Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
18.2°C21.8°C
2 BF 49%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
19 °C
17.0°C20.3°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C16.6°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
17.1°C19.1°C
5 BF 37%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C17.1°C
2 BF 56%
Τι πραγματικά συνέβη στις Βρυξέλες: μια ανάγνωση
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Τι πραγματικά συνέβη στις Βρυξέλες: μια ανάγνωση

Πρακτικά, στις Βρυξέλλες αναμετρήθηκαν δύο πλευρές. Η ελληνική, η οποία μπήκε στη διαπραγμάτευση επιθετικά με σκοπό να κερδίσει την εφαρμογή του προγράμματός της, και η γερμανική μαζί με τους πιστούς συμμάχους της, η οποία, παρά την επιθετική της ρητορική, παρατάχθηκε αμυντικά με στόχο να μην χάσει. Τελικά η ελληνική πλευρά υποχώρησε σημαντικά και σε αυτή τη φάση άφησε πίσω της ικανό μέρος από το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης. Από την πλευρά της όμως και η γερμανική πλευρά απέσυρε, εκτός των άλλων, δύο θεμελιακά στοιχεία της ηγεμονίας που είχε χτίσει τα τελευταία κοντά 20 χρόνια στη βάση της λιτότητας. Πράγματι, για πρώτη φορά η Γερμανία υποχρεώθηκε α) να αναγνωρίσει ότι οι συμφωνίες είναι διαπραγματεύσιμες και β) ότι η διαπραγμάτευση γίνεται στο έδαφος της πολιτικής και όχι της τεχνοκρατίας.

Επί της ουσίας τα παραπάνω σημαίνουν και κατάργηση των Μνημονίων, της τρόικας που ξέραμε, των Φούχτελ, των Ράιχενμπαχ κ.λπ. Στο εξής η διαπραγμάτευση θα αφορά πολιτικές για ελλείμματα και πλεονάσματα και όχι μέτρα. Αυτά είναι δουλειά των εθνικών κυβερνήσεων, μας τόνισε χαρακτηριστικά ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών συνεπικουρούμενος έμμεσα από τον Γάλλο ομόλογό του. Προδήλως αυτές είναι σημαντικές ρωγμές σε ακρογωνιαίους λίθους της ανελαστικής νεοφιλελεύθερης πολιτικής που κυριαρχεί στους κόλπους της Ε.Ε.

Η έκβαση της διαπραγμάτευσης μάλλον δείχνει «ισοπαλία» προς το παρόν και αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι η τελική συμφωνία, όπου αποτυπώθηκε ο συσχετισμός της στιγμής, είναι προδήλως ασαφής. Στην πράξη αυτό που έγινε στις Βρυξέλλες ήταν ο ορισμός του γηπέδου όπου θα εκτυλιχθεί στη διάρκεια των επομένων τεσσάρων μηνών η πραγματική συζήτηση επί συγκεκριμένων πολιτικών και πρακτικών.

Εν όψει αυτής της διαπραγμάτευσης, τα πλεονεκτήματα της γερμανικής πλευράς είναι σημαντικά. Ανάμεσά τους η στάγδην εκταμίευση των οφειλομένων, η στήριξη των συμμάχων της όπως ο Ραχόι, η ρεβανσιστική στάση των ηγετικών ομάδων Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, η αντιπαλότητα προς την κυβέρνηση της συντηρητικής και μάλλον ανώριμης πτέρυγας της Αριστεράς (ΚΚΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ), καθώς και η αναμενόμενη κυβερνητική κόπωση.

Στον αντίποδα η ελληνική πλευρά αναμένει -και μάλλον με ψηλό βαθμό βεβαιότητας- ότι η αλλαγή στον συσχετισμό των δυνάμεων που παρατηρήθηκε στις Βρυξέλλες, αλλά και η λαϊκή συναίνεση θα ενισχύονται στον βαθμό που αυτή θα επιτυγχάνει τους στόχους της, κυρίως σε ό,τι αφορά την αναμέτρησή της με το λαθρεμπόριο, τη φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή, τις χρόνιες παθογένειες της δημόσιας διοίκησης και γενικότερα του πολιτικού συστήματος, καθώς και με τη λήψη φιλολαϊκών μέτρων, όπως η έστω και μερική, έστω και προοδευτική αποκατάσταση μισθών, συντάξεων και δικαιωμάτων (ανάμεσά τους η μετενέργεια, οι συλλογικές συμβάσεις κ.ά).

Δύο ακόμα στοιχεία έγιναν πρόδηλα στη διάρκεια αυτής της περιπέτειας. Το πρώτο έχει να κάνει με τον τρόμο απέναντι στο Grexit που εκδήλωσαν όλοι οι βασικοί παίκτες της παγκόσμιας σκηνής, παρ' όλους τους περί του αντιθέτου παλικαρισμούς, ιδίως των Γερμανών. Το δεύτερο σχετίζεται με τη σύμπλευση κόντρα στη λιτότητα που δειλά εκδηλώθηκε τούτο το εικοσαήμερο πρωτίστως από την Ιταλία και έως ένα βαθμό από τη Γαλλία, ενώ σημαντικές κρίνονται και οι πανευρωπαϊκές εκδηλώσεις στήριξης της κυβέρνησης από κινήματα, οργανώσεις, κείμενα οικονομολόγων κ.λπ.

Βέβαια είμαστε ακόμα μακριά από τη στέρεη συμμαχία του Νότου που επεδίωξε ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως η μάχη της κυβέρνησης επέτρεψε να διαφανούν και άλλες ρηγματώσεις στο οικοδόμημα, όπως αυτές ανάμεσα στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, το Βερολίνο και την Ουάσιγκτον. Μοιάζει ωσάν η λιτότητα να οδηγείται αναπόφευκτα σε ένα τέλος, και αυτό το αντιλαμβάνεται πρώτη από όλους η γερμανική πλευρά, η οποία αποδύεται σε μάχες οπισθοφυλακής, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι αυτές θα είναι αναίμακτες, ενώ κάμποσες δεν θα είναι και νικηφόρες.

Πράγματι, μόνο ως δείγματα εκνευρισμού μιας ελίτ που αρχίζει να αντιλαμβάνεται έστω και αμυδρά την αστάθεια μπορούν να εκληφθούν οι απίστευτες αντιδράσεις του Σόιμπλε, που άλλοτε λυπάται τους Έλληνες, άλλοτε τους θεωρεί ηλίθιους, άλλοτε δεν θέλει το κακό τους και άλλοτε επιθυμεί να τους τιμωρήσει παραδειγματικά. Φαίνεται ότι το οικονομοπολιτικό εγχείρημα της λιτότητας δεν είναι σε θέση να απορροφήσει τριγμούς, ενώ και οι «αντίπαλοι» εντός των τειχών, όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία κ.ά., έχουν πλέον ισχυρό οικονομικό και γεωπολιτικό συμφέρον να την αποδομήσουν. Η διεθνοποίηση της αντιπαράθεσης πιστώνεται στην κυβέρνηση.

Ωστόσο η ελληνική πλευρά εμφάνισε και σοβαρές διαπραγματευτικές αδυναμίες. Παρατηρώντας τα πράγματα από μακριά, μοιάζει να μην έγινε πλήρως αντιληπτό το μέγεθος του τρόμου των αντιπάλων έναντι του Grexit και αυτή η απειλή δεν χρησιμοποιήθηκε παρά μονάχα την τελευταία στιγμή από τον Δραγασάκη. Έπειτα η ελληνική πλευρά δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει τις πιέσεις σχετικά με τη ρευστότητα και εγκλωβίστηκε στις ασφυκτικές ημερομηνίες που οργάνωσαν οι Γερμανοί με τους ντόπιους συμμάχους τους. Η διαπραγματευτική ομάδα εμφανίστηκε μάλλον απροετοίμαστη απέναντι σε αυτή την αναμενόμενη και άρα εν δυνάμει προβλεπόμενη πολιτική πρακτική

Κοντολογίς, μπροστά μας ανοίγει περίοδος συνεχούς και επίπονης διαπραγμάτευσης βήμα το βήμα. Αναγκαία συνθήκη επιτυχίας αυτής της προσπάθειας είναι η διαρκής και ορθή εκτίμηση του συσχετισμού των δυνάμεων με την ταυτόχρονη προσήλωση των διαπραγματευτών (χωρίς όμως στενοκέφαλη εμμονή) στους προγραμματικούς στόχους του ΣΥΡΙΖΑ. Αναφορικά με αυτό το τελευταίο θετικά θα πρέπει να εκλαμβάνονται οι δισταγμοί, οι ενστάσεις και οι αντιρρήσεις που αναπτύσσονται μέσα στον χώρο του κόμματος, εφόσον βέβαια λαμβάνονται υπόψη οι συσχετισμοί δυνάμεων, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κυβέρνηση και όχι αντιπολίτευση και, τέλος, δεν απηχούν ιδιοτελείς προσωπικές στρατηγικές, όπως πολλές φορές έχει συμβεί κατά το παρελθόν.

Γ. Στάμου, Δ. Ψύλλος, Ρ. Καλφακάκου

(Θεσσαλονίκη, Ο.Μ. Πανεπιστημιακών)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL