σε ελεγχόμενη ολιγαρχία. Επιπλέον, το Συμβούλιο, που αποφασίζει για τα πάντα, δεν λογοδοτεί, ούτε ενημερώνει για τις αποφάσεις του τα χιλιάδες μέλη ενός πανεπιστημίου, ενώ ο πρύτανης δεν έχει καν δικαίωμα να ζητήσει στοιχεία από αυτό (Άρθρο 8, παρ. 19)!
Επί της πραγματικότητας τώρα, τα ΣΙ επιτέλεσαν μέχρι σήμερα μηδενικό δημιουργικό έργο, και απλώς προσπάθησαν να βοηθήσουν τις απελθούσες κυβερνήσεις στη διάλυση του πανεπιστημιακού διοικητικού μηχανισμού με τις διαθεσιμότητες και απολύσεις, δρώντας ως μηχανισμοί έλεγχου στην επιχειρηθείσα χειραγώγηση των ΑΕΙ, ελέγχοντας και αποκλείοντας τους αντιπάλους του νόμου, ενώ προσπάθησαν να δυναμιτίσουν και τις μεγαλειώδεις απεργιακές κινητοποιήσεις. Ο θεσμός λοιπόν αυτός είναι και περιττός και επικίνδυνος. Και μη μου πείτε ότι ψηφίστηκε από 250 τόσους βουλευτές γιατί θα σας απαντήσω ότι είναι ακριβώς εκείνοι που ψήφισαν τα Μνημόνια και μας οδήγησαν στη χρεοκοπία και τον διεθνή διασυρμό, ενώ ως αριθμός ήταν εκείνοι που τόσα χρόνια οδηγούσαν τη χώρα στην κατάρρευση, εκείνοι που ο λαός απέρριψε ζητώντας ριζικά διαφορετική πολιτική. Η εξαγγελθείσα κατάργηση των ΣΙ είναι λοιπόν θετική και τη στηρίζουμε και μαζί της ελπίζουμε ότι θα έρθει σύντομα και η πλήρης κατάργηση του Νόμου.
Ως πανεπιστημιακοί δάσκαλοι (και ο υπουργός μαζί ως ένας από εμάς), οφείλουμε να δεσμευτούμε για τη διατήρηση ενός δημοκρατικού δημόσιου πανεπιστημίου, παραγωγού των δυνάμεων αμφισβήτησης και κοινωνικής προόδου, στην υπηρεσία της κοινωνίας και όχι των οργανωμένων συμφερόντων και εκείνων που εξευτέλισαν τη χώρα.
* Ο Νίκος Μαρκάτος είναι ομότιμος καθηγητή ΕΜΠ, τ. πρύτανης
