Αγαπητή Ευγενία,
Ρωτάς κι εσύ εναγωνίως τι γίνεται στις κοινωνίες. Από ένα επιμέρους αίτημα, από μια θεματική διαμαρτυρία, τοπικά προσδιορισμένη, έχουμε γενικευμένες κοινωνικές εξεγέρσεις που αγκαλιάζουν το σύνολο της χώρας και αποκτούν μεγάλο εύρος περιεχομένου. Το πιο εντυπωσιακό: εξαπλώνονται με ασύλληπτη ταχύτητα. Βέβαια, είναι το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που μεταφέρουν την είδηση και την εικόνα. Είναι γενικώς η τεχνολογία των μίντια. Όμως σκέφτομαι πως αυτή είναι η μία πλευρά. Οι αιτίες πάνε βαθιά στα σπλάχνα των κοινωνιών. Σωρεύονται τα προβλήματα και οι ανάγκες της πλειονότητας των πολιτών. Σωρεύονται και παραμένουν άλυτα. Συχνά η ανομία και η κοινωνική αδικία βασιλεύουν. Η αλαζονεία της εξουσίας ξενίζει. Εμφυτεύονται αντιδημοκρατικές μέθοδοι μέσα στη δημοκρατία.
Κι όμως, αν δεις τα αιτήματα-συνθήματα, οι άνθρωποι ζητούν το αυτονόητο: δουλειά, αξιοπρεπή αμοιβή, σύστημα υγείας και παιδείας, καθαρό νερό, προστασία του πράσινου, προσιτό ναύλο στα μέσα μεταφοράς, συνθήκες κατοικίας. Και συγχρόνως, χρηστή οικονομική διαχείριση, πάταξη της διαφθοράς στη Δημόσια Διοίκηση, δημοκρατικές ελευθερίες. Αναδεικνύουν τις ασθένειες και τις στρεβλώσεις του πολιτικού συστήματος, αντιτίθενται στον σφετερισμό του παραγόμενου πλούτου από μια ελίτ. Δηλαδή, ζητούν απλά και καθημερινά πράγματα, τα οποία έπρεπε η πολιτεία να εγγυάται.
Και πού είναι η τελευταία; Δες το δικό μας παράδειγμα. Παρέδωσε ή παραδίδει όλα τα εργαλεία με τα οποία ασκείται κοινωνική πολιτική στο αδηφάγο ιδιωτικό κεφάλαιο, ντόπιο και ξένο. Η ιδεοληψία της «ελεύθερης αγοράς» και η λατρεία της «επιχειρηματικότητας», με την ταυτόχρονη αποδόμηση των κοινωνικών λειτουργιών του κράτους, οδηγούν σε αδιέξοδο πλατιά στρώματα του πληθυσμού. Δημιουργούν συνθήκες ασφυξίας.
Όσο ο μονεταρισμός κρατάει τα σκήπτρα τόσο επιδεινώνεται η κατάσταση. Τόσο μεγαλώνει η απόσταση μεταξύ αναγκών και προσδοκιών των πολιτών και των κυβερνώντων κύκλων. Και αυτοί όλο και περισσότερο καταφεύγουν στην κατάχρηση της εξουσίας και στην υπερχρησιμοποίηση των μηχανισμών καταστολής. Βλέπουμε παντού τις αντλίες νερού εν δράσει, τα χημικά και τις πλαστικές σφαίρες να πρωταγωνιστούν δημιουργώντας εκατόμβες τραυματισμένων ανθρώπων (γύρω στους 8.000 στην Τουρκία), αφήνοντας νεκρούς στις πλατείες των ταξικών συγκρούσεων.
Είναι αξιοσημείωτο να παρατηρήσεις ότι και εκεί όπου υπάρχει «ανάπτυξη» το επίπεδο διαβίωσης του λαού δεν έχει κατ' ανάγκη βελτιωθεί. Οι διαδηλωτές στη Βραζιλία έθεσαν θέμα περιεχομένου και χαρακτήρα της ανάπτυξης, προτεραιοτήτων, απαιτώντας λιγότερα στάδια και περισσότερα νοσοκομεία. Υπάρχει ένα θέμα εδώ και πρέπει να αποσαφηνιστεί. Αν με την ανάπτυξη εννοείται η μεγέθυνση με κάθε τίμημα, τα αεροδρόμια, οι δρόμοι, τα ξενοδοχειακά μπλοκ, τα καζίνα, ο κοσμοπολίτικος τουρισμός, αν στην ανάπτυξη δεν συμπεριλαμβάνεται η κοινωνική ανάπτυξη, τότε είναι δώρο άδωρο. Το κυρίως ερώτημα είναι: ωφελείται ο λαός από τα συγκεκριμένα σχέδια ανάπτυξης ή και αξιοποίησης, όπως λέγεται; Βελτιώνεται το επίπεδο ζωής; Δημιουργούνται θέσεις εργασίας; Τηρείται η σχετική νομοθεσία;
Η εφαρμογή των κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων προϋποθέτει τον σωστό ορισμό της αναπτυξιακής διαδικασίας. Είναι φανερό ότι άλλη είναι η προσέγγιση της χρηματιστηριακής ολιγαρχίας, άλλη οφείλει να είναι η δική μας. Και αυτό το θέμα δεν είναι για θεωρητική συζήτηση. Είναι για την καθημερινή πάλη. Πρέπει να αποτυπωθεί στα αιτήματα της επικαιρότητας. Δεν αφορά μόνο τους οικονομολόγους, τα πολιτικά επιτελεία, τις προγραμματικές θέσεις των κομμάτων. Είναι υπόθεση όλων μας. Θέλουμε επενδύσεις στην υγεία, την παιδεία, την προστασία της οικογένειας, της τρίτης ηλικίας. Επενδύσεις στον πολιτισμό. Θέλουμε χώρο για τα ανθρώπινα δικαιώματα!
