Του Φώτη Νεκτάριου Σαγώνα
Οι ιδέες που αποδεχόμαστε ως «αλήθειες» καθορίζουν και περιορίζουν τα όρια της σκέψης μας αναλόγως των τρόπων που ορίζουν, περιορίζουν ή επεκτείνουν την κατανόησή μας για τον εαυτό μας, την κοινωνία και τον κόσμο μας. Βαφτίζοντας ως «ρεαλισμό» την περιορισμένη λειτουργία της σκέψης μας για συγκεκριμένες έννοιες που αφορούν την αντίληψή μας, δημιουργούμε ένα ψευδές «ασφαλές», νοητικό καταφύγιο μέσα στο οποίο μπορούμε να συντηρούμε τις πλάνες μας.
Μέρος της πραγματικότητας είναι ο ουρανός και η θάλασσα, το κύμα που σκάει στα πόδια μας, το χαμόγελο των ερωτευμένων, το χέρι που απλώνεται για να βοηθήσει τον συνάνθρωπό του. Αυτά είναι πραγματικότητα. Είτε επιτρέπουμε στον εαυτό μας να την αντιληφθεί, είτε την προσπερνούμε. Δεν είναι «πραγματικότητες» το χρήμα, τα αναμεταξύ μας συμβόλαια, οι σχέσεις κυριαρχίας και υποταγής ανθρώπου από άνθρωπο! Ορίζονται ως «πραγματικότητα» μόνο και εφόσον υπάρχει αναμεταξύ μας αποδοχή.
Η αποδοχή της έννοιας πως «η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού» είναι τόσο αληθής όσο ότι «η ζωγραφική είναι ανακατεμένα χρώματα με πινέλο». Περιορισμένη, στενή, μισότυφλη θεώρηση της προσπάθειας των ανθρώπων να διαφεντέψουν τη ζωή και τις κοινωνίες τους. Και όσο οι πολίτες αποδέχονται αυτόν τον περιορισμό ως αληθή, τόσο είναι αναγκασμένοι να αναζητούν την άσκηση της πολιτικής τους στα δυσδιάκριτα όρια του τι είναι εφικτό!
Όμως, εφικτή είναι όποια «πραγματικότητα» επιλέξουμε να υλοποιήσουμε. Η θέληση, η απόφαση, είναι το πρώτο βήμα δημιουργίας μιας νέας συνθήκης για την υλοποίηση μιας νέας πραγματικότητας. Σήμερα, στην Ελλάδα, ένα τέτοιο πρώτο βήμα έχει ήδη γίνει. Ως σκέψη, ως ιδέα είναι από μόνο του τόσο ισχυρό που γεννά φόβους, ανησυχίες, προβληματισμούς και ελπίδες. Και η δυναμική την οποία αναπτύσσει στον νου, στην ψυχή και στις κοινωνίες μας, είναι ακριβώς γιατί έχει τη δυνατότητα να αλλάξει μια κατεστημένη «πραγματικότητα»!
Επεκτείνοντας στον νου μας, λοιπόν, την έννοια της πολιτικής μπορούμε να την προσδιορίσουμε ως την τέχνη που αλλάζει την πραγματικότητα. Μια υψηλή τέχνη, την οποία ο ελληνικός λαός μπορεί, ξανά, να ανακαλύψει. Μια τέχνη, την οποία είναι έτοιμος, αντλώντας από το βάθος της ιστορίας του, να ερωτευτεί!
Ποιοι είναι οι πολίτες, οι ηγέτες, οι συλλογικότητες που μπορούν να υψώσουν τον λόγο και τις πράξεις τους πάνω από τα πρόσγεια δεσμά των προηγούμενων αιώνων; Που έχουν την ικανότητα να σμιλέψουν την πραγματικότητα και να φωτίσουν τις κοινωνίες μας με ομορφιά, ισότητα, δικαιοσύνη;
Αυτοί, ακριβώς, που θα τάξουν τους εαυτούς τους για να ασκήσουν την υψηλή τέχνη της πολιτικής!
Τίμιοι, για να κυβερνήσουν τίμια.
Δίκαιοι, για να αποκαταστήσουν την αρμονία.
Ευφυείς, για να υλοποιήσουν τον λόγο τους.
Ανιδιοτελείς, για να αλλάξουν την πραγματικότητα.
Οι λαοί που επέτρεψαν να κυβερνηθούν από μικρόψυχους και ιδιοτελείς ηγέτες, οι κοινωνίες που βάλτωσαν τις ιδέες τους σε απάνθρωπες έννοιες, ζουν έναν διαρκή πνευματικό θάνατο στην ψυχή τους και συντηρούν έναν παράλογο βασανισμό στη ζωή τους. Μια αιώνια βαρβαρότητα.
Είναι καιρός ο πολιτισμός μας να προχωρήσει σε νέο εξελικτικό στάδιο και, ξεκινώντας από την Ελλάδα, να γραφτεί ένας νέος, χρυσός αιώνας για την Ευρώπη. Κλειδί για αλλαγή της πραγματικότητας είναι οι αρετές όσων αγωνιστούν για το επόμενο βήμα.
Η τραγωδία της ατομικής ιδιοτέλειας είναι ότι είναι τυφλή. Όσο ισχυρότερη, τόσο στενότερη, περιορισμένη στο κέλυφος ενός πονεμένου «εγώ», λειτουργεί ως μικρή μαύρη τρύπα στην κοινωνία απορροφώντας διαρκώς και καταστρέφοντας δίχως νόημα. Και όσο η πολιτική ασκείται από ιδιοτελείς ανθρώπους, οι κοινωνίες θα παραμένουν δέσμιες του «κατώτερου δυνατού εφικτού», το οποίο θα ορίζεται από την απληστία, τον φόβο και την κακία των κυβερνώντων. Τόσο... όσο.
Τόσο, ώστε να μην εξεγερθούν λαϊκές τάξεις, ή και λίγο περισσότερο!
Και επειδή «θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία», δεν αρκεί να οραματιζόμαστε έναν καλύτερο κόσμο αύριο.
Οφείλουμε να μειώσουν τις ατομικές μας επιδιώξεις και να εργαστούμε για να τον υλοποιήσουμε σήμερα.
Και αυτό, όχι γιατί επιβάλλεται ιδεολογικά από ένα σύστημα ιδεών. Αλλά γιατί, απλώς, όσο μειώνουμε τη ροπή προς το κέντρο αυτού που εννοούμε εαυτό μας, την προσωπικότητά μας, και ό,τι θεωρούμε «ασφαλή χώρο»-περιουσία της, τόσο απλώνονται τα όρια της συνείδησής μας. Και όσο δημιουργούμε με τόλμη και αρετή τον χώρο της εσωτερικής μας ελευθερίας τόσο επεκτείνονται τα όρια και οι δυνατότητες παρέμβασης και αλλαγής της πραγματικότητας. Ατομικής και συλλογικής.
Αυτή η σχέση, η ικανότητα να ασκήσεις πολιτική, θα μπορούσε να περιγραφεί και μαθηματικά, καθώς φανερώνει μια ύψιστη δημιουργική ικανότητα του ανθρώπου!
