Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.0°C25.9°C
3 BF 34%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.4°C26.5°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.0°C24.4°C
2 BF 51%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.7°C21.0°C
2 BF 71%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
24.0°C24.0°C
1 BF 40%
Μια μεγάλη δημοσιογραφική έρευνα συνεχίζεται / Generation E: Oι μετανάστες του Νότου που ελπίζουν να επιστρέψουν
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μια μεγάλη δημοσιογραφική έρευνα συνεχίζεται / Generation E: Oι μετανάστες του Νότου που ελπίζουν να επιστρέψουν

Για την Generation E, μια έρευνα δημοσιογραφίας δεδομένων, με αντικείμενο τη νεανική μετανάστευση από τον ευρωπαϊκό Νότο (τη στηρίζουν τέσσερα μέσα ενημέρωσης: Il Fatto Quotidiano-Ιταλία, η El Confidencial-Ισπανία, P3/Publico-Πορτογαλία, Radiobubble-Ελλάδα) είχαμε γράψει στα «Ενθέματα» όταν ξεκινούσε (στο φύλλο της 21.9.2014). Τώρα, που ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση της και τα πρώτα πορίσματα, ζητήσαμε από τη δημοσιογράφο Κατερίνα Σταυρούλα, που μετείχε σ' αυτήν, να μας γράψει σχετικά.

της Κατερίνας Σταυρούλα

«Έφυγα από την Αθήνα γιατί αισθανόμουν μια αποπνικτική στασιμότητα, τόσο κοινωνικά όσο και επαγγελματικά. Στο εξωτερικό θα μπορούσα να βρω περισσότερες δυνατότητες εξέλιξης. Ποτέ δεν σκέφτηκα όταν έφυγα ότι θα ήμουν τόσα χρόνια μετά ακόμα έξω, και κυρίως ότι η κρίση θα ήταν τόσο μεγάλη που θα με απέτρεπε από το να γυρίσω. Νιώθω πολύ τυχερή που έχω καταφέρει να ενσωματωθώ στην χώρα που βρίσκομαι. Η Ελλάδα μου λείπει πάρα πολύ, κάθε μέρα, και με πληγώνει αφάνταστα επίσης κάθε μέρα. Ενημερώνομαι καθημερινά για το τι συμβαίνει μέσω των ηλεκτρονικών εφημερίδων και προσπαθώ όσο μπορώ να κρατάω επαφές με την οικογένειά μου και τους εκεί φίλους μου». Η Μαρία έφυγε από την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Συμπεριλαμβάνεται στους χιλιάδες νέους ανθρώπους που βρέθηκαν να ζουν, να σπουδάζουν, να εργάζονται σε χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα της κρίσης δεν τους προσέφερε λύσεις και η αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής και τρόπου να εξελιχθούν, να προσφέρουν, να ονειρευτούν, τους οδήγησε σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

***

Η Μαρία διηγήθηκε την ιστορία της μετανάστευσής της συμμετέχοντας στην #GenerationE, την πρώτη ευρωπαϊκή έρευνα που πραγματοποιείται με τη σύμπραξη δημοσιογράφων από την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα, και η οποία αποπειράται να σκιαγραφήσει το φαινόμενο της ενδοευρωπαϊκής μετανάστευσης, εστιαζόμενη στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Στα πρώτα αποτελέσματα, που καταγράφηκαν (από τις 8 Σεπτεμβρίου ως τις 26 Οκτωβρίου), περισσότεροι από 1.200 μετανάστες από τις παραπάνω χώρες πήραν μέρος, συμπληρώνοντας το ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο της έρευνας. Παρά το γεγονός ότι το δείγμα της #GenerationE δεν μπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικό, μιας και η δημοσιογραφική ομάδα χρησιμοποιεί τη διαδικασία του διαδικτυακού croudsourcing, η #GenerationE είναι μια πρώτη καταγραφή τάσεων και μια σκιαγράφηση των χαρακτηριστικών αυτού του κύματος μετανάστευσης. Άλλωστε, ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, είναι σχεδόν αδύνατο να δημιουργηθεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα, μιας και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τους έλληνες πολίτες που μεταναστεύουν.

Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στις 24 Νοεμβρίου, σε μέσα ενημέρωσης των τεσσάρων χωρών -- στην Ελλάδα από το radiobubble. Τα επίσημα δεδομένα για την μετανάστευση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που καταγράφονται από προξενεία και εμφανίζονται και στην Eurostat δεν είναι ακριβή. Το γεγονός το επιβεβαιώνουν τα ευρήματα της #GenerationE, σύμφωνα με τα οποία το 44% των Ελλήνων, Ιταλών, Πορτογάλων και Ισπανών που μεταναστεύουν δεν εγγράφονται σε μητρώα στις χώρες υποδοχής. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες που αναζητούν μια νέα αρχή στις χώρες στις οποίες μεταναστεύουν αναδεικνύουν τους εργασιακούς λόγους ως τους κύριους λόγους φυγής. Το 75% των Ελλήνων που συμμετείχαν στην έρευνα απαντούν πως η εύρεση εργασίας αποτέλεσε το κύριο κίνητρό τους, επιβεβαιώνοντας αυτό που θα μπορούσε κανείς εύκολα να υποθέσει για τον πληθυσμό μιας χώρας που η νεανική ανεργία αγγίζει το 52%.

Όμως, η γενιά μεταναστών που σκιαγραφεί η #GenerationE έχει πολλά να μοιραστεί. Οι κοινές εμπειρίες των συμμετεχόντων από όλες τις χώρες, αλλά και το γεγονός ότι η μεγάλη πλειοψηφία τους αποτελείται από καταρτισμένους εργαζόμενους και κάτοχους πτυχίων ανώτατης εκπαίδευσης, αναδεικνύουν τις αντίστοιχες αγωνίες και τις προσδοκίες μιας γενιάς ανθρώπων που αρκετά συχνά βλέπουν τα σχέδιά τους να πραγματοποιούνται στο εξωτερικό. Η Ναόμι που μετανάστευσε από την Ισπανία στη Μεγάλη Βρετανία κι από εκεί στις ΗΠΑ το περιγράφει γλαφυρά: «Είμαστε ρολόγια ακριβείας. Η Ισπανία επενδύει για τη δημιουργία μοναδικών κομματιών υψηλής ποιότητας, επενδύει στην εκπαίδευση δικηγόρων, γιατρών, καλά μορφωμένων ανθρώπων και μετά μας παραμερίζει, μας τοποθετεί στην αποθήκη. Έτσι, άλλες χώρες βλέπουν την ευκαιρία και δεν διστάζουν να επενδύσουν σ' εμάς, δίνοντάς μας δουλειά. Μιας και πλέον είμαστε ολοκληρωμένοι και δουλεύουμε σωστά. Σαν ρολόγια».

Την ίδια στιγμή, βέβαια, κατά πλειοψηφία οι νέοι μετανάστες νοσταλγούν τον τόπο τους, μιλούν για τον ήλιο και τη θάλασσα, για την οικογένεια και τους φίλους, το φαγητό και την κουλτούρα, αλλά μη βλέποντας τρόπο να επιστρέψουν απαντούν στη μεγάλη πλειοψηφία τους πως απλά το ελπίζουν. «Στη διαδικασία αυτή έλειψαν τόσο ο ήλιος και οι θάλασσες (ακόμα λείπουν), όσο και η οικογένεια και οι φίλοι. Οι ύστεροι έλειψαν στη συνέχεια και οι ίδιοι από την Ελλάδα, λόγω του μετασχηματισμού του ευρωπαϊκού καπιταλισμού εν μέσω κρίσης. Επίσης, λείπει η πολιτική δραστηριότητα, καθώς ακόμα κι αν υπάρχει η ελευθερία μετακίνησης, λείπει η κοινή χώρα, έτσι ώστε να μπορέσουν να νιώσουν και οι ντόπιοι το δράμα των ξένων. Όπως συμβαίνει και στην Ελλάδα με τους άλλους ξένους. Λείπει η κατανόηση δηλαδή. Κι αυτό, γιατί το πλαίσιο --η δημόσια σφαίρα-- είναι διαφορετικά. Εδώ η κοινωνία είναι επιτυχημένη, γεμάτη αυτοπεποίθηση για την προτεσταντική της ηθική», διηγείται στο #GenerationE ένας από τους Έλληνες συμμετέχοντες που ζει στο Βερολίνο. Παρόμοια μοιάζει η εμπειρία που μεταφέρουν οι Ιταλοί μετανάστες: «Εμείς οι μετανάστες ζούμε σε ένα καλειδοσκόπιο οργής, νοσταλγίας, ενθουσιασμού και ελπίδας», γράφει η Μπεατρίτσε που πλέον ζει στο Μόναχο.

«Μου λείπει η συνήθειά μας να πίνουμε καφέ και να μιλάμε με τις ώρες. Έχω την αίσθηση πως οι Έλληνες είμαστε πιο πολιτικοποιημένοι. Μου λείπει το χιούμορ, που είναι διαφορετικό», λέει η Άννα, ενώ συμπληρώνει πως γνωρίζει τη δυσκολία να επιστρέψει με την υπάρχουσα οικονομική και κοινωνική κατάσταση. Στο Βερολίνο νιώθει την ασφάλεια μιας καλής θέσης εργασίας, την ευκολία της ζωής σε μια όμορφη πόλη και την σταθερότητα που προσφέρει το γερμανικό κράτος. «Ζώντας κάποια χρόνια εδώ συνειδητοποιείς πως ο ελληνικός μύθος που λέει "αυτό δεν θα γινόταν ποτέ στη Γερμανία" δεν υπάρχει· κι αυτοί άνθρωποι είναι. Απλά υπάρχουν κάποιες ασπίδες προστασίας που δεν υπήρχαν στην Ελλάδα», συμπληρώνει, μην παραλείποντας όμως και τις δυσκολίες της ζωής στη Γερμανία. «Γενικά ελπίζω, αν δεν μπορέσω να γυρίσω στην Αθήνα, να καταφέρω να μείνω στο Βερολίνο, αλλά αυτό θα εξαρτάται πάντα από τη δουλειά. Οι εργασιακές σχέσεις αλλάζουν. Τα συμβόλαια κι εδώ δεν είναι μόνιμα, οπότε δεν είμαι σίγουρη που θα βρίσκομαι σε μια πενταετία. Και αυτό είναι γενικό χαρακτηριστικό. Είναι πλέον φανερό πως η τάση είναι μη μόνιμα εργασιακά συμβόλαια ορισμένου χρόνου παντού».

Περισσότερα για την έρευνα, βλ. στο http://www.rbdata.gr/generatione/

Κατερίνα Σταυρούλα είναι ανεξάρτητη δημοσιογράφος, ασχολείται με τη δημοσιογραφία δεδομένων και συμμετέχει στην ομάδα του rbdata.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL