Του Νίκου ΦΙΛΗ
Καμία από τις εφιαλτικές προφητείες που είχαν εκτοξεύσει προεκλογικά οι Νοστράδαμος του Σαμαρά δεν επιβεβαιώθηκε. Ούτε κι αυτές που εμπίπτουν στην κατηγορία των αυτοεκπληρούμενων προφητειών, όπως είναι η αδίστακτη πολιτική (μόνο;) κερδοσκοπία με τις καταθέσεις των πολιτών.
Το εκλογικό αποτέλεσμα είναι αφετηρία ώστε η χώρα να αναζητήσει μια νέα κανονικότητα, ουσιαστικά να επανενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση με ισοτιμία, εθνική κυριαρχία, αξιοπρέπεια και αλληλεγγύη. Ο πρώτος γύρος των διεθνών συναντήσεων (από τη φύση τους αμοιβαία ανίχνευση προθέσεων) επιβεβαιώνει τις δυνατότητες της Ελλάδας από θνήσκον πειραματόζωο να γίνει καταλύτης αλλαγών. Συμβολικές, αλλά και ουσιαστικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης έχουν ξαναφέρει στην κοινωνία έναν αέρα υπερηφάνειας και συλλογικής αυτοπεποίθησης. Και ακόμη είμαστε στην αρχή...
Οι συσχετισμοί δεν είναι στατικοί. Διαμορφώνονται από την ελληνική στάση για καθαρή διαπραγμάτευση, αλλά και από πολλούς εξωγενείς παράγοντες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η στάση της νέας κυβέρνησης προκάλεσε το ενεργό, ευρύτερο ενδιαφέρον του Ομπάμα, αφύπνισε τη Γαλλία να αναζητεί ευκαιρία επανόδου στο προσκήνιο των ευρωπαϊκών εξελίξεων, ενώ η ρωσική παρουσία αποκτά πολιτική - οικονομική διάσταση.
Η Ελλάδα δεν είναι μόνη, γεγονός που τροποποιεί τον θηριώδη συσχετισμό δύναμης που είχε επιβάλει η γερμανική νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία. Ας μη μας διαφεύγει ότι ο Σόιμπλε, στη συνέντευξη Τύπου με τον Βαρουφάκη, απευθύνθηκε σε τρίτους, δηλαδή στους υπόλοιπους Ευρωπαίους, λέγοντας πως δεν είναι υπέρ της γερμανικής Ευρώπης, αλλά ότι η Ευρώπη πρέπει να αντιληφθεί τις νέες, διεθνείς πραγματικότητες. Η διατύπωση αυτή, που παραπέμπει στο πολιτικό πρότζεκτ εξαμερικανισμού του κοινωνικού μοντέλου των ευρωπαϊκών κοινωνιών, δημιουργεί προβληματισμούς για τη γερμανική στρατηγική σχετικά με τον ευρωπαϊκό Νότο, τον οποίο αντιμετωπίζει ως αποικία χρέους και ζώνη φθηνής εργατικής δύναμης.
Η κυβέρνηση βρήκε "άδεια ταμεία", καθώς το περιβόητο πρωτογενές πλεόνασμα είναι λογιστικό, η είσπραξη των δημοσίων εσόδων παρουσίασε νέα υστέρηση και το ΕΣΠΑ έχει καπαρωθεί για άλλες δράσεις, όχι για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Η μάχη για την ανάκαμψη των δημοσίων εσόδων είναι καθοριστικής σημασίας. Από την έκβασή της θα κριθεί η ικανότητα της κυβέρνησης να διαπραγματευθεί τα μείζονα θέματα με τους εταίρους, καθώς και η ταχεία καταπολέμηση της ανθρωπιστικής κρίσης, εξελίξεις από τις οποίες θα κριθεί η συνέχιση της πρωτοφανούς λαϊκής διαθεσιμότητας προς την κυβέρνηση. Η μάχη για τα δημόσια έσοδα συνδυάζεται με την αναμόρφωση του προϋπολογισμού, ο οποίος έτσι κι αλλιώς είναι πλασματικός και υπηρετεί τις μνημονιακές προτεραιότητες.
Τις επόμενες ημέρες ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται να υποδείξει πρόσωπο για την Προεδρία της Δημοκρατίας. Η ονοματολογία είναι άσκοπη. Χρειάζεται, ωστόσο, να διαμορφωθούν κριτήρια με βάση τα οποία θα γίνει η επιλογή του προσώπου. Το αξίωμα έχει συμβολική αξία, αλλά, με δεδομένη την αριστερή πλειοψηφία στη Βουλή, η υποψηφιότητα πρέπει να ικανοποιεί τη λαϊκή αξίωση για αλλαγή πολιτικής νοοτροπίας. Όχι Πρόεδρο του φαίνεσθαι, αλλά του είναι. Προσωπικότητα η οποία, ακόμη κι αν προέρχεται από άλλο πολιτικό χώρο, όπως συμβαίνει με το μεταπολιτευτικό έθιμο της ιδιόμορφης συγκυβέρνησης, πρέπει να ικανοποιεί με την πολιτική του ιστορία και παρουσία τον διάλογο με τις αξίες της Δημοκρατίας, της κοινωνικής αλληλεγγύης, του συνταγματικού πατριωτισμού. Δηλαδή να παραπέμπει σε μια νέα δημοκρατική λαϊκότητα, ως θεμέλιο για τη συνολική δημοκρατική αναγέννηση της χώρας.
