ΤΗΣ ΙΛΕΑΝΑΣ ΣΑΚΚΑ*
Στο φύλο της "Αυγής" 15.3.2015 και στη συνέντευξη του αναπληρωτή υπουργού Υγείας κ. Ξανθού υπήρξε αναφορά και στην οργάνωση του χρόνου εργασίας των γιατρών.
Αρχικά θέλω να παρατηρήσω ότι η σχετική οδηγία της Ε.Ε. αφορά το σύνολο των επαγγελματιών Υγείας, και όχι μόνο τους γιατρούς. Άρα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη για εφαρμογή της στο σύνολο των εργαζομένων στα νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, ΕΚΑΒ, προνοιακά ιδρύματα, κ.α.
Στη συνέχεια, επιτρέψτε μου να παραθέσω το κείμενο που, η υπογράφουσα το άρθρο, κατέθεσα για λογαριασμό της ΑΔΕΔΥ στο Συμβούλιο Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας και το οποίο συνοδεύει την εθνική έκθεση του Συμβουλίου προς την αρμόδια επιτροπή της Ε.Ε., η οποία και ζήτησε τη σχετική έκθεση.
Είχε προηγηθεί παρόμοια έκθεση για την πορεία εφαρμογής 19 συνολικά Οδηγιών, όπου πάλι η υπογράφουσα είχε καταθέσει κείμενο για λογαριασμό τής ΑΔΕΔΥ. Με βάση αυτό το κείμενο η αρμόδια επιτροπή της Ε.Ε. ζήτησε σχετική έρευνα από ανεξάρτητη αρχή για να διαπιστώσει αν όσα αναφέρονται στο κείμενο της ΑΔΕΔΥ έχουν βάση. Το πόρισμα αυτής της έρευνας έχει ολοκληρωθεί και στον μήνα που διατρέχουμε θα υπάρξει ίσως παραπομπή της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, γιατί για 30 χρόνια από την ψήφιση του ν. 1568/85 εναρμονίζεται η χώρα μας με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και ουδέν άλλο.
Να σημειώσω ότι και για τις δύο εκθέσεις η ΑΔΕΔΥ ήταν η μόνη από τους κοινωνικούς εταίρους που κατέθεσε σχετικό κείμενο, που ενσωματώθηκε στην εθνική έκθεση.
Το κείμενο της ΑΔΕΔΥ για την οργάνωση του χρόνου εργασίας έχει ως εξής
«Η χώρα μας, με τα Προεδρικά Διατάγματα 88/99 και 76/2205, εναρμονίστηκε με το περιεχόμενο της Οδηγίας 2003/88.
Η εναρμόνιση, όμως, αυτή δεν επέφερε και εφαρμογή των σχετικών διατάξεων στους χώρους εργασίας του δημόσιου τομέα.
Ιδιαίτερα σε εκείνους τους χώρους που οι εργαζόμενοι-ες εργάζονται σε εναλλασσόμενη βάρδια και οι υπηρεσίες είναι συνεχούς λειτουργίας.
Για μεγάλο διάστημα υπήρξε ιδιαίτερη ένταση και αγωνιστική δραστηριότητα με αίτημα την εφαρμογή των διατάξεων για το μεσολαβούν διάστημα από τη μία βάρδια στην άλλη, για τη χορήγηση της εβδομαδιαίας άδειας και της ετήσιας άδειας.
Παρά την πίεση του συνδικαλιστικού κινήματος, ιδιαίτερα των νοσοκομειακών γιατρών, αντί το Δημόσιο, συγκεκριμένα το υπουργείο Υγείας, ως εργοδότης να προχωρήσει στη σταδιακή εφαρμογή των Π. Δ/των 88/99 και 76/05 για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας στον χώρο της Υγείας, δύο φορές με νομοθετικές παρεμβάσεις ανέστειλε την εφαρμογή τους, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Το 2009 με τον Ν. 3754, άρθρο 5 του υπουργείου Υγείας και υπουργό τον σημερινό Επίτροπο της Ε.Ε. για θέματα μετανάστευσης και ιθαγένειας κ. Αβραμόπουλο, υπήρξε πρόβλεψη για πρόσληψη γιατρών εντός του πρώτου εξαμήνου από την έναρξη ισχύος του (11.3.2009), ώστε από 1.7.2009 οι εφημερίες των γιατρών να μην υπερβαίνουν τις επτά (7) ενεργές η έντεκα (11) παντός τύπου τον μήνα.
Πέντε χρόνια μετά, αυτή η διάταξη του νόμου μένει ανενεργός και οι νοσοκομειακοί γιατροί συνεχίζουν να εργάζονται 80-100 ώρες τον μήνα.
Και στους/στις άλλους/άλλες επαγγελματίες υγείας η κατάσταση είναι απαράδεκτη.
Είναι σύνηθες το φαινόμενο της εκτέλεσης δύο 8/ώρων το 24/ωρο, χωρίς τη μεσολάβηση των 11 ωρών ανάπαυσης. Είναι άπειρος ο αριθμός των οφειλομένων ημερών εβδομαδιαίας ανάπαυσης για χρόνια τώρα, όπως, επίσης, είναι σύνηθες η ετήσια άδεια να σπάει στα τρία με την επίκληση της ιδιαιτερότητας του χώρου της Υγείας.
Δυστυχώς αυτή η καταστρατήγηση της Οδηγίας 2003/88 ΕΚ έχει ως αφετηρία διάταξη του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα, όπου αναφέρεται ότι δύναται ο εργοδότης σε ειδικές περιπτώσεις να μη τηρεί τα προβλεπόμενα.
Αυτή η διάταξη έγινε καθεστώς και παραβλέπονται όλα τα υπόλοιπα.
Δεν συμφωνούμε με το περιεχόμενο της έκθεσης, στο κεφάλαιο 4. Μέθοδοι παρακολούθησης-προβλήματα που προέκυψαν, όπου αναφέρεται δυσχέρεια στην εφαρμογή στα δημόσια νοσοκομεία, ειδικότερα στην απασχόληση ειδικευομένων και ειδικευμένων γιατρών και τη διάρκεια της νυχτερινής εργασίας. Όπως πιο πάνω αναφέραμε, δεν είναι ζήτημα δυσχέρειας, είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης και σωστής στελέχωσης των υπηρεσιών Υγείας με τον απαραίτητο αριθμό επαγγελματιών Υγείας και τέτοια βούληση όχι μόνο δεν υπήρξε, αλλά πολεμήθηκε το αίτημα εφαρμογής της Οδηγίας.
Το φαινόμενο εργασιακής εξουθένωσης (burn out) είναι μόνιμο και δεν υπάρχουν στοιχεία καταγραφής για τις επιπτώσεις στην υγεία των εργαζομένων.
Και αυτό, γιατί στον δημόσιο τομέα, τα ΝΠΔΔ και τους ΟΤΑ δεν έχουν εφαρμογή οι θεσμοί των επαγγελματικών ασθενειών και των εργατικών ατυχημάτων και δεν εφαρμόζεται πρωτόκολλο καταγραφής τους. Οι δε επιθεωρητές εργασίας ελάχιστες δυνατότητες παρέμβασης έχουν, αφού η πολιτεία ψηφίζει νόμους και από την άλλη αρνείται να τους εφαρμόσει.
Συγχρόνως αφαιρεί με νόμο τη δυνατότητα από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς να επιβληθούν πρόστιμα, για να μην αναφέρουμε ότι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί δεν έχουν δικαιοδοσία ελέγχου για την οργάνωση του χρόνου εργασίας και την εφαρμογή της Οδηγίας στο Δημόσιο.
Αυτή η εικόνα συναντάται και στα σώματα ασφαλείας, το Λιμενικό, την Πυροσβεστική και όπου λειτουργούν υπηρεσίες με εναλλασσόμενη βάρδια.
Η ανεξέλεγκτη οικονομική δραστηριότητα στο όνομα του ξεπεράσματος της κρίσης επιφέρει βαριά πλήγματα σ' όλη τη σφαίρα προστασίας του ανθρώπου. Είτε αυτό είναι εργασία σταθερή με πλήρη μισθολογικά και ασφαλιστικά δικαιώματα, είτε γενικότερα στην ποιότητα ζωής, όπου εντάσσεται το περιβάλλον και η προστασία της υγείας του πληθυσμού.
Η εφαρμογή των μέτρων του Μνημονίου στην απασχόληση έχει αυξήσει κατακόρυφα την καταστρατήγηση σημαντικών εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Τα νέα οργανογράμματα των υπουργείων και των δημόσιων φορέων καταργούν Διευθύνσεις, Τμήματα, μειώνουν τη σύνθεση του προσωπικού.
Στο πλαίσιο αυτό η Διεύθυνση Συνθηκών και Υγιεινής της Εργασίας υποβαθμίζεται σε Γραμματεία, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την παρακολούθηση εφαρμογής των Οδηγιών και όχι μόνο.
Για την ΑΔΕΔΥ θεωρείται υποτίμηση όχι μόνο για τη διεύθυνση αλλά και για την τύχη των θεμάτων που σχετίζονται με την Υγεία, την υγιεινή και την ασφάλεια στην εργασία.
Διαφωνούμε, επίσης, με το περιεχόμενο της έκθεσης στο κεφάλαιο 9. Προοπτικές, όπου ζητείται αποσαφήνιση για τις βάρδιες.
Θεωρούμε ότι αν υπήρχε η κατάλληλη στελέχωση των υπηρεσιών και υπηρετούσε ο απαραίτητος αριθμός εργαζομένων, δεν θα χρειαζόταν αποσαφήνιση.
Αν στον χώρο του Δημοσίου υπήρχαν δομές για την Υγεία, την υγιεινή και την ασφάλεια των εργαζομένων, ίσχυε ο θεσμός των επαγγελματικών ασθενειών και των εργατικών ατυχημάτων και εφαρμοζόταν πρωτόκολλο καταγραφής τους θα υπήρχαν και τα απαραίτητα συμπεράσματα.
Από την εμπειρία μας αναφέρουμε ότι η υπέρβαση του ωραρίου σε μόνιμη βάση, σε συνάρτηση με απουσία εβδομαδιαίας ανάπαυσης και χορήγησης διακεκομμένης και σε τρία-τέσσερα μέρη της ετήσιας άδειας έχει ως συνέπεια καρδιαγγειακές παθήσεις, ψυχικές παθήσεις, κ.α.,όπως στην βιβλιογραφία της ιατρικής της εργασίας καταγράφονται.
Δεν είμαστε αισιόδοξοι-ες ότι στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης και της αυστηρής τήρησης των κανόνων των Μνημονίων που επιβλήθηκαν στη χώρα μας τα ζητήματα εφαρμογής των Οδηγιών θα τύχουν ευνοϊκής μεταχείρισης, αφού δεν υπήρξε εφαρμογή τους το προηγούμενο διάστημα.
Εάν η αρμόδια επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενδιαφέρεται, πράγματι, για την ουσιαστική εφαρμογή των Οδηγιών για την προστασία της υγείας και της σωματικής ακεραιότητας των εργαζομένων θα πρέπει να παρέμβει όπου δει και να επισημάνει ότι λιτότητα και υγεία και ασφάλεια στην εργασία είναι δύο εκ διαμέτρου αντίθετες έννοιες, όπου η πρώτη αντιστρατεύεται και καταστρατηγεί τη δεύτερη».
* Η Ιλεάνα Σακκά είναι εκπρόσωπος της ΑΔΕΔΥ στο ΣΥΑΕ
