Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
Η ζωή και ο θάνατος της αμερικανικής εργατικής τάξης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η ζωή και ο θάνατος της αμερικανικής εργατικής τάξης

του Στάνλεϋ Αρόνοβιτς

Η συλλογική διαπραγμάτευση, η κυρίαρχη για δεκαετίες συνδικαλιστική λύση, έχει περιέλθει σε δύσκολους καιρούς. Η σύμβαση, τεκμήριο κάποτε του συμβιβασμού μεταξύ των εργατών και του κεφαλαίου στον ιδιωτικό τομέα και μεταξύ των υπαλλήλων και του κράτους στο δημόσιο, δεν έχει πλέον συμβιβαστικό χαρακτήρα. Σήμερα αποτελεί πολύ συχνά το γραπτό τεκμήριο υποταγής του συνδικάτου. Υπάρχει ένα περιθώριο διαπραγμάτευσης, το οποίο θα διατηρηθεί ως σημαντικό μέρος του οπλοστασίου της εργατικής τάξης, αλλά οι παλιές συνταγές γι' αυτήν δεν αποδίδουν πια. Είναι καιρός να προχωρήσουμε. Οπότε, επιτρέψτε μου να παρουσιάσω εδώ με τη δέουσα σεμνότητα δέκα θέσεις, ή ένα μανιφέστο δέκα σημείων αν θέλετε, για ένα νέο εργατικό κίνημα:

1. Η διαπραγμάτευση για τους μισθούς, τις συνθήκες εργασίας και τα επιδόματα δεν χρειάζεται να καταλήγει σε κάποια σύμβαση. Εάν η συλλογική δύναμη των εργαζομένων είναι τόση ώστε να μη χρειάζεται να διασφαλιστούν με μια γραπτή συμφωνία, τότε καλύτερα να την αποφύγουν. Εάν υποχρεωθούν να υπογράψουν κάποια σύμβαση, τότε αυτή δεν πρέπει να περιλαμβάνει απαγόρευση απεργιών. Και αν οι εργαζόμενοι δεν έχουν αρκετή ισχύ ώστε να επιβάλουν μια συμφωνία που να επιτρέπει τις απεργίες κατά τη διάρκεια της σύμβασης, τότε η διάρκεια αυτή πρέπει να είναι μικρή –ας πούμε, ένα έτος- και στους όρους της πρέπει να προβλέπονται εξαιρετικές περιπτώσεις κατά τις οποίες οι εργαζόμενοι θα μπορούν να απέχουν από την εργασία τους, όπως απολύσεις βάσει διακριτικής μεταχείρισης ή αυθαίρετες αλλαγές στις εργασιακές διαδικασίες.

2. Ο αγώνας για λιγότερες ώρες δουλειάς είναι ουσιώδης και πρέπει να δίνεται ως μια παρατεταμένη επίθεση σε δύο μέτωπα: απ' τη μια, με τη μορφή ισχυρών πιέσεων για νομοθεσία που απαιτεί μειωμένα ωράρια και λιγότερες ημέρες απασχόλησης και, απ' την άλλη, με τη μορφή πορειών, μαζικών διαδηλώσεων και απεργιακών κινητοποιήσεων. Αυτή η μάχη πρέπει να δοθεί και από τα νέα και απ' τα παλιά εργατικά κινήματα.

3. Πρέπει να υπάρξει μια πανεθνική εκστρατεία για τη θεσμοθέτηση εγγυημένου εισοδήματος ίσου με τον ελάχιστο μισθό ή/και το επίδομα ανεργίας, όποιο από τα δύο είναι υψηλότερο. Για τον προσδιορισμό του εγγυημένου εισοδήματος πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το κόστος ζωής όπως διαμορφώνεται από τα ενοίκια, τα εισιτήρια των μέσων μεταφοράς και οι τιμές των τροφίμων.

4. Πάνω από 800 τοπικά συνδικάτα υποστηρίζουν την κρατική παροχή υγείας, και η σχετική νομοθεσία κατατέθηκε στο Κογκρέσο. Οι εθνικής εμβέλειας συνδικαλιστικές ενώσεις και το φιλελεύθερο κέντρο, αντί να συμμετάσχουν στον αγώνα υιοθέτησής της, υποστήριξαν τον Νόμο για την Προσιτή Περίθαλψη (γνωστό και ως "Obamacare"), που δεν ήταν παρά ένα μεγάλο δώρο της κυβέρνησης στις ασφαλιστικές εταιρείες. Ο αγώνας για κοινωνικοποιήμενη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη δεν έχει κριθεί, αλλά δεν έχει πιθανότητες επιτυχίας έως ότου ένα έο εργατικό κίνημα κι ένα μεγάλο μέρος του παλιού σηκώσουν το λάβαρο μαζί. Αυτός ο αγώνας θα έπρεπε να συνιστά προτεραιότητα για τους αριστερούς που ελπίζουν σε αναβίωση του εργατικού κινήματος.

5. Η αποβιομηχάνιση απ' τη μια και η πτώση της ποιότητας των τροφίμων που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ απ' την άλλη προσφέρουν στην εργατική τάξη έναν πρώτης τάξεως λόγο να συμμαχήσουν με τοπικά κινήματα και να ξεκινήσουν τους δικούς τους παραγωγικούς και καταναλωτικούς συνεταιρισμούς, οι οποίοι μπορούν να παρέχουν όχι μόνο ποιοτικά τρόφιμα αλλά και καλές θέσεις εργασίας. Επίσης, αντί να επαφίενται στις τράπεζες και σε άλλους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, οι εργάτες πρέπει να συστήσουν πιστωτικές ενώσεις ώστε, ανάμεσα στ' άλλα, να χρηματοδοτούν τέτοια εγχειρήματα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, έχοντας μελετήσει διεξοδικά το σχετικό πλαίσιο σε ομοσπονδιακό και πολιτειακό επίπεδο.

6. Τα απλά μέλη πρέπει να διεκδικήσουν το δικαίωμα να δημιουργούν μειοψηφικά σωματεία1. Εάν τα παραδοσιακά συνδικάτα αρνηθούν, το ριζοσπαστικό εργατικό κίνημα πρέπει να αρπάξει την ευκαιρία και να ανατρέψει εκ θεμελίων την παλιά τάξη πραγμάτων.

Ο αγώνας εναντίον φυλετικών, εθνοτικών και έμφυλων διακρίσεων κατά την πρόσληψη, ιδίως στα εξειδικευμένα επαγγέλματα, εξασθενούσε για πάρα πολύ καιρό. Μια από τις χειρότερες ψευδαισθήσεις του καιρού μας είναι πως όλες οι εναπομείνασες αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας απαιτούν διαπιστευτήρια ανώτερης ή ανώτατης εκπαίδευσης˙ αυτό είναι κάθε άλλο παρά αληθές. Όντως έχουν εξαφανιστεί πολλές καλές, ημι-ειδικευμένες θέσεις εργασίας στη βιομηχαία, αλλά υπάρχει πραγματική έλλειψη καλών μαστόρων σε μια σειρά εργασιών –στην κατασκευή εργαλείων και καλουπιών, στη σιδηρουργία, στην κατασκευή τροχών, και αλλού.Υπάρχουν δουλειές σε αυτά τα επαγγέλματα, αλλά όχι για όλους: παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αποκλειστικότητα των λευκών ανδρών. Στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, όταν ανεξάρτητες οργανώσεις μαύρων εργατών αγωνίστηκαν με κινηματικό αλλά και νομικό ακτιβισμό για δουλειές στους κλάδους των εξειδικευμένων κατασκευών και της παραγωγής αγαθών, σημειώθηκε κάποια πρόοδος, καθώς τα διάφορα επαγγελματικά σωματεία προσπάθησαν να ενσωματώσουν αυτές τις κινήσεις. Αλλά οι διαδηλώσεις, οι καταλήψεις εργοστασίων και οι νομικές διεκδικήσεις κάποτε τελείωσαν, και πολύ μικρή πρόοδος σημειώθηκε έκτοτε. Είναι καιρός αυτός ο αγώνας να ξαναρχίσει.

8. Τόσο τα νέα όσο και τα παλιά συνδικάτα πρέπει να απαιτήσουν και να προκαλέσουν την οργάνωση του ολοένα και εκτεινόμενου πληθυσμού των επισφαλών εργαζομένων, είτε αυτά τα σωματεία αναγνωριστούν από τους εργοδότες είτε όχι. Εάν τα περισσότερα από τα παραδοσιακά συνδικάτα συνεχίσουν να αδρανούν για το θέμα αυτό, τότε πρέπει να αναδυθούν νέα και να κάνουν τη δουλειά. Οι παλιοί συνδικαλιστές θα ξεσηκώσουν τον κόσμο αλλά, όπως μας διδάσκει η ιστορία, μόλις οι ριζοσπάστες αναλάβουν ανεξάρτητη δράση, το κατεστημένο δεν θα αργήσει να ακολουθήσει. Και τότε θα ξεκινήσει το πανηγύρι.

9. Ο μακρόχρονος αγώνας για συνδικαλιστική δημοκρατία πρέπει να συνεχιστεί. Αλλά οι συνελεύσεις των μελών δεν πρέπει να αναδεικνύουν ηγεσίες σύμφωνα με το σήμερα ισχύον εργατικό δίκαιο που καταρρέει. Τόσο ο αρχικός νόμος όσο και οι αναθεωρήσεις του πρέπει να αμφισβητηθούν στην πράξη, διότι είναι ο κύριος λόγος που η απαίτηση των "από κάτω" για "μια αξιοπρεπή σύμβαση" μοιάζει απαρχαιωμένη. Οι γενικές συνελεύσεις πρέπει να κατευθύνουν τις δράσεις τους στη συγκρότηση συμμαχιών με τα 247 υπάρχοντα εργατικά κέντρα και σωματεία, όπως η Συμμαχία των Οδηγών Ταξί, οι Ενωμένοι Οικιακοί Εργαζόμενοι και η Εθνική Συμμαχία Οικιακών Εργαζομένων, το Δικό μας Walmart, το Κέντρο Ευκαιριών στην Εστίαση της Νέας Υόρκης. Όλα αυτά είναι κινήματα χωρίς συμβάσεις εργασίας, που όμως συχνά αναλαμβάνουν δράσεις και διαπραγματεύονται με το κράτος και τους εργοδότες, με τρόπο που ίσως να αποτελεί το κατάλληλο πρότυπο για ένα νέο εργατικό κίνημα.

10. Πολλά σωματεία κάνουν λόγο για την ανάγκη να συγκροτηθεί ένα πραγματικά παγκόσμιο εργατικό κίνημα. Αλλά τη στιγμή που ακόμα και οι Κινέζοι, οι Ινδοί, οι Μπαγκλαντεσιανοί και οι Έλληνες εργαζόμενοι συμμετέχουν σε μαζικές απεργίες και δράσεις, και τα μεξικανικά μειοψηφικά σωματεία αγωνίζονται για αξιοπρεπείς μισθούς και συνθήκες εργασίας, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις στις ΗΠΑ συνεχίζουν να αδρανούν στο περιθώριο. Μόνο τα μικρά και θαρραλέα σωματεία των Ενωμένων Εργατών στην Ηλεκτρική Ενέργεια, των Εργατών στη Χαλυβουργία και των Εργαζομένων στις Αμερικανικές Τηλεπικοινωνίες άπλωσαν τα χέρια έξω από τα σύνορα για να βοηθήσουν στους αγώνες αυτούς, και ακόμα κι αυτές οι προσπάθειες (εξαιρουμένων των ΕΕΗΕ) είναι σποραδικές. Ένα από τα μείζονα καθήκοντα του νέου εργατικού κινήματος θα είναι να υπερβεί τον ενδογενή και εξωγενή εθνικισμό που χαρακτηρίζει τους εργάτες και τα σωματεία τους. Ένα παγκόσμια διασπασμένο εργατικό κίνημα θα βυθιστεί αναπόφευκτα στον ρατσισμό. Θυμηθείτε τις κραυγές των συνδικαλιστών κατά του Κίτρινου Κινδύνου, όχι μόνο κατά τον 19ο αιώνα, αλλά και σε μεγάλο μέρος του 20ου. Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα έχει εξαιρεθεί από τέτοιες αντιδράσεις χάρη στους στενούς δεσμούς μεταξύ των αμερικανικών και των κινεζικών επιχειρήσεων (και των κυβερνητικών χορηγών των τελευταίων). Όταν οι δεσμοί αυτοί αρχίσουν να διαρρηγνύονται υπό την πίεση ενός συγκρουσιακού κινεζικού εργατικού κινήματος, η φαντασίωση του Κίτρινου Κινδύνου θα ξανασηκώσει το άσχημο κεφάλι της. Η λύση είναι να κάνουμε τώρα τα απαραίτητα βήματα σύσφιγξης των σχέσεων μεταξύ της αμερικανικής εργατικής τάξης και των κινεζικών και ινδικών συγκρουσιακών κινημάτων.

μετάφραση: Δημήτριος Ιωάννου

*Ο Stanley Aronowitz διδάσκει κοινωνιολογία, πολιτισμικές σπουδές και εκπαίδευσηστο City University of New York. Είναι ένας από τους πιο γνωστούς ακτιβιστές, μελετητές και υπέρμαχους του εργατικού κινήματος στις ΗΠΑ. Το κείμενο (απόσπασμα από το βιβλίο του «The Death and Life of American Labor: Toward a NewWorker's Movement», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Verso τον Οκτώβριο) δημοσιεύθηκε στο μπλογκ των εκδόσεων Verso (www.versobooks.com), στις 15.12.2014.

1Η ομοσπονδιακή εργατική νομοθεσία ορίζει πως μια ένωση έχει το δικαίωμα να διαπραγματευθεί κατ' αποκλειστικότητα με έναν εργοδότη εκπροσωπώντας το σύνολο των εργαζομένων, εάν έχει εκλεγεί από την πλειοψηφία τους. Τα μειοψηφικά σωματεία, αντίθετα, εκπροσωπούν μόνο τους εργαζόμενους που επιλέγουν να εγγραφούν σε αυτές. Βλ. http://workercenters.com/labors-loophole/what-is-a-minority-union/ (Σ.τ.Μ.)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL