Του Αλέξανδρου Μπίστη
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η κυβέρνηση πέτυχε μια πρωτοφανή διαδικασία διαπραγμάτευσης, σε ένα απολύτως αρνητικό περιβάλλον, με απολύτως αρνητικούς συσχετισμούς. Μια διαπραγμάτευση σκληρή και δημόσια, στο όνομα και ενώπιον του ελληνικού λαού, με συγκεκριμένες εναλλακτικές προτάσεις και με πρωτόγνωρη λαϊκή υποστήριξη. Το ασφυκτικό πλαίσιο της διαπραγμάτευσης δεν μας ήταν άγνωστο, αντίθετα, με αυτό ως δεδομένο, διαμορφώθηκε η προεκλογική ρητορική και η διαπραγματευτική τακτική μας.
Κι έτσι φτάσαμε σήμερα να έχουμε καλά και κακά νέα.
Τα καλά νέα είναι ότι μια χώρα δεμένη χειροπόδαρα νομικά και καταχρεωμένη οικονομικά γλίτωσε, προσωρινά τουλάχιστον, τον στραγγαλισμό με αυτή τη μεταβατική συμφωνία - γέφυρα1. Κέρδισε χρόνο και, με την περιβόητη «δημιουργική ασάφεια», κέρδισε και κάποιον χώρο, ο οποίος πρέπει να συγκεκριμενοποιηθεί άμεσα για να προχωρήσει το νομοθετικό έργο της νέας κυβέρνησης2.
Τα κακά νέα είναι ότι, απ' ό,τι φαίνεται, πρόκειται για μια προβληματική συμφωνία. Κάθε συμφωνία κρίνεται, ασφαλώς, εκ του αποτελέσματος. Επειδή όμως η Ιστορία δεν ξαναγράφεται κάθε μέρα από την αρχή, κρίνεται και διά της σύγκρισης του τελικού αποτελέσματος με τις αρχικές θέσεις προ διαπραγμάτευσης3.
Το κύριο πρόβλημα, όμως, είναι ότι πάνω στο μομέντουμ της νίκης και της λαϊκής αποδοχής η κυβέρνηση υπέκυψε στον εκβιασμό για τις τράπεζες, ενώ γνώριζε εξαρχής ότι εκεί θα κρινόταν η έκβαση των διαπραγματεύσεων και υποστήριζε πως πιθανή κατάρρευσή τους θα αποτελούσε κυρίως πρόβλημα για την ίδια την Ευρωζώνη και δευτερευόντως για τη χώρα μας.
Αν πλέον αυτή η θέση έχει αντιστραφεί, αν δηλαδή μια πιθανή κατάρρευση των τραπεζών έχει μετατραπεί κυρίως σε δικό μας πρόβλημα και δευτερευόντως σε πρόβλημα του αντιπάλου, τότε χρειάζεται να εξηγηθεί άμεσα, πειστικά και τεκμηριωμένα πώς αυτός ο εκβιασμός δεν θα επαναληφθεί εν όψει της οριστικής νέας συμφωνίας του καλοκαιριού. Αυτός άλλωστε ο εκβιασμός οδήγησε τις προηγούμενες κυβερνήσεις στα Μνημόνια, ενώ η ρητή απόρριψή του αποτέλεσε βασικό εκλογικό πλεονέκτημα του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι αρνητικοί συσχετισμοί εντός των θεσμών δεν θα αλλάξουν, τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι, ενώ οι πιέσεις και οι εκβιασμοί θα εντείνονται όσο πλησιάζει ο καιρός της οριστικής συμφωνίας. Μοναδικά όπλα της κυβέρνησης για να διατηρήσει τη λαϊκή υποστήριξη είναι η αλήθεια και το νομοθετικό έργο της.
Κατά συνέπεια, απαιτείται άμεσα αναλυτικός απολογισμός για τα κέρδη και τις υποχωρήσεις στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, με απόλυτη ειλικρίνεια και χωρίς καμία προσπάθεια εξωραϊσμού της κατάστασης. Επιπλέον, απαιτείται παρουσίαση και προετοιμασία του σχεδίου ανατροπής του τραπεζικού εκβιασμού, όποιο κι αν είναι αυτό.
Μόνο έτσι μπορεί να είναι ο λαός συμμέτοχος, συμπαραστάτης και συνυπεύθυνος στην όποια συμφωνία θα επιτευχθεί τον Ιούνιο, την οποία οφείλουμε να δεσμευτούμε πως θα την εγκρίνει ο ίδιος πριν την υπογράψει η κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση, η πρωτόγνωρη κοινωνική αποδοχή της κυβέρνησης δεν πρέπει να δημιουργήσει εφησυχασμό ή να οδηγήσει σε επιλογές που θα αποξενώνουν τον κόσμο της Αριστεράς.
Η κυβέρνηση, εκ των πραγμάτων, θα κληθεί να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα κοινωνικής σωτηρίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν θέλει να την υποστηρίξει ουσιαστικά, αλλά και να διαφυλάξει εμπράκτως τον αυτόνομο και διακριτό ρόλου του κόμματος από την κυβέρνηση, δεν μπορεί να πάει πίσω από τις συλλογικές αποφάσεις του, όσο κι αν υποχωρεί από αυτές η κυβέρνηση.
Το κόμμα οφείλει να υπερασπίζεται και να βαθαίνει το πρόγραμμά του για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας και την κοινωνική χειραφέτηση, αλλά και να συμβάλλει στην προετοιμασία του εναλλακτικού σχεδίου που θα αποτρέψει νέο εκβιασμό, καθιστώντας σαφές πως η κυβέρνηση δεν έχει μόνο να διαπραγματευθεί με τους δανειστές, αλλά ότι σ' αυτή τη διαπραγμάτευση δεσμεύεται πραγματικά από όσα δίκαια υποσχέθηκε στην ελληνική κοινωνία.
Το κόμμα μας, τέλος, οφείλει, ελέγχοντας την κυβέρνηση, να προστατεύσει την υπόθεση της Αριστεράς παγκοσμίως, καθώς η πρωτόγνωρη υπερηφάνεια και συγκίνηση που συνεπήρε την ελληνική κοινωνία μπορεί να εξαφανιστεί όσο γρήγορα δημιουργήθηκε αν ανατραπεί η αίσθηση της ειλικρινούς προσπάθειας από την αίσθηση της αμετάκλητης ήττας.
* O Αλέξανδρος Μπίστης είναι πολιτικός επιστήμονας, συντονιστής της Επιτροπής Πολιτικού Σχεδιασμού / Κ.Ε. ΣΥΡΙΖΑ
(twitter: @albist)
1 Πολ Κρούγκμαν, Τι κέρδισε η Ελλάδα, "Αυγή", 27/02/15, /article/5347559/pol-krougkman-ti-kerdise-i-ellada
2 Ετιέν Μαλιμπάρ - Σάντρο Μετζάντρα, O ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει χρόνο και χώρο, https://left.gr/news/o-syriza-kerdizei-hrono-kai-horo
3 Σπύρος Λαπατσιώρας, Γιάννης Μηλιός, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Μόνη διέξοδος η φυγή προς τα εμπρός!, http://t.co/xpJ0NoV9QF
